خلاصه
این مقاله اقتباس دولت الکترونیک در سه کشور آمریکای لاتین: آرژانتین، برزیل و مکزیک را مورد بحث قرار می دهد. تحقیق ابتدا یک چارچوب مفهومی برای بررسی ایجاد و خدمات دولت الکترونیک را ارایه می‌کند که برای ارزیابی اقتباس آن در این سه اقتصاد مهم آمریکای لاتین اعمال شده است. یافته های تحقیق می تواند هر کشور به عنوان مدلی برای توسعه موفق و همچنین اجرای دولت الکترونیک در یک کشور در حال توسعه غیر صنعتی را معرفی کند. تجزیه و تحلیل هم چنین در جستجوی یافتن یک خلا در مطالعه دولت الکترونیک در کشورهای کمتر توسعه یافته می باشد که بخش آن ها تلاش می کنند در این جنبه حیاتی از توسعه دولت دیجیتال به همتایان توسعه یافته خود برسند.
کلمات کلیدی: دولت الکترونیک؛ آمریکای لاتین؛ سیاست ارتباطات راه دور.
در اغاز قرن 21، برنامه های کاربردی دولت الکترونیک آماده انتقال ارتباطات دولتی هستند اگر چه پتانسیل عملیاتی آن ها عمدتاً ناکافی است. دانشگاهیان پیشنهاد می کنند که مدالیته میانجی آنلاین به عنوان پیوندی از تکنولوژی های ارتباطی چند گانه می تواند کارکردهای ارتباطات دولتی را به طور سریع تر، ارزان تر وکارامدتر نسبت به ابزارهای آفلاین تسهیل کند. با این وجود گذر از فرمولیزه کردن سیاست برای اجرا هنوز هم در بسیاری از کشورهای در حال توسعه وجود دارد که تاکید دارد که دولت الکترونیک یک سیستم فنی اجتماعی بسیار پیچیده است که وابستگی زیادی به بلوغ تشکیلاتی کلی، چارچوب های قانونی وملاحظات اجتماعی فرهنگی دارد.
بحث برانگیز تر این موضوعات اگر چه آشناترین آن نیز می باشد دسترسی عموم به فرایند سیاسی است. با این وجود در حالی که برنامه های کاربردی دولت الکترونیک حوزه هایی همچون نگهداری ثبت ها، خصوصا در غرب را دچار تحول کرده اند اما بسیاری از کشورها برای نگهداری بخش اعظم مکاتبات دولتی روزانه خود هنوز هم به کانال های آفلاین وابسته هستند.
بنابراین دولت الکترونیک به جای آن‌که یک خروجی اصلی برای ارتباطات دولتی محسوب شود در حد یک گزینه باقی می ماند. با مروری بر ویژگی "تاخیر در انتشار" دیگر تعاملات آنلاین اقتباس دولت الکترونیک تابعی از محدودیت ها در کارآمدی کانال ارتباطی و هم چنین موضوعات مرتبط با اطمینان، محرمانه بودن و امنیت می باشد.
این موضوعات که در کانون تلاش های مدرنیزه کردن در جهان در حال توسعه قرار دارند، شاید بهتر از همه به وسیله راهنمای طرح اقدام پژوهشی WSIS تبلور یافته است که می گوید: تمام کشورها و مناطق باید ابزارهایی ایجاد کنند تا بتوانند اطلاعات آماری در مورد جامعه اطلاعاتی را به همراه شاخص های پایه و تحلیل ابعاد کلیدی آن ارایه کنند. باید به ایجاد سیستم های شاخص منسجم و قابل مقایسه به صورت بین المللی که سطوح متفاوت توسعه را لحاظ می کند اولویت داده شود.
این مقاله اقتباس دولت الکترونیک در سه کشور بزرگ آمریکای لاتین آرژانتین، مکزیک که در آن این موضوع یک موضوع عمده محسوب می شود را مورد بحث قرار می دهد. تحلیل با بررسی یک چارچوب مفهومی برای بررسی ایجاد وخدمات دولت الکترونیک که در این سه کشور اعمال خواهد شد آغاز می شود. یافته های تحقیق می تواند برای نشان دادن هر کشور به عنوان مدلی برای توسعه موفق و اجرای دولت الکترونیک در کشورهای در حال توسعه آمریکای لاتین مورد استفاده قرار گیرد. مقاله هم چنین در جستجوی پر کردن یک خلا در مطالعه دولت الکترونیک در کشورهای کمتر توسعه یافته ای است که اکنون در تلاش می باشند تا در این جنبه حیاتی توسعه دولت دیجیتال به همتایان توسعه یافته خود برسد.
1- چارچوب مفهومی: دولت الکترونیک چیست؟
دولت الکترونیک به فرایند اتصال دیجیتال شهروندان به دولت برای این که بتوانند به اطلاعات و خدمات ارایه شده به وسیله آژانس های دولتی دسترسی داشته باشند اشاره دارد. دولت ها به طور سنتی برای انجام کارکردهای ارتباط راه دور مشابه به شبکه های تلفن وابسته بوده اند، اما خدمات اطلاعات به طور فزاینده ای به سمت مدالیته های مبتنی بر شبکه حرکت کرده اند. در حال حاضر طبق اعلام یک گزارش مربوط به دولت الکترونیک از طرف سازمان ملل آرژانتین، برزیل و مکزیک از نظر دسترسی به شبکه در بین کشورهای پیشرفته جهان قرار دارند.
چهار رابطه در فرایندهای تعاملی دولت الکترونیک وجود دارد: دولت به دولت، دولت به شرکت، دولت به کارکنان، دولت به شهروندان. برای اهداف این مقاله، تنها روابط دولت با شهروند تا زمانی که برای پر کردن خلا بین شهروندان و دولت به وسیله کاهش بی تفاوتی عموم و عدم اطمینان به دولت طراحی شده باشد مورد بحث قرار می‌گیرد. دولت الکترونیک هم چنین با دموکراتیزه شدن فرایندهای سیاسی به خاطر افزایش تعاملات شهروندان و دسترسی به اطلاعات ارتباط دارد.
دولت ها در سرتاسر جهان در آرزوی ارایه یک دولت دیجیتال به شهروندان خود با اجازه دادن به آن ها برای دسترسی به اطلاعات، ارتباط با آژانس های دولتی و مشارکت دیجیتال در معاملات می باشند. کشورهایی که در توسعه فناوری عقب مانده اند به طور فزاینده ای حرکت خود به سوی اقتباس در بخش تکنولوژی اطلاعات را خصوص با افزودن برنامه های کاربردی در بخش های عمومی و خصوصی افزایش داده اند. چنین ابتکار عمل‌هایی بر مبنای این فرضیات میباشد که با گذشت زمان ارایه خدمات در دسترس و اطلاعات به صورت آنلاین در وقت دولت و شهروندان صرفه جویی می کند. دانشگاهیان و گروه های حرفه ای از زمانی که اسمیت (1972) در حدود سه دهه قبل در مورد "دولت سیم کشی شده" نوشت تلاش کردند تا تعاریفی برای دولت الکترونیک بیابند. این مقاله در جستجوی ترکیب سه مبحث نظری متفاوت در مورد پیشرفت دولت الکترونیک می باشد که به ترتیب به وسیله بالوتیس، هووارد و بانک جهانی برای ایجاد یک چارچوب مفهومی جامع پیشنهاد شده است. مدل پیشنهاد شده برای انجام تحلیل خدمات و هم چنین چشم انداز کلی توسعه ملی مورد استفاده قرار خواهد گرفت.
بالوتیس (2001) نماینده اثری است که توسعه دولت الکترونیک را به چهار فاز طبقه بندی می کند. این فازها به ترتیب عبارتند از: تفکیک اطلاعات، تنها فرم، معاملات الکترونیک انتها به انتها و تحول دولت. تفکیک اطلاعات فاز پایه و دارای کمترین توسعه می باشد که مرحله ای را توصیف می‌کند که در آن اطلاعات به صورت آنلاین ارایه شده است. در فاز تنها فرم، کاربران می‌توانند فرم‌ها را به صورت الکترونیکی دانلود کنند. معاملات الکترونیک انتها به انتها شامل خواستن از کاربران برای شروع معامله به صورت دیجیتال (همانند تشکیل پرونده مالیاتی) و در نهایت به پایان رساندن معامله در شیوه مشابه (مثلاً سپرده گذاری پول اظهارنامه مالیاتی به صورت الکترونیکی حساب بانکی) می باشد؛ بنابراین مشخصه معامله اجرای کامل دیجیتالی آن می باشد. فاز آخر هدف ایده آل دولت الکترونیک می باشد که در آن دولت تمام خدمات و اطلاعات را به صورت آنلاین ارایه می کند. از این رو دولت الکترونیک، به عنوان جایگزینی برای اشکال سنتی خدمات دولتی عمل می کند زیرا کاربران می توانند برای براورده کردن نیازهای خود صرفاً وارد اینترنت شوند. برای مثال یک جلسه اینترنی ده دقیقه ای برای پرداخت هزینه های ثبت اتومبیل، درخواست ها و موارد مشابه می تواند جایگزین یک سفر طولانی کامل بعد از ظهر به DMV شود. بالوتیس هم چنین این مرحله را به عنوان یک "دولت الکترونیک بدون نقص" توصیف می کند که در آن کاربران مجبور نیستند که برای جستجو در وب سایت های دولت دیجیتال، ساختار دولت را درک کنند.
از نقطه نظر کاربردی، مشکلات معمول مربوط به سردرگم شدن و ناکارآمدی که اغلب در وب سایت های دولتی با آن ها مواجه می شویم از بین می رود به طوری که کاربران مجبور نباشند که از یک سایت به سایت دیگر بروند زیرا آژانس های دولتی مرتبط با همدیگر ارتباط داشته و به هم لینک می دهند. این با نیاز به توضیح یک "دستور جلسه اولویت ها برای اجرای استانداردها برای عملی بودن خدمات دولت الکترونیک" همخوانی دارد. بالوتیس در زمان تحقیق خود در سال 2001 خاطر نشان کرد که تنها معدودی از کشورها در مرحله چهارم ابتکار عمل ارایه می کنند. زیرا حتی دولت آمریکا هنوز هم با ایجاد یک دولت بدون نقص فاصله زیادی دارد.
هووارد (2001) در مسیری مشابه پیشرفت دولت الکترونیک را به سه مرحله تقسیم می کند. اولین مرحله منتشر کردن است که در آن دولت الکترونیک تنها دارای دارای یک حضور الکترونیک پایه با اطلاعات منتشر شده محدود می باشد. فاز دوم تعامل کردن می باشد که در آن شهروندان می توانند از طریق ایمیل و چت روم با دولت مکاتبه کنند. مرحله آخر داد و ستد می باشد که در آن دولت ها از طریق دولت دیجیتال به شهروندان برای مشارکت در معاملات خدمات ارایه می‌کنند. طبق گفته هوارد این مرحله آخر شامل "پتانسیل خدماتی به حداکثر رسیده" دولت الکترونیک می باشد.
بانک جهانی (2001) در مقایس وسیع‌تر تحقیقی در مورد دولت الکترونیک در کشورهای مختلف جهان انجام داد. بانک جهانی تلاش می کند دو عامل مهم در دولت الکترونیک تحت عناوین ارتباط و نوع اتصال را شناسایی کند. ارتباط به چهار مقوله انتشار و تفکیک اطلاعات، قابلیت های تک جهتی (تماس با ما)، قابلیت های دو جهته (پرس و جو) و قابلیت معامله تقسیم می شود. در مقوله اول کاربران می توانند به صورت آنلاین به اطلاعات و انتشارات دسترسی داشته باشند. مقوله دوم قابلیت های ارتباطی در یک سطح چند جانبه را در بر می گیرد که کاربران به صورت دیجیتال با کارکنان دولت تماس دارند و پاسخ دریافت می کنند. مشخصه مقوله سوم کاربرانی می باشد که مطالب خاصی همچون ثبت‌های عمومی،گواهی تولد و غیره و خدمات خاص همچون ارزیابی ارزش دارایی را به صورت دیجیتال درخواست می کنند.