تحقیق مقاله خواص تغذیه ای دوغ و پنیر کم نمک

خواص تغذیه ای دوغ و پنیر کم نمک

نمک کلرور سدیم یا همان نمک طعام بعنوان یکی از اصلی ترین عوامل افزایش فشار خون درافراد مستعد به این بیماری شناخته شده است . این ترکیب سالها ست که بعنوان اصلی ترین طعم دهنده در انواع محصولات غذایی از جمله دوغ شناخته شده است .

حذف کامل این نمک از دوغ موجب افت شدید خواص حسی آن می شود . به این هدف و به منظور کمک کردن به بیماران مبتلا به فشار خون و سایر عوارض قلبی ، عروقی و نیز در جهت بهره مندی  از مزایای سلامتی بخش نوشیدنی دوغ بعنوان یک نوشیدنی ملی و محبوب ، محصول دوغ بی نمک از طریق جایگزینی نمک سدیم با نمکهای دیگر طراحی گردید . پس از بررسی مقدماتی در مورد سابقه طرح و کارهای صورت گرفته مشخص شدکه نزدیکترین نمک با قابلیت جایگزینی  نمک کلرو پتاسیم  می باشد که در کشورهای اروپایی بعنوان Salt Substitute عرضه می شود. نمک کلرو پتاسیم دارای مزه شور همراه با تلخی و پس طعم فلزی میباشد که برای کاهش اثرات این طعم های ناخواسته از ترکیبات طعم دهنده جانبی و پوشاننده تلخی از جمله لیزین مونو هیدرو کلراید ،کلسیم استئارات منیزیوم سولفات ، سیلیکون دی اکساید و یدید پتاسیم و نیز بکار بردن انواع طعم دهنده های گیاهی استفاده می شود .

همزمان با تکوین این پروژه در کنار آن ، پروژه تولید پنیر UF کم نمک با همکاری دانشگاه تهران پیگیری شد و در نهایت به این نتیجه رسید که مخلوط 50:50 نمک کلرور سدیم و کلرور پتاسیم قابلیت ارگانولپتیکی مناسب برای محصول پنیر UF ایجاد می نماید و اجرای این طرح عملی میباشد . در مورد دوغ با توجه به بحث بی نمک بودن محصول  از ابتدای طرح ،مبنای جایگزینی 100% نمک سدیم

با دیگر نمکهای جانشین مطرح بود . لذا پس از بررسی های متعدد عملی و علمی به بهترین فرمولاسیون ممکن که توانست بعنوان یک محصول بی نمک نظر اکثریت

قاطع گروه ارزیابی کنندگان را تامین نماید نائل شدیم . این فرمول بصورت زیر تعریف گردید :

ماست ، آب ، عرقیات گیاهی ، نمکهای پتاسیم

در واقع پس از طی مراحل متعدد که با توجه به ماهیت نمک های پتاسیم محدودیت های خاصی در محصول ایجاد شده بود بکمک طراحی بهینه فرمولاسیون و نیز استفاده از نسبت ترکیب مناسب از عرقیات گیاهی ، تولید یک محصول مناسب طبق فرمولاسیون فوق ممکن گردید .

محاسبه دقیق بر اساس درصد نمکهای پتاسیم بکار رفته و نیز نسبت جرم مولکولی پتاسیم در خود نمک نشان داد که میزان یون پتاسیم در cc 100 محصول حدود 300 میلی گرم میباشد . در مقابل میزان یون سدیم در یک دوغ معمولی حدود 280  میلی گرم برآورده گردید . با توجه به RDA این دو نمک که برای پتاسیم 3500میلی گرم و برای سدیم 2400 میلی گرم است ، مشخص می شود که مصرف حتی یک لیتر از این محصول دوغ بی نمک موجب دریافت یون پتاسیم  تا زیر حد ایمنی فرد می شود و بدین ترتیب حد ایمنی بر اساس RDA تصویب شده در این محصول رعایت گردید .

لازم به ذکر است که بر اساس منابع موجود ،صرف نظراز میزان RDA مجاز ، گفته شده که  مصرف تصادفی حتی تا 18 گرم پتاسیم (upper limit  ) در روز چنانچه مشکل کلیوی وجود نداشته باشد ، بی خطر میباشد . در زیر جدول ارزش غذایی دوغ بدون نمک سدیم به همراه دوغ معمولی با نمک سدیم ارائه شده است :

ارزش غذایی در 100 گرم

دوغ معمولی

دوغ بی نمک

انرژی

26 Kcal

30 Kcal

چربی

1 gr

1 gr

پروتئین

1.7 gr

2.1 gr

کربوهیدرات

2.5 gr

2.1 gr

کلسیم

56 mgr

70 mgr

فسفر

43 mgr

60 mgr

پتاسیم

ناچیز

300 mgr

سدیم

280 mgr

ناچیز

لازم به ذکر است که بر طبق منابع موجود نمک پتاسیم دارای مزایای سلامتی متعددی است از جمله اینکه پتاسیم بعنوان یک عنصر ضروری برای عملکرد صحیح کلیه سلولهای بدن و بافتهای عصبی شناخته شده است ،دوم اینکه موجب طبیعی شدن فشار خون و ریتم ضربان قلب ( کاهش بیماریهای قلبی و سکته مغزی ) می شود . پتاسیم از تجمع آب اضافی در بدن جلوگیری می کند و به دفع آن از کلیه کمک می نماید ، این یون موجب فعال شدن آنزیمهای متعددی در بدن می شود همچنین پتاسیم به هدایت ارتباطات ایمپالسی عصبی کمک نموده و موجب بهبود عملکرد فیزیکی بدن می شود .

محصول دوغ بی نمک پس از نهایی شدن به قضاوت گروه ارزیابی کننده گذاشته شد و توانست در حالت 100% جانشین نمک سدیم با پتاسیم نظر اکثریت افراد را تامین نماید . همچنین این محصول در جلسه شورای مدیران شرکت پاک با رای اکثریت مورد تصویب قرار گرفت  و بعنوان یک محصول جدید معرفی گردید . لازم به یادآوری است که این محصول در شرایط 100% جانشین نمک سدیم با نمکهای پتاسیم به موفقیت رسید در حالیکه برای حصول نتایج بهتر پذیرش ارگانولیپتیکی محصول ، میتوان نسبت ترکیب و جانشین نمکهای پتاسیم را از 40% تا 100 % نمک سدیم در نظر گرفت .

محصول دوغ بی نمک  هم اکنون دارای مجوز و پروانه تولید بوده و به بازار عرضه گردیده و بدیهی است که مثل هر محصول جدید با اثرات سلامتی بخش ، نیاز به پشتیبانی و حمایت سازمانها و متولیان سلامت جامعه از جمله اداره بهبود تغذیه اداره نظارت بر مواد غذایی ،مراکز تشخیص و درمان بیماریها ، پزشکان و متخصصین قلب و عروق و نیز متخصصین تغذیه دارد .