تحقیق مقاله اهمیت سیستم حقوق و دستمزد در حسابداری

مقدمه

از سال 1937 میلادی که نظریه عمومی سیستم های لودویت فون برتالنفی دانشمند برجسته اتریشی مطرح گردید و اژه سیستم درصدر همه مفاهیم جاری و تکیه کلام های متداول قرار دارد .

 این مفهوم در همه زمینه های علوم رواج یافته  و رفته رفته در اصطلاحات فنی و حرفه ای در رسانه های همگانی غیر نفوذ کرده است . از اواخر دهه 1960 میلادی تغییرات و تحولات عمده ای در دانش حسابداری پدید آمده که مهمترین آنها نگرش به حسابداری به عنوان یک سیستم اطلاعاتی است .

در پی این تحولات  یکی از رشته های تخصصی ایجاد شده در حسابداری ، طرح واجرای سیستم های حسابداری می باشد . سیستم مجموعه ای از اجزای بهم پیوسته است که در جهت نیل به یک یا چند هدف به هم وابسته اند به طوریکه یک یا چند داده وارد ن شود یک یا چند ستاده از آن خارج شود .

سیستم از اجزای کوچکتری تشکیل شده است که به آن خرده سیستم می گویند . انواع سیستم در حسابداری عبارتند از : سیستم حسابداری دستی : به یک سیستم حسابداری که رویدادهای مالی به کمک قلم ، کاغذ وتوسط نیروی انسانی پردازش می گردد .

سیستم حسابداری مکانیکی : در این سیستم برای پردازش داده ها ( رویدادهای مالی)از وسایل مکانیکی مانند ماشین های اداری صندوق دار و از این قبیل استفاده می شود .

سیستم حسابداری کامپیوتری : در این سیستم پردازش داده ها ( رویداد های مالی ) به کمک کامپیوتر در اندازه های مختلف بر اساس برنامه ای که مبتنی بر اصول متداول حسابداری است با سرعت و دقت صورت می گیرد . سیستم حقوق و دستمزد یکی از سیستمهای مهم موجود در داخل سیستم کلی موسسات است که نقش با اهمیتی در ایجاد رابطه مناسب بین کارکنان ، کارفرما و ادارات دولتی ایفا می کند .

 اهمیت سیستم حقوق و دستمزد :

هزینه حقوق ودستمزد نشان دهنده سهم نیروی کاری در تولید ، محصولات و ارائه خدمات بوده و یکی از مهمترین هزینه های عملیاتی اغلب موسسات است وظایف حسابداران در مورد هزینه حقوق و د ستمزد از ساده ترین و درعین حال با اهمیت ترین آنها است . محاسبه و پرداخت درست و مناسب حقوق و دستمزد یکی از عوامل موثر در ایجاد رابطه مطلوب بین کارکنان ( کارگران ) و کارفرما می باشد .

کارگر کسی است که به هر عنوان در مقابل دریافت حق السعی اهم از فرد ،حقوق ، سهم سود و سایر مزایا به درخواست کارفرما کار می کند و کارفرما کسی است حقیقی یا حقوقی که کارگر به درخواست و به حساب او در مقابل دریافت حق السعی کار می کند .

(‌ماده 2 قانون کار مصوب 29/8/69 مجمع  تشخیص مصلحت نظام )

 مدارک سیستم حقوق و دستمزد که به درستی تهیه و آسانی قابل فهم باشند نیز یکی  دیگر از عوامل با اهمیت در برقراری رابطه مناسب بین مدیریت موسسات ، کارکنان و مقامات قانونی از قبیل  اداره کار ، بیمه ،مالیات و ... است .

تعریف سیستم حقوق و دستمزد :

در موسسات مختلف پرداخت حقوق و دستمزد به هریک از کارکنان می تواند بر اسسا ساعات کار و به صورت دستمزد روزانه یا هفتگی یا ماهانه باشد هنگام پرداخت حقوق ودستمزد اطلاعات مربوط به دریافت هریک از کارکنان میبایست همراه با ریز محاسبات و مبتنی بر مدارک کارکرد وی پردازش و ارائه شود . بنابراین می توان سیستم حقوق و دستمزد را به صورت زیر تعریف نمود .

سیستم حقوق ودستمزد مجموعه از اجزا به هم پیوسته در داخل یک موسسه است که داده های مربوط به سهم نیروی کار در تولید محصولات و یا ارائه خدمات را به صورت اطلاعات حقوق ودستمزد تبدیل می کند . داده های مربوط به سهم نیروی کار عبارتند از : نام کارمند ، شماره ‌تأمین ا جتماعی ، ساعات کارکرد ، نرخ و دستمزد ، اضافه کار ، کسورات بیمه مالیات و غیره و...

در حسابداری بهای تمام شده هزینه ‌ دستمزد و سهم نیروی کار به طور مستقیم و غیر مستقیم در تولید محصول مصرف شده است . یکی از عوامل بهای تمام شده محصول می باشد .

 تعریف دستمزد :

 دستمزد تولیدی عبارت است از وجوهی که برای کار انجام شده تولیدی در یک مدت معین پرداخت و یا تعهد می گردد . بنابراین کمیت وکیفیت نیروی کار و هزینه های مربوط به آن از موضوعاتی است که همواره باید کنترل و بررسی شود تا با پرداخت حقوق و دستمزد مناسب کیفیت نیروی کار حفظ شود . کنترل حقوق ودستمزد به لحاظ ارتباط و تأثیری است که این هزینه ها با تولید و بهای تمام شده هر واحد محصول دارند .

کاهش و تثبیت بهای تمام شده از یک طرف با تشویق و ترغیب کارگران به تولید بیشتر و از طرف دیگر با سرپرستی کنترل مداوم آنان امکان پذیر است . همچنین با کنترل هزینه های دستمزد و اطلاع از جزئیات آن امکان افزایش تولید و کاهش زمان استاندارد انجام کار فراهم می گردد .

 در این قسمت به لحاظ ساده تر شدن موضوع به توضیح برخی از اصلاحات می پردازیم:

دستمزد مستقیم :

 عبارت است از هزینه ‌کار انجام شده ای که مستقیماً به جهت ساخت محصول پرداخت و یا تعهد شود به عبارت دیگر دستمزد کارگرانی را که مستقیماً به ساخت محصول اشتغال دارند .

دستمزد غیر مستقیم :

 عبارت است از هزینه نیروی کار انجام شده ای که مستقیماً به جهت ساخت محصول صرف نشده باشد به عبارت دیگر دستمزد کارگران ، سرپرستارن و کسانی که به تغییر و نگهداری ماشین آلات اشتغال دارند و مستقیماً تأثیری در تولید ندارند دستمزد غیر مستقیم می گویند .

 زمان استاندارد برای انجام کار :

 عبارت است از میزان کار مورد انتظار از هر کارگر در زمان معین ، زمان استاندارد از طریق زمان سنجی حرکات لازم برای تولید و با در نظر گرفتن اوقات استراحت ؛ توقف و تأخیرات احتمالی بدست می آید .

 دوایر کنترل کننده حقوق ودستمزد :

 واحدهای تولیدی به منظور کنترل حقوق ودستمزد از دوایری نظیر

کارگزینی

برنامه ریزی تولید

زمان سنجی

 ثبت اوقات کار

 دایره حقوق و دستمزد و دایره حسابداری بهای تمام شده استفاده می کنند . این دوایر اطلاعات لازم را جمع آوری ، ثبت ، نگهداری و به مدیریت واحدهای دیگر گزارش می نماید .

اکنون توضیح مختصری در مورد وظایف هریک از دوایر کنترل کننده حقوق ودستمزد می پردازیم :

الف) دایره کارگزینی

افرادی که برای استخدام وارد مؤسسه ای می شوند ابتدا باید در بخش کارگزینی مؤسسه اقدام به انعقاد قرار داد کار نموده و با توافق هایی که در ارتباط با نحوه و شرایط روزکار و زمان و مدت قرار داد و سایر مواردی که طبق قانون کار مشخص شده به عنوان یکی از پرسنل موسسه شروع به کار می نماید . سپس واحد کارگزینی وظیفه دارد تا با ثبت قرارداد کار با نیروی کار رسماً او را به استخدام موسسه درآورد .

 همان طور که گفته شد وظیفه این دایره تهیه و تدوین و یا اصلاح دستورالعمل ها، آئین نامه ‌استخدامی و فرمول های پرسنلی می باشد به گونه ای که با قانون ومقررات بیمه و تأمین اجتماعی مطابق باشد . از وظایف دیگر این دایره امور مربوط به استخدام آموزش ، ترفیعات ، مرخصی ها ، نقل وانتقالات ، اجرای طرح طبقه بندی مشاغل و تعیین شرح و ظایف و برقراری ارتباط با سازمانها و اتحادیه های کارگری می باشد .

ب) دایره زمان سنجی :

وظیفه این دایره بررسی و محاسبه استاندارد برای ساخت یک واحد محصول است . زمان استاندارد انجام کار را با توجه به امکانات و شرایط فیزیکی تعیین می کند ، بدین ترتیب که ابتدا زمان هر حرکت را با بررسی حرکات لازم برای تولید اندازه می گیرند و سپس با جمع مدت حرکات زمان استاندارد برای ساخت یک واحد محصول ، در دوایری نظیر برنامه ریزی تولید ، حسابداری  حقوق و دستمزد و حسابداری بهای تمام شده به دلایل کاربرد دارد .

ج) دایره برنامه ریزی تولید :

 این دایره قبل از شروع عملیات با استفاده از زمان استاندارد محصول ، برنامه تولید را برای هر سفارش دایره و یا مرحله تولید می کند تا ازاین طریق ، امکان مقایسه و کنترل هزینه های واقعی دستمزد با بودجه ‌ دستمزد ، همچنین مقایسه ساعات کار واقعی با ساعات استاندارد و تولید واقعی با تولید پیش بینی فراهم گردد ضمناً با بررسی برنامه ریزی تولیدی انحراف کارایی کارگران که ممکن است به دلایل مختلف از جمله تأخیر ناشی از کمبود اولیه خراب ماشین آلات با تجدید نظر در دستورالعمل های اجرایی باشد بررسی می گردد .

 د) دایره ثبت اوقات کار

وظیفه این دایره گرد آوری اطلاعات مربوط به اوقات کار انجام شده در مورد هریک از سفارشات ، مراحل تولید و یا محصولات می باشد اطلاعات مربوط به اوقات کار صرف شده با استفاده از دو کارت ( کارت ساعت و کارت اوقات کار) مشخص ، ثبت و نگهداری می شود .

 الف ) کارت ساعت ( کارت حضور و غیاب ):

این کارت حضور هریک از کارکنان در کارخانه در ساعت شروع و خاتمه کار آنان در هر روز یا هر نوبت کاری همچنین ساعات کاری را نشان می دهد . در موسسات مختلف برای حضور و  غیاب کارکنان از کارتهای متنوعی استفاده می شود .

ثبت زمان ورود و خروج کارکنان بر روی این کارت ها ، برخی به وسیه ‌ماشین ، ساعت کارت زن وکامپیوتر و برخی دیگر با دست انجام می شود .

 ب) کارت اوقات کار :

این کارت نشانده اوقاتی است که برای ساخت و تکمیل هر سفارش صرف کرده است.

به عبارت دیگر این کارت حاوی اطلاعاتی در مورد نوع کار انجام شده می باشد .تکمیل کارت های ثبت اوقات کار به عوامل متعدد و نوع عملیات بستگی دارد . در موسساتی که تولید ، به صورت صفارش انجام می شود کارت اوقات کار، در محاسبه و پرداخت نهایی دستمزد کارکنان ، یا کارکنان از اهمیت ویژه ای برخوردار است ولی در موسساتی که تولید به صورت سفارش انجام نمی شود کارت اوقات کار نیازی نیست اگر هر کارگر روی سفارشات متعددی کار کند باید زمان شروع و پایان کار برروی هر سفارش به سرپرست اطلاع دهد که دراین صورت کارت ها به وسیله ‌سرپرست تکمیل می گردد . کارت های ثبت اوقات کار ابزار محاسبه و پرداخت پاداش کارگران بر اساس طرح های تشویقی است .

 دایره ‌حسابداری حقوق و دستمزد

وظیفه این دایره تنظیم لیست حقوق ودستمزد و تعیین مبلغ ناخالص و خالص حقوق و دستمزد است همچنین این دایره بر مبنای اطلاعاتی که از دوایر دیگر دریافت داشته است ، وظیفه طبقه بندی لیست و دستمزد را بر حسب نوع کار ،دوایر و مراحل تولید بر عهده دارد .مشارکت حقوق و دستمزد هریک از کارکنان در این دایره نگهداری می شود که مدارک حقوق و دستمزد شامل :

حقوق پایه ، اضافه کاری ، حق نوبت کاری ، پاداش ، مرخصی استحقاقی ، هزینه اوقات تلف شده ، طرح های تشویقی ، حقوق و دستمزد ، حق بیمه  و هزینه های رفاهی کارگران می باشد .

 دایره ‌حسابداری پس از آنکه اطلاعات و توافق های مربوط به کار نموده و ورود و خروج افراد موسسه ثبت و مدت زمان کار او که مشخص شده در اختیار دایره ‌حسابداری قرار می دهد که معمولاً‌پس از یک ماه کار می باشد ، اقدام محاسبه مدت کارکرد فرد با توجه به قرارداد کار و محاسبه ساعات اضافه کاری و شرایط قانون کار ، حقوق و دستمزد متعلقه پرسنل مذکور را دکورات قانونی ایشان را تعیین و بعد از آن دریافتی را به کارگر پرداخت ودر دفاتر ثبت می نماید .

بررسی های دستمزد

 پس از آنکه هر گونه تصمیمی بتواند در زمینه سیاست حقوق و دستمزد  اتخاذ گردد انجام یک بررسی در مورد حقوق دستمزد به منظور ذیل به استانداردهای پرداخت رد دیگر سازمانها ضرورت دارد .

 بررسی حقوق و دستمزد به منظور وصول یک تعادل و همبستگی پرداخت برون سازمانی صورت می گیرد یعنی تعادل بین سطح حقوق و دستمزد یک سازمان و آنچه در سازمان های قابل مقایسه وجود دارد برای این منظور حقوق ها و دستمزدایی را که به افراد موجود در یک طبقه شغلی مثل مسئول و نگهداری ونصب پرداخت می شود می توان از محل آمارهای منتشره توسطدولت به دست آورد با این وجود این آمار ها ممکن است مناسب و قابل اطمینان نباشد زیرا :

الف) امکان اشتغال بیش از اندازه که در آن حقوق ها ودستمزدهای پرداختی برای جلب افراد می تواد بیش از میانگین ملی باشد .

ب) بیکاری که در آن حقوق ها و دستمزدهای پرداختی کمتر از میانگین ملی است .

 نتایج حاصله از بررسی های حقوق و دستمزد باید با دقت و احتیاط تفسیر شود زیرا نرخ های پرداخت متأثر از عواملی چون کمک های جنبی پرداخت های تشویقی و امنیت شغلی هستند به هر حال بررسی ها شاخص هایی را به دست می دهد که سازمان بدان وسیله بتواند اشکال های حقوقی و دستمزد کنونی مشاغل خود را مقایسه کند و در صورت لزوم با انجام تعدیل های لازم در جهت مسیر سیاست حقوق و دستمزد قرار گیرد .

برای بیشتر مردم حقوق یا دستمزدشان موضوع حساسی است و لذا در قبال تغییر دلخواه آن مقاومت نشان می دهد ونسبت به هر گونه اقدامی که منجر به ارزش گذاری بر شغلشان می شود بد گمان هستند . بنابراین از پیش توجیه کردن افراد در زمینه آنچه در نظر است درباره تغییر نظام انجام گیرد شایسته است برخی از افراد منجمله نمایندگی که مورد قبول کارکنان است و نسبت به شغل تحت بررسی آگاهی دارند مشارکت داشته باشند . نظام در قلمرو حقوق و دستمزد طی چندین سا ل به منظور ایجاد وحفظ ساختارهای پرداختی است که سازمان برای حصول اهدافش بتواند به کمک آن به جذب ،‌نگهداری ، پرورش وانگیزش کارکنان مورد نیازش با کیفیات مورد نظرش بپردازد .

« اطلاعات لازم برای محاسبه حقوق و دستمزد »

برای محاسبه هزینه حقوق و دستمزد باید اطلاعات و عوامل لیست حقوق و دستمزد شناخت و علاوه بر آن از قوانین و مقررات مربوط ( قانونکار ، بیمه های اجتماعی و مالیات و ...) اطلاعات کافی داشت برخی اطلاعات مربوط به دستمزد شامل مدت کارکرد حقوق پایه ، اضافه کاری ، حق نوبت کار ، مرخصی استحقاقی ، پاداش ، کارآموزی ، اوقات تلف شده ، طرح های تشویقی ، بیمه های اجتماعی ، سهم کارفرما، بیمه عمر و حوادث ناشی از کار و هزینه های رفاهی کارگران می باشد که شرح مختصری در مورد بعضی از آنها داده می شود .

 حقوق پایه :

 حقوقی است که با رعایت قانون کار ( برای کارگران رسمی ) و یابوسیله عقد قراردادی که مقادیر قانون کار نباشد ( برای کارگران قراردادی ) ، برای انجام یک ساعت کار ویا تولید یک واحد محصول تعیین وبه صورت ساعتی ، روزانه ، هفتگی و معمولاً ماهانه پرداخت می شود، در صورتی که مزد کارگر بر اساس تعداد تولید و بدون توجه به ساعات کارکد ( پارچه کاری ) محاسبه و پرداخت شود ، اصلاحاً آن را کارمزد می گویند .

 نکته : دستمزد روزانه کارگر نباید از حداقل دستمزد تعیین شده در قانون کمتر باشد .

 حداقل دستمزد :

حداقل دستمزد به دستمزدی گفته می شود که هیچ کارگری نباید از این حداقل کمتر دریافت کند که این حداقل برای مناطق مختلف کشور و در صنایع مختلف متغییر میباشد .

حداقل دستمزد به دستمزدی گفته می شود که هیچ کارگری نباید از این حداقل کمتر دریافت کند که این حداقل برای مناطق مختلف کشور و در صنایع مختلف متغیر می‌باشد .

ماده 34- کلیه ‌دریافت های قانونی که کارگر اعتبار قرار داد کار اعم از مزد و حقوق ، کمک عائله مندی ، هزینه مسکن ، خواربار ، ایاب و ذهاب ، مزایای غیر نقدی ، پاداش افزایش تولید ، سود سالانه و  نظایر آنها دریافت می نماید را حق السعی می‌نامند .

ماده 35- مزد عبارت است از وجوه نقدی و غیر نقدی و یا مجموع آنها که در قبال انجام کار به کارگر پرداخت می شود .

 تبصره 1- چنانچه مزد با ساعت انجام کار مرتبط باشد مزد ساعتی و درصورتی که بر اساس میزان انجام کار و یا محصول تولید شده کارمزد و چنانچه براساس محصول تولید شده یا میزان کار در زمان معین باشد کارمزد ساعتی نامیده می شود .

تبصره 2- ضوابط و مزایای مربوط به مزد ساعتی و کارمزد ساعتی ، و کارمزد مشاغل شمول موضوع این ماده که با پیشنهاد شورای عالی کار به تصویب وزیر کار و امور اجتماعی خواهد رسد تعیین می گردد . حداکثر ساعت کار موضوع ماده فوق نباید از حداکثر ساعت قانونی تجاوز نماید .

ماده 36- مزد ثابت عبارت است از مجموعه مزد شغل و مزایای پرداختنی یا طبع شغل

تبصره 1- در کارگاه هایی که دارای طرح طبقه بندی و ارزیابی مشاغل نیستند منظور از مزایای ثابت پرداختی به تبع شغل به مزایایی است که بر حسب ماهیت شغل یا محیط کار .

تبصره 2- در کارگاههایی که طرح طبقه بندی مشاغل به مراحل اجرا درآمده است مزد گروه و پایه بامزد مبنا را تشکیل می دهد .

تبصره 3- مزایای رفاهی و انگیزه ای از قبیل کمک هزینه مسکن خواربار و کمک عائله مندی ، پاداش افزایش تولید و سود سالانه جز و مزد ثابت و مزد مبنا محسوب نمی شود .

 ماده 37- مزد باید در فواصل زمانی مرتب روز و در غیر تعطیل و ضمن ساعت به وجه نقدی رایج کشور با توافق طرفین به وسیله چک ، به عهده بانک و با رعایت شرایط ذیل پرداخت می شود .

الف ) چنانچه بر اساس قرار داد با عرض کارگاه مبلغ مزد به صورت روزانه یا ساعتی تعیین شده باشد پرداخت آن باید پس از محاسبه در پایان روز یا هفته 15 روز یک بار به نسبت ساعات کار و یا روزهای کارگر صورت گیرد .

ب )‌در صورتی که بر اساس قرارداد یا عرف کارگاه پرداخت مزد به صورت ماهانه باشد این پرداخت در آخر ماه صورت گیرد . در این صورت مزد مذکور ،حقوق نامیده می شود.

تبصره: در ماههای 31 روز ، مزایا وحقوق بر اساس 31 روز محاسبه و به کارگر پرداخت می شود .

ماده 38- برای انجام کار مساوی در شرایط مساوی و در یک کارگاه انجام می گیرد باید به زن و مرد مزد مساوی پرداخت شود .

تبعیض و تعیین میزان سود براساس سن ، جنس ، نژاد و قومیت و اعتقادات سیاسی و مذهبی ممنوع می باشد .

ماده 39- مزد و مزایای کارگرانی که بصورت نیمه وقت یاکمتر از ساعات قانونی تعیین شده به کار اشتغال دارند به نسبتی کار ساعات کار انجام یافت محاسبه و پرداخت می شود .

ماده 40- در مواردی که با توافق طرفین قسمتی از مزد به صورت غیر نقدی پرداختی پرداخت شود باید ارزش تعیین شده برای این گونه پرداخت ها منصفانه ومعقول باشد.

 ماده 41- شورای عالی کار همه ساله موظف است میزان حداقل مزد کارگران را برای مناطق مختلف کشور یا صنایع مختلف با توجه به معیارهای ذیل تعیین نماید .

حداقل مزد کارگران با توجه به درصدی که از طرف بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران اعلام می شود .

حداقل مزد بدون اینکه مشخصات جسمی و شغلی کارگران و ویژگی های کار محول شده را مورد توجه قرار دهد باید به اندازه باشد تازندگی یک خانواده که تعداد متوسط آنها توسط مراجع رسمی ذی صلاح اعلام می شود را تأمین نماید .

تبصره – کارفرمایان موظفند که در ازای کار در ساعت تعیین شده قانونی به هیچ کارگری کمتر از حداقل مزد تعیین شده جدید ننمایند ودر صورت تخلف ..ما به التفاوت مزد پرداخت شده و حداقل مزد جدید می باشد .

ماده 42- حداقل مزد موضوع ماده 41 این قانون  منحصراً باید به صورت نقدی پرداخت شود پرداخت های غیر نقدی به هر صورت که در قراردادها پیش بینی می شود به عنوان پرداختی تلقی می شود که اضافه بر حداقل مزد است .

ماده 43 – کارگران کارمزد ، برای روزهای جمعه و تعطیلات رسمی و مرخصی استحقاقی دریافت مزد را دارند و مأخذ محاسبه ‌میانگین کارمزد آنها در آن روزها ، کارکرد آخرین کارکرد ماه کار آنهاست . مبلغ پرداختی در هر حال نباید کمتر از مزد قانونی باشد .

 ساعات کار عادی :

 ساعات کار عادی مدت زمانی است که کارگر نیرو و یا وقت خود را به منظور انجام کار در اختیار کارفرما قرار می دهد .

 به غیر از مواردی که در این قانون مستثنی شده است ساعات کار عادی کارگران در شبانه روز نباید از 8 ساعت تجاوز کند وبه موجب تبصره 1 ماده 51 قانون کار ، کارفرما با توافق کارگران نماینده یا نمایندگان قانونی آنها میتوانند ساعت کار را در بعضی از روزهای هفته کمتر از میزان مقرر و در دیگر روزهای اضافه براین میزان تعیین کند به شرط آنکه مجموع ساعات کار هر هفته از 44ساعت تجاوز نکند .

ماده 52- در کارهای سخت و زیان آور و زیر زمینی ساعات کار نباید از 6 ساعت در روز و 36 ساعت در هفته تجاوز نماید .

ساعات کار اضافی کاری :

 به کاری که علاوه بر ساعات معمولی روزنامه و هفتگی انجام می شود اضافه کاری گفته می شود .

 مطابق ماده 59 قانون کار و تبصره آن برای ارجاء کار اضافی در شرایط عادی به کارگر با شرایط ذیل مجاز خواهد بود .

 الف ) موافقت کارگر

ب) پرداخت 40% اضافه بر مزد هر ساعت کار مادی

ج) عدم تجاوز مدت کار اضافی ، ارجاعی به کارگران از 4 ساعت در روز در روز مگر در موارد استثنایی و با توافق طرفین

 د ) روز جمعه روز تعطیل هفتگی کارگران با استفاده از فرد می باشد . کارگرانی که به هر عنوان روز جمعه کار کنند در مقابل عدم استفاده از تعطیل روز جمعه 40% اضافه بر مزد دریافت خواهند کرد مطابق قانون کار از ساعت 6 بامداد تا ساعت 22 کار روز و از ساعت 22 تا 6 با مداد کار شب محسوب می شود .

اگر قسمتی از کار در روز و قسمتی از کار در شب انجام شود ، کار مختلط محسوب می گردد که مطابق قانون ، به آن قسمت از کار که در شب انجام می شود 35% مزد ، ساعت کار عادی تعلق می گیرد مشروط به اینکه کارگر نوبت کار نبا شد به موجب ماده 61 قانون کار ارجاع کار اضافه به کارگرانی که شبانه یا کارهای خطرناک و سخت و زیان آور انجام می دهند ممنوع است . به قسمتی از دستمزد ساعات اضافه کاری که علاوه بر نرخ ساعات کار عادی به کارگران پرداخت می شوند فوق العاده اضافه کاری می گویند .

 مبلغ فوق العاده اضافه کاری با توجه به دلایل انجام آن یکی از حسابها بدهکار می گردد .

الف ) به حساب کالای در جریان ساخت

ب ) حساب سربار ساخت

ج) به حساب سربار اداری و تشکیلاتی و یاحساب سربار توزیع و فروش

 چنانچه اضافه کاری به علت اضافه تولید انجام شود فوق العاده آن به حساب سربار کارخانه بدهکار می گردد تا از طریق این حساب به تمام محصولات تولید شده اعم از اینکه در ساعات عادی و یا ساعات اضافه کاری ساخته شده باشند به طور یکنواخت سرشکن  گردد .

برای ثبت هزینه دستمزد و فوق العاده اضافه کاری به ازای جمع دستمزد ساعات کار عادی و دستمزد عادی ساعات اضافه کاری حساب کنترل کالای در جریان ساخت و به ازای جمع دستمزد و فوق العاده اضافه کاری حساب کنترل حقوق ودستمزد شبانه کار می شود .

 حساب کنترل کالای در جریان ساخت

 حساب کنترل سربار ساخت

 حسابت کنترل حقوق و دستمزد

 ثبت دستمزد عادی ودستمزد اضافه کاری

نوبت کاری و فوق العاده نوبت کاری

 در بسیاری از واحدهای تولیدی به دلایل مختلف ، کارگران به صورت نوبتی کار می کنند .

ماده 55- نوبت کاری عبارت است از کاری که در طول ماه گردش داشته باشد به نحوی که نوبت های آن در صبح یا عصر یا شب واقع شود .

علت استفاده از این روش انگیزه اقتصادی می باشد به این معنی که کارفرمایان برای اینکه از دستگاههای خود و سرمایه های خودی به طور دائم استفاده کنند کارگران را به چند دسته تقسیم می کنند و هر دسته را در یک نوبت کاری یا شیفت کار می‌گمارند که این امر باعث می شود که به نحوی از راکد ماندن سرمایه کاسته شود .به کارگری که در طول ماه به طور نوبتی کار کند اگر نوبت کار او در صبح وعصر واقع شود .

10% و اگر نوبت کار او در صبح و و عصر و شب قرار گیرد 15% ودر صورتی که نوبت کار در صبح و شب و یاعصر و شب باشد 5/22% علاوه بر دستمزد عادی به عنوان فوق العاده نوبت کاری پرداخت خواهد شد .

ساعات نوبت کاری ممکن است از 8 ساعت در شبانه روز و 44 ساعت در هفته تجاوز نماید لیکن جمع ساعات کاری در 4 هفته متوالی نباید از 176 ساعت تجاوز نماید . برای ثبت هزینه دستمزد و فوق العاده نوبت کاری ، به ازای دستمزد عادی نوبت کاری حساب کنترل کالای در جریان ساخت و به ازای فوق العاده نوبت کاری حساب کنترل سربار ساخت بدهکار می گردند درمقابل به ازای جمع دستمزد و فوق العاده نوبت کاری حساب کنترل حقوق و دستمزد بستانکار می شود.

 حساب کنترل کالای در جریان ساخت

 حساب کنترل سربار ساخت

 حساب کنترل حقوق ودستمزد

ثبت دستمزد و فوق العاده نوبت کاری

شب کاری

 طبق ماده 52 قانون کار ، کارهایی که زمان انجام آن از ساعت 6 بامداد تا 22 باشد را کار روز گویند و کارهایی که از زمان 22 تا 6 صبح باشد را کار شب می گویند و کارهایی که بخشی از آن 6 ساعت در روز و بخشی در شب وارد شود را کار شب می‌گویند .

اگر کارگر نوبت کارگر نباشد و ساعت کار او بین 22 تا 6 صبح باشد کار محسوب می شود و به ساعات کار او 35% فوق العاده شب کاری علاوه بر ساعات کار عادی به وی تعلق می گیرد .

نکته : طبق قانون کار ارجاع کار اضافی به کارگرانی که شب کار و یا شیفت شب ویاکارهای سخت و زیان آور را انجام می دهند ممنوع است.

 حقوق و مزایای مستمر نقدی :

 مجموعه پرداخت های ماهانه و یا سالیانه که معمولاً در لیست حقوق و مزایا ثبت یا پرداخت می گردد شامل اقلام زیر می شود .

حقوق ثابت

 مزایای مستمر شغلی

حق مقام

 حق اولاد

حق مسکن

 حق ایاب و ذهاب

امرار معاش

فوق العاده بدی آب و هوا ، محرومیت از تسهیلات ، محل خدمت ، اشتغال خارج از مرکز ، سختی شرایط محیط کار ، نوبت کاری کشیک ، حق جذب ، مزایای ارزی اشتغال مأموران خارج از کشور ، مرزی

 فوق العاده کسر صندوق

10- فوق العاده تضمین صاحبان جمعان و سایر مزایا که طبق مقررات استخدامی کارفرما  تحت عناوینی غیر از موارد فوق همراه با حقوق و مزایای نقدی ماهانه به طور مستمر به اشخاص حقوق بگیر پرداخت و یا تخصیص داده می شود .

مزایای مستمر غیر نقدی :

 الف )‌استفاده از مسکن ، واگذاری از طرف کارفرما ، ( با اثاثه یا بدون اثاثه ) به استناد یا تبصره ذیل ماده ‌83 قانون مالیات های مستیم مبنای تقویم درآمدههای غیر نقدی مسکن با اثاثیه مبلغ 25% حقوق مزایای مستمر نقدی ( به استناد مزایای نقدی معاف کار موضوع ماده 91 مالیات ها ) در ماه پس از وضع وجوهی که از این بابت از حقوق کارمندان کسر می گردد .

ب ) استفاده از اتومبیل اختصاصی واگذاری از طرف کارفرما با راننده یا بدون راننده که اتومبیل اختصاصی با راننده 10% و بدون راننده 15% حقوق و مزایای مستمر نقدی ( به استثنای مزایای نقدی معاف موضوع ماده 91 مالیاتها ) در ماه پس از وضع وجوهی که از این بابت از حقوق کارمند کسر می شود .

ج) سایر مزایای نقدی مستمر ( معادل تمام شده برای پرداخت کننده حقوق ) از قبیل خواربار ؛ بن و ...

مزایای نقدی غیر مستمر به استناد قانون مالیات ها و قانون کار عبارتند از :

اضافه کاری ،فوق العاده ماموریت ، هزینه سفر ، پاداش انجام کار ، عیدی و پاداش آخر سال وجوه پرداختی بابت لباس کار و یا در اختیار گذاردن آنها ، پرداخت هایی بابت هزینه معالجه و درمان کارکنان ، باز خرید ، مرخصی ، پاداش بهره وری ، و سایر مزایای غیر مستمرکه طبق مقررات استخدامی یا قانون کار از طرف کارفرما به کارکنان پرداخت و یا تخصیص داده می شود

حق اولاد :

 حق اولاد معادل 3 برابر مزد روزانه کارگر ساده در مناطق مختلف برای هر فرزند در ماه پرداخت می شود . حق اولاد حداکثر تا 3 فرزند بیمه شده پرداخت می شود به شرط اینکه بیمه شده حداقل سابقه ‌720 روز کار را داشته باشد .

 سن فرزندان کارگر هم باید کمتر از 18 سال باشد و یا به  تحصیل اشتغال داشته باشند و یا بر اثر بیماری و نقص عضو طبق گواهی کمیسیونهای پزشکی موضوع ماده 91 قانون کار و تأمین اجتماعی قادر به انجام کار نباشند .

حق خواربار و مسکن

 مبلغی است که هر سال توسط هئیت دولت تعیین شده و برای افراد متأهل و مجرد متفاوت است . قابل ذکر است که حقوق خواربار و مسکن مشمول بیمه و مالیات می شود .

ایاب و ذهاب :

 کارفرما در صورت دوری کارگر و عدم تهیه وسایل نقلیه عمومی بایستی برای رفت و آمد کارکنان وسیله نقلیه مناسب در نظر بگیرد و یاهزینه رفت و برگشت آنها را پرداخت نماید .