با توجه به اقبال روز افزون پزشکان و فیزیوتراپیست های کشور به شیوه جدید درمان با لیزر و نیز روی آوردن این عزیزان به شیوه های جدید جستجوی اطلاعات و ارتباط با همکاران ، سایت لیزردرمانی تصمیم دارد بکمک شما همکاران گرامی تمامی لیزرتراپیست ها و علاقمندان درمان با لیزر را به دور هم گرد آورد تا در جمعی صمیمی و بدور از هر گونه آلایش با هم به تبادل نظر دوستانه بپردازندو در ارتقای این علم بکوشند . دستیابی به این مهم بدون استفاده از ابزار اینترنت محقق نمیشود .
هیچ علمی بدون تحقیق ، مطالعه و تبادل نظر رو به پیشرفت نخواهد بود . در رشته لیزر درمانی نیز بدون مطالعه و آگاهی دقیق نمیتوان اظهار نظر دقیق وعلمی نمود و اظهار نظر غیر علمی نیز فاقد پشتوانه میباشد و قابل قبول نیست . پس بهتر است با برقراری ارتباط با همکاران و اساتید فن به پیشرفت علمی همدیگر کمک کنیم. در همین راستا سایت لیزردرمانی اقدام به ایجاد یک لیست پست الکترونیک مستقل نموده است که شما میتوانید با اضافه نمودن ایمیل شخصی خود به آن،به تبادل نظر علمی بپردازید .
در جهت آشنایی همکاران با وسایل و ابزارهای این رشته، تمامی شرکتهای عرضه کننده لیزر پزشکی میتوانند از یک صفحه وب سایت اختصاصی و رایگان بعلاوه ایمیل اختصاصی در قسمت نمایشگاه سایت لیزر درمانی برخوردار شوند . شرکت ها در صورت تمایل میتوانند از امکانات سایت برای گرفتن سفارش و خرید اینترنتی مشتریان خود از قبیل تهیه پروفورما بصورت آنلاین و تهیه اطلاعات لازم از بازدید کنندگان صفحه اختصاصی شرکت خود بر طبق قانون تجارت الکترونیک استفاده نمایند. انجمن های علمی دست اندر کار لیزر پزشکی ، مؤسسات تحقیقاتی و مراکزدرمانی ، مجلات مرتبط با لیزر در رشته پزشکی ، و مؤلفان و مترجمان و محققان رشته لیزر پزشکی نیز میتوانند در سایت لیزردرمانی دارای یک صفحه اختصاصی شده و در آن به معرفی فعالیتهای خود بپردازند و یا آثار خود را منتشر نمایند.
لیزر درمانی کم توان
طب فیزیکی یکی از قدیمی ترین روش های درمان در پزشکی است . از نظر تاریخی عواملی مثل هوا ، خورشید و آب در همه جا استفاده می شده است و بتدریج با افزایش آگاهی نسبت به محیط و دنیا این مقوله پیشرفت نمود. علاوه بر طبیعت بتدریج از منابع مصنوعی مثل میدانهای الکتریکی و الکترومغناطیسی ، تشعشعات نوری ، عوامل مکانیکی و حرارت نیز استفاده شد . در دهه 60 نور تشدید یافته توسط نشر برانگیخته تولید شد و در نتیجه لیزر اختراع و این اختراع بلافاصله در پزشکی بکار گرفته شد. در سال 1974 وزارت بهداشت روسیه اولین مجوز استفاده از وسیله لیزردرمانی را صادر نمود و لیزردرمانی کم توان یا LLLT یکی از آخرین پیشرفت های نوردرمانی ( فتوتراپی ) است. در بیست سال اخیر لیزردرمانی در پزشکی بخوبی شناخته و وارد شده است وجای مطمئن وپایداری را در بین اجزای طب فیزیکی برای خود باز نموده است. کاربرد لیزر چنان وسیع است که بعضی اوقات صحبت از جدا سازی محدوده این روش پزشکی بصورت مستقل و بصورت یک تخصص مطرح می شود. اگر چه تا اواسط دهه 80 لیزر هلیوم – نئون (He – Ne ) نور قرمز (632.8 nm ) بصورت گسترده مطالعه و در کارهای بالینی از آن استفاده شد، در طی 15 سال اخیر دیودهای لیزر قرمز ( 630 – 670 nm ) و مادون قرمز ( 830 – 1300 nm ) بصورت گسترده ای بکار رفت که با اندازه کوچک و نگهداری آسان و قدرت کاری طولانی و اقتصادی بودن و کارآیی بالینی بسیار بالا، جای خود را در عالم پزشکی باز نمود . لیزرهای با نور آبی و فوق بنفش نیز بتدریج کاربرد های خاص خود را بخصوص در درمان عفونتها پیدا کردند.تاباندن لیزر کم توان به خون ( LBI ) یکی از روش های مهم لیزردرمانی کم توان می باشد. LBI در درمان چندین بیماری کاربرد دارد . LBI دارای چندین اثر مثبت از قبیل اثرات ضد التهابی ، فعال سازی سیستم ایمنی ، نقش محافظتی در رگها ، بهبود میکرو سیرکولاسیون خون و فرآیند تروفیک بافتی ، و فعال سازی ترمیم و تکثیر می باشد. پس از تاباندن اشعه لیزر مادون قرمز ( IR ) LBI بهتر شدن وضعیت دیواره رگ ، کاهش اندازه پلاکهای آترواسکلروتیک و بهبود میکروسیرکولاسیون خونی دربیماران دارای آترواسکلروز مشاهده شده است. بعضی از محققان مسئله کلیدی و مهم بهترین روش لیزردرمانی ( انرژی ودوز ) را مورد توجه قرارداده اند. در همین دوران بعضی دیگر از دانشمندان روسی ( کارو ، دریل ، کلبانوف ) به عنوان مهمترین عامل ، طول موج نور و ساختمان مولکولی دریافت کننده نور( photo acceptor ) را مورد توجه قرار داده اند. آنها چنین بحث نموده اند که نور لیزر و نورهای غیر همدوس در بعضی طول موجها و تراکم انرژی خاص Power density ) ) دارای آ ثار بیولوژیکی و پزشکی یکسان هستند . ثابت شده است که نور با طیف های مختلف تقریباً دارای همان اثرات بر ارگانیسم نیز می باشد . به عنوان مثال ، در سال 1988 خانم ساموجلوا ( Samojlova ) نتایج تغییرات ایجاد شده بر روی خون توسط لیزر وریدی هلیوم نئون و فوق بنفش را با هم مقایسه نمود . وی چنین گزارش نمود که تغییرات سلولهای خونی پس از اشعه فوق بنفش خیلی نزدیک به تغییرات ایجاد شده توسط لیزر هلیوم نئون قرمز می باشد ولی کاملاً شبیه به هم نیستند. بعضی از محققان دیگر معتقدند که که لیزر هلیوم نئون قرمز ولیزر مادون قرمز اصولاً اثرات یکسانی دارند. کاپوستینا ( Kapustina ) در سال 1977 سه گروه اصلی بیماران را بر اساس پاسخ به LBI مشخص نمود . گروه اول بیمارانی هستند که غشای گلبول قرمزشان دارای تغییرات فوری ( طی 15 دقیقه ) در زیر لیزر می باشند . گروه دوم بیمارانی هستند که کمی دیرتر پاسخ می دهند و گروه سوم آن هایی هستند که اصلاً پاسخی به لیزر نمی دهند. مطالعات بالینی ( in vivo ) ثابت نموده است که گروه اول نتایج درمانی بهتر و سریعتری دارند. بیماران گروه دوم دفعات LBI بیشتری برای رسیدن به نتایج درمانی لازم دارند . برای گروه سوم هیچ اثر درمانی با LBI دیده نمی شود. چندین مطالعه مشخص نموده اند که تابش لیزر در سلولها و ارگانیسم های آسیب دیده موثر می باشد. در حالی که به یک سلول یا ارگانیسم سالم و طبیعی اشعه لیزر تابانیده شود فقط تغییرات بسیار جزئی در آن دیده میشود.
تاباندن لیزر کم توان به ارگانیسم دارای چندین اثر بالینی می باشد که شامل موارد زیر است : ضد التهاب ، تحریک ایمنی ، نوروتروفیک ، ضد درد ، حساسیت زدایی ، میکروب کشی ، ضد ادم ، طبیعی کردن رئولوژی و همودینامیک خون .بنا براین کاربرد LLLT بسیار وسیع بوده و تمام شاخه های پزشکی را در بر می گیرد .
لیزرهای پزشکی کم توان یا Low Out Put Lasers
انواع معمول لیزرهای درمانی و طول موج آنها
He Ne Laser (633nm)
InGa Al P Laser (633-635 nm)
Ga Al As Laser (780-830 nm)
Ga As Laser (904 nm)
لیزر هلیوم - نئون (He – Ne )
قدیمی ترین نوع لیزر برای استفاده در LLLT بوده که شامل یک تیوب لیزر بزرگ شیشه ای حاوی مخلوطی از گاز با فشار پایین است که به منبع ولتاژ بالا متصل می باشد و نور مرئی با طول موج 633 nm از خود ساطع میکند. این نوع لیزر عموماً نور پیوسته دارد ولی می تواند با وسایلی به حالت پالسی نیز تابش نماید که در این صورت نصف قدرت آن از بین می رود. ( اگرduty cycle آن 50% باشد ). خروجی طبیعی آن 1 – 10 mw بطور مستقیم و یااز طریق فیبر نوری به موضع درمان میرسد. لیزرهای هلیوم – نئون بخاطر تیوب شیشه ای آن معمولاً شکننده و بزرگ می باشند. تیوب های لیزری نیز وجود دارند که به خوبی با مواد خاصی محافظت شده اند ولی اندازه آن هنوز هم مشکل ساز است.
در وسایل درمانی نور لیزر هلیوم – نئون باید با فیبر نوری هدایت شود. اتلاف نور در این وسایل هدایتی هم 20 تا 50 % بسته به نوع آن می باشد. هدایت کننده های با کیفیت خوب وجود دارند ولی قیمتی نسبتاً گران دارند. پس همانطور که می بینیم لیزرهای هلیوم-نئون دارای معایبی هستند.
عمق نفوذ مفید لیزر هلیم – نئون بین 8-6 میلی متر در توان 3.5 میلی وات و 10- 8 میلی متر در توان 7 میلی وات (در حالتی که پروب را به پوست بچسبانیم) می باشد.
لیزر ایندیوم – گالیم - آلومینیوم – فسفاید (In Ga Al P )
اینها لیزرهای نیمه هادی هستند که کریستال آنها دارای گالیوم، ایندیوم و فسفر می باشند و نزدیک به لیزرهای Ga Al As هستند و طول موج 630 – 685nm از خود ساطع می کنند. نوع کوچک آن (معمولاً 1 میلی وات ) لیزر In Ga Al P ( یا به عبارت دیگر Ga Al In P ) که با طول موج 650 – 670 nm کار می کنند و اغلب در نشانگر های سخنرانان برای نشاندادن چیزی روی پرده استفاده میشود. با توسعه این نوع لیزر کم کم لیزرهای هلیوم نئون با این نوع لیزرها جایگزین می شوند چون سبکتر ، ارزانتر و کوچکتر وراحت تر هستند ونگهداری آنها هم آسانتر است و دارای یک تیوب گازی حساس هم نیستند. فقط باید بخاطر داشت که نور دیودهای لیزر دارای همدوسی کمتری نسبت به لیزرهای گازی است و از نظر فیزیکی ممکن است آثار بیولوژیکی آنها متفاوت با آنچه انتظار داریم باشد.
لیزرهای گالیوم آلومینیوم آرسناید (Ga Al As)
این نوع لیزر تقریباً تمام خانواده لیزرهای نیمه هادی را در بر می گیرد. طول موج میتواند در محدوده 870 – 880nm انتخاب شود ولی در محدوده درمانی معمولاً بین 820 و 830 نانو متر که غیر قابل دیدن است و درست در طیف مادون قرمز قرار دارد می باشد. ( اگر کسی پیدا شد که مستقیماً به درون این نوع دیود لیزر روشن نگاه کند تا کور نشده میتواند یک نقطه قرمز بسیار مطبوع را مشاهده نماید.)
این نوع لیزرها عمل پیوسته دارند یا Continuous هستند ولی می توانند بصورت پالسی هم وجود داشته باشند اما این پالس super pulse نیست ولی سویچ شده می باشد یعنی نصف قدرت خروجی ( 50 % duty cycle ) می تواند خروجی متوسط داشته باشد ویا قدرت آنرا اگر بخواهیم شبیه Continuous تصور کنیم باید قدرت اسمی آن را تقسیم بر دو کنیم . عمق نفوذ آنها 3 – 2 سانتی متر است.
از دهه 1990 این نوع لیزر بخاطر راه اندازی راحت و قابل حمل بودن آنها و کوچک بودن محبوبیت خاصی پیدا کرده است. لیزرهای Ga Al As نیز در بازار پیدا می شوند که قدرت حدود 1000 میلی وات داشته باشند.اخطاری جدی را باید مد نظر داشت که با این چنین قدرتهایی خطر آسیب چشمی حتماً وجود دارد. یک راه جلوگیری از این خطرات استفاده ازآن نوع لیزرهای Ga Al As است که فقط در تماس با پوست یا بافت روشن شوند. خیلی از لیزرهای Ga Al As دارای طراحی خوب قابل حمل و قابل استریل هستند. Out put menter یا قدرت سنج ضروری است چون نور این لیزر قابل دیدن نیست . قیمت این نوع لیزر که در حدود30 میلی وات قدرت داشته باشد بین 1000 تا 5000 دلار است تفاوت قیمت بستگی به فاکتورهایی از قبیل قدرت خروجی ، خوش دست بودن ، استاندارد بهداشتی و دوز سنج الکترونیک آن دارد.
در سال های اخیر لیزرهای Ga Al As با قدرت های 500 تا 1000 میلی وات در بازار یافت میشود که قیمت آنها 4000 تا 8000 آمریکا می باشد. این لیزرهاحفاظت خاصی را برای چشم لازم دارند وبخصوص در قسمتهای مودار و تیره حرارت قابل توجهی ایجاد مینمایند. .
لیزر گالیوم آرسناید (Ga – As )
این لیزر نیمه هادی است و درنتیجه اندازه ای کوچک دارد. اشعه خروجی آن مادون قرمز با طول موج 904 نانو متر است. دیود آن اشعه واگرا با زاویه 20 – 10 درجه تولید می کند که می توان آ ن را با عدسی بصورت موازی در آ ورد. معمولاً این نوع لیزر پالسی و بصورت پالس های بسیار کوتاه 100 – 200 ns و توان حداکثر بالای10 – 15 w ( کمتر یا زیادتر ) مثل لامپ فلاش کار می کنند. و اغلب به آنها Super Pulse می گویند. قدرت متوسط( Average out put ) این نوع لیزر که در بازار موجودند با توجه به فرکانس آنها متفاوت است. یعنی در 1000 هرتز ،قدرت 10 برابر 100 هرتز می باشد. لیزر هایی هم وجود دارند که دارای Pulse Train می باشند و قدرت متوسط آنها با تغییر فرکانس ثابت و مستقل از فرکانس باقی می ماند. این Constant Power Pulse محاسبه دوز را آسان نموده و طول مدت درمان را کم میکند.
بدلیل روش کار Flash Bulb در لیزرهای Ga As با قدرت پالس فوق العاده بالا عمق نفوذ بیشتری را می توان نسبت به لیزرهای دیگر که Super Pulse نیستند ولی قدرت مشابه دارند انتظار داشت. اندازه گیری ها نشان داده است که عمق نفوذ می تواند 50 – 30 میلی متر با توجه به نوع بافت باشد. با توجه به استفاده آن در درمان اسبها این نوع لیزر به عنوان وسیله تشخیصی در اسبها استفاده می شود چون در واقع اسبها غالباً اشعه آن را حس می کنند و وقتی روی نقطه آسیب آنها قرار داده شود واکنش نشان می دهند.
لیزر کریپتون Krypton Laser
لیزر کریپتون ( یا لیزر یون کریپتون ) یک لیزر گازی است و معمولاً نور آن دارای طول موج 647nm ( نور قرمز ) میباشد. در درمان هرپس کاربرد دارد ولی لیزر گرانی است و غالباً برای لیزر درمانی استفاده نمی شود .
کنترا اندیکاسیون های لیزردرمانی
L.Navratil, MD ; J.Kkymplova, MD
انستیتو بیوفیزیک دانشگاه چارلز-پراگ-چکسلواکی
خیلی از کنترا اندیکاسیونهای لیزر درمانی غیر تهاجمی هنوز هم در مقالات به چشم میخورند. بهر حال بعضی از آنها که ذکر می شوند کاملا بی استفاده اند و هرگز اثبات نشده اند و ذکر مداوم آنها بخاطر این است که مؤلفان بدون بررسی اعتبار آنها از همدیگر نقل قول مینمایند.
بنا براین اشتباهات متعددی میتواند رخ دهدو خیلی از لیزر درمانگران که آموزش مؤثر و سودمندی بر اساس اصول اولیه لیزر در پزشکی نداشته اند نه تنها از کاربرد لیزر درمانی در اندیکاسیونها خودداری میکنند بلکه بیشتر اوقات به بیمارانشان توصیه میکنند علی رغم فواید لیزرهای درمانی از انجام آن خودداری نمایند.
کنترا اندیکاسیو نهایی که تا بحال ذکر شده اند در سه گروه قرار میگیرند:
1- مواردی که عموما برای لیزر درمانی مناسب نیستند
2- مواردی که در بعضی مواقع برای لیزردرمانی مناسب نیستند
3- مواردی که اشتباها گفته شده برای لیزر درمانی مناسب نیستند