مقدمه:
ستایش ویژه خداوندی است که عزت بخش و نعمت گستر است، و درود و سلام بر پیامبرش محمد(ص) ، سرور خلایق و خاندان او که ستونهای دین اند ، و نیز بر اصحاب ارجمند و برگزیده او باد .
شریانهای کرونری (اکلیلی) قلب، رگهای کوچکی هستند که به عضله قلب خونرسانی میکنند و باعث رساندن اکسیژن و مواد غذایی به این عضلات میشوند تا این عضلات بتوانند به خوبی کار خود را انجام دهند.
بیماری شریانهای کرونری(CHD) در طی چندین سال ایجاد میشود و میتواند منجر به بروز آنژین قلبی، سکته قلبی و مرگ ناگهانی شود.
اکثر افراد، در اطراف خود کسانی را میشناسند که دچار سکته قلبی شدهاند و بعضی از آنها هیچگونه علامتی از قبل نداشتهاند. بیماری کرونری قلب در طی 50 سال گذشته شیوع بیشتری پیدا کرده است. برای توصیف و شرح بیماری کرونری قلب و اثرات آن بر روی قلب، از اصطلاحات مختلفی استفاده میشود. این اصطلاحات عبارتند از: بیماری ایسکمیک قلب، ترومبوز کرونری، آنفارکتوس میوکارد (MI) و سکته قلبی.
بیماری کرونری قلب میتواند باعث انواع مختلفی از مشکلات شود که تمام این مشکلات به علت عدم اکسیژن رسانی کافی به عضله قلب ایجاد میشوند. شایعترین این مشکلات عبارتند از:
آنژین: درد سینه در هنگام انجام فعالیت ایجاد میگردد. هر گونه فعالیتی میتواند باعث بروز این درد سینه (آنژین) شود. وقتی فرد استراحت میکند، این درد سینه بهبود مییابد.
سکته قلبی : درد شدید سینه که بر اثر مرگ یک قسمت از عضله قلب در هنگامی که خونرسانی به آن قسمت به طور کامل متوقف شده است،در سکته قلبی رخ میدهد.
نارسایی قلبی : تنگی نفس و ورم کردن مچ پاها به علت عدم تلمبه کردن مناسب قلب نارسایی قلب ایجاد میشود.
نامنظم شدن ریتم قلب (آریتمی) : بی نظمی در ضربانهای قلب میتواند سبب تنگی نفس و طپش قلب شود.
بیماری کرونری، تنها بیماریای نیست که باعث گرفتار شدن قلب میشود، اما مهمترین بیماریای است که قلب را دچار مشکل میسازد. سایر مشکلات قلب عبارتند از:
بیماریهای مادرزادی قلب : غیر طبیعی بودن شکل قلب که از لحظه تولد در کودک وجود دارد.
کاردیومیوپاتیها : بیماریهای هستند که عضلات قلب را دچار مشکل میسازند.
بیماریهای دریچهای قلب: اختلال در هر یک از چهار دریچهای که در قلب وجود دارد میتواند منجر به مشکلاتی گردد که به آنها بیماریهای دریچهای قلب گفته میشود.
در پایان مقدمه جا دارد از تمام کسانی مرا در در اجرای این پروژه یاری کردند تشکر و قدردانی کنم .
امیدوارم که این پروژه مورد قبول دبیر بسیارخوبم آقای خطابی واقع گردد.
بخش اول:
چه کسانی دچار بیماری های قلبی میشوند؟
تعداد افرادی که به بیماری کرونری قلب دچار هستند در کشورهای مختلف، فرق میکند. این بیماری در کشورهای پیشرفته اروپایی، آمریکایی و استرالیا از شیوع زیادی برخوردار است اما در کشورهای عقب مانده جهان سوم، تعداد افراد مبتلا به بیماری کرونری قلب بسیار کمتر میباشد. به نظر میرسد که این وضعیت به علت نحوه زندگی این افراد ایجاد میشود به طوری که افرادی که از کشورهای عقب مانده جهان سوم به کشورهای پیشرفته مهاجرت میکنند نسبت به سایر افراد کشور قبلی خود ، بیشتر دچار بیماری کرونری قلب میشوند. برای مثال، هندیهایی که به انگلستان مهاجرت کردهاند بیشتر به بیماری کرونری قلب مبتلا میشوند.
گرچه توصیفاتی از بیماری کرونری قلب در گذشتههای دور توسط پزشکان بیان میشد، اما تا بعد از جنگ جهانی دوم، به عنوان یک بیماری شایع مطرح نبود. بعد از جنگ جهانی دوم، میزان بیماری کرونری قلب بخصوص در مردان جوان افزایش یافت.
بیماری کرونری قلب از مجموع تمام انواع سرطانها شیوع بیشتری دارد. این بیماری در افراد مسن بیشتر است و در مردها نیز چهار برابر زنها شیوع دارد در مردان جوان، بعد از تصادفات، بالاترین علت مرگ، بیماری کرونری قلب میباشد. سوالی که اینجا پیش می آید این است که چرا بیماری کرونری قلب این قدر در کشورهای پیشرفته شایع میباشد؟ هیچ کسی به طور مطمئن علت این موضوع را نمیداند. اما رژیم غذایی، استعمال دخانیات، عدم تحرک کافی و … به نظر میرسد که از عوامل مهم شیوع زیاد این بیماری در جوامع غربی باشد.
درمان های جدید:
در طی 10 سال گذشته، پیشرفتهای زیادی در درمان بیماری کرونری قلب پدید آمده است.
داروهای جدیدی مثل داروهای از بین برنده لخته خون که بعد از سکته قلبی استفاده میشود ساخته شده است. همچنین داروهای خوبی برای آنژین و پایین آوردن کلسترول خون بوجود آمده است و نیز مطالب بیشتری در مورد داروهای قدیمی مثل بتابلوکرها و آسپرین کشف شده است. این داروها نه تنها میتوانند برای تسکین علایمی مثل درد استفاده شوند بلکه باعث بهبود تغییرات بیماری نیز میشوند.
با این حال، بزرگترین پیشرفت، در جراحی قلب و آنژیوپلاستی ایجاد شده است. جراحی بایپس (CABG یا پیوند بایپس شریان کرونری) می تواند باعث تغییر در زندگی بیماران دچار آنژین قلبی شده و در بعضی موارد همچنین موجب کاهش خطر ایجاد سکتههای قلبی بعدی میگردد. آنژیوپلاستی روشی است که با استفاده از یک بالون (بادکنک) کوچک، رگهای باریک شده و یا مسدود شده، گشادتر میگردند. این روش میتواند بسیار مؤثر باشد. بخصوص امروزه که از استنتهای سیمی باریک برای باز باقی ماندن شریانهااستفاده میگردد.
بخش دوم:
قلب چگونه کار میکند؟
قلب یک تلمبه عضلانی است که در سینه قرار دارد و بطور مداوم در حال کارکردن و تلمبه زدن است. قلب بطور شبانه روزی خون را به سرتاسر بدن تلمبه میکند در حدود 000/100 بار در روز قلب ضربان میکند. برای اینکه قلب بتواند این کار سنگین را انجام دهد، نیاز دارد که توسط شریانهای کرونری، به عضله خودش هم خونرسانی مناسبی صورت پذیرد.
عملکرد اصلی قلب، تلمبه کردن خون قرمز و روشن که حاوی مقادیر زیادی اکسیژن و مواد غذایی است از طریق شریانهای بزرگ به سرتاسر بدن میباشد. وقتی اکسیژن این خون توسط بافتها برداشته شد ، وریدها خون فاقد اکسیژن کافی را که به رنگ تیرهتری در آمده است را دوباره به قلب بر میگردانند.
قلب دارای دو قسمت میباشد که هر قسمت آن به صورت یک تلمبه جداگانه عمل میکند. هر یک از این قسمتها نیز به دو بخش تقسیم میشود. بنابراین قلب کلاً دارای چهار حفره میباشد. حفرههای بالایی را که اصطلاحاً دهلیز مینامند، به صورت جمع کننده خون ورودی به قلب عمل میکنند و حفرههای پایینی که به آنها «بطن» گفته میشود، با انقباض خود باعث میشوند که خون از قلب به بیرون تلمبه شود. قسمت راست قلب، خونهایی را که از وریدهای تمام بدن میآید را گرفته و به سمت ریهها تلمبه میکند تا اکسیژن ریهها بتوانند وارد این خون شوند. قسمت چپ قلب، خونی را که از ریهها خارج می شود را گرفته و سپس آن را به تمام قسمتهای بدن میفرستد تا نیازهای اکسیژن آنها را برطرف نماید.
برای اینکه خون به همه اعضاء و عضلات بدن برسد، باید با فشار زیادی تلمبه گردد. وقتی یک شریان بریده شود مشاهده میشود که خون با چه فشاری به بیرون فواره میزند. برای اینکه این تلمبه زدن با قدرت کافی انجام شود، عضلات قلب باید خیلی قوی باشند و هیچگاه مثل سایر عضلات ( مثلاً عضلات پاها) دچار خستگی نگردند . بنابراین، عضلات قلب نیاز دارند که خودشان به خوبی خونرسانی شوند و اکسیژن و مواد غذایی به اندازه کافی به آنها رسانده شود. این خونرسانی عضلات قلب، توسط شریان های کرونری و شاخههای آنها صورت میپذیرد.
شریانهای کرونری:
شریانهای کرونری از آئورت بیرون میآیند. آئورت، شریان اصلی بدن میباشد که از بطن چپ، خون را خارج میسازد. شریانهای کرونری از ابتدای آئورت منشاء گرفته و بنابراین اولین شریانهایی هستند که خون حاوی اکسیژن زیاد را دریافت میدارند. دو شریان کرونری (چپ و راست) نسبتاً کوچک بودن و هر کدام فقط 3 یا 4 میلیمتر قطر دارند.
این شریانهای کرونری از روی سطح قلب عبور کرده و در پشت قلب به یکدیگر متصل میشوند و تقریباً یک مسیر دایرهای را ایجاد میکنند. و قتی چنین الگویی از رگهای خونی قلب توسط پزشکان قدیم دیده شد، آنها فکر کردند که این شکل شبیه تاج میباشد به همین دلیل کلمه لاتین «شریانهای کرونری» (Coronary) را به آن دادند که امروزه نیز از این کلمه استفاده میشود.
از آنجایی که شریانهای کرونری قلب از اهمیت زیادی برخوردار هستند، پزشکان تمام شاخهها وتغییراتی که میتواند در افراد مختلف داشته باشد را شناسایی کردهاند. شریان کرونری چپ دارای دو شاخه اصلی میباشد که به آنها اصطلاحاً «نزولی قدامی» و «شریان سیرکومفلکس» یا چرخشی میگویند و این شریانها نیز به نوبه خود به شاخههای دیگری تقسیم میشوند. این شریانها، باعث خونرسانی به قسمت بیشتر عضله بطن چپ میشوند. بطن چپ دارای عضلات بیشتری نسبت به بطن راست میباشد زیرا وظیفه آن، تلمبه کردن خون به تمام قسمتهای بدن است. شریان کرونری راست، معمولاً کوچکتر بوده و قسمت زیرین قلب و بطن راست را خونرسانی میکند. وظیفه بطن راست، تلمبه کردن خون به ریهها میباشد.