تحقیق مقاله کتابخانه رقمی

چکیده:

با توجه به پیشرفت روز افزون علوم و فنون و افزایش منابع علمی، ایجاد فهرستهای جدید از منابع علمی، کاهش و کمبود فضاهای آموزشی نیاز به کتابخانه های دیجیتالی و سیستم های آموزش از راه دور روز به روز بیشتر احساس می شود به همین دلیل سیستمی توزیع شده برای کتابخانه رقمی و آموزش از راه دور طراحی گردید که این پروژه در واقع پیاده سازی بخشی از این سیستم تحت عنوان سیستم اطلاع رسانی می باشد.

در راستای انجام این پروژه در ابتدا یکسری تحقیقات در زمینه کتابخانه رقمی و آموزش از راه دور صورت گرفت تا مرجع مناسبی برای مطالعات باشد برای این منظور بر روی تعدادی از پروژه های انجام شده در این زمینه نیز تحقیقاتی به عمل آمد بعد از انجام تحقیقات یک بخش از سیستم کتابخانه رقمی و آموزش الکترونیکی تحت عنوان سیستم اطلاع رسانی تحلیل، طراحی و پیاده سازی شد.

در راه انجام و توسعه کتابخانه وقمی و آموزش از راه دور مشکلات زیادی وجود دارد. فرضیات قدیمی که در مورد جنبه های تکنیکی، اجتماعی و اقتصادی و قانونی این کار وجود دارد باعث بروز مشکلاتی شده است. از طرفی نمودن امکانات لازم و منابع لازم توسعه این کار را در کشور ما با مشکلاتی مواجه کرده است.

مقدمه

یکی از گنجینه های گرانبهای کتابخانه انگلستان، کتاب خطی بی همتایی است مربوط به قرن 11 میلادی. این کتاب خطی در سال 1700 به کتابخانه تحویل داده شد و 30 سال بعد در حادثه آتش سوزی از میان رفت. با سوختن جلد و بعضی از صفحات کتاب، کتاب پیش از بیش رو به نابودی گذاشت در نتیجه در سال 1800 تصمیم براین گرفته شد که هر برگ این کتاب را در فریم محافظت شده ای قرار دهند و در سال 1993 کتابخانه انگلستان پروژه الکترونیکی کتاب خطی را آغاز کرد.

دسترس الکترونیکی به منابع  اطلاعاتی از طریق تلاشهای همه جانبه بین المللی برای گسترش اتصال پذیری شبکه ها، افزایش پهنای باند مخابراتی، تولید ابزارهای نوین و از همه مهمتر افزایش قابلیت عملکرد متقابل سیستم‌ها روز به روز بیشتر می شود. اطلاعات رقمی موجود در محیط باز و تقریباً غیرقابل کنترل شبکه جهانی از نظر کمیت هر سال 10 برابر می شوند و همچنین تعداد کاربران نیز به صورت انفجاری افزایش می یابد و این مسائل ومشکلات موجود بر سر آموزش به صورت فیزیکی و کتابخانه های سنتی آدمی را به سمت تولید این سیستم ها پیش می برد . ما نیز ضمن تعریف یک سیستم آموزش از راه دور و کتابخانه رقمی به پیاده سازی قسمتی از این پروژه پرداخته ایم تا عملی شدن آن مشخص گردد.

در این پروژه در ابتدا تحقیقی در مورد پروژه های کتابخانه رقمی و آموزش از راه دور موجود صورت گرفته است و توضیحی در مورد J 2EE و پایگاه داده استفاده شده در این پروژه مطرح شده است و مفصول بعد برچگونگی طراحی و پیاده سازی سیستم اطلاع رسانی مربوط به پروژه کتابخانه رقمی و آموزش از راه دور مطرح شده است.

به امید آنکه این پروژه بتواند راهگشای پروژه های برتر در سالهای آینده باشد.

1- معرفی و تاریخچه کتابخانه رقمی:

با گسترش روز افزون اینترنت بحث کتابخانه دیجیتالی بسیار مهم و گسترده شده است. در اینجا ما به طور مختصر تاریخچه کتابخانه دیجیتالی را مورد بحث قرار می دهیم. در ابتدا با یک تعریف عمومی از کتابخانه دیجیتالی شروع می کنیم و بعد تاریخچه کتابخانه آن و پروژه های موجود را مورد بررسی قرار می دهیم.

به طور کلی کتابخانه های دیجیتالی عبارتند از بسط منطقی کتابخانه های فیزیکی در جامعه اطلاعات الکترونیکی. منظور از بسط منطقی این است که کتابخانه های دیجیتالی که در واقع همان راه کتابخانه های سنتی را ادامه می دهند و از منابع و سرویس های موجود استفاده می کنند و منظور از افزایش منطقی آن است که از طریق کتبخانه های دیجیتالی می توانیم سرویس های جدید و موقعیت های جدیدی را برای نوع بشر تهیه کنیم.

تحقیق و تولید کتابخانه های دیجیتالی کار آسانی نمی باشد چرا که شامل عناوین زیادی از جمله کتابداری و کامپیوتر و اطلاعات می باشد مانند ایندکس[1] گذاری اطلاعات و بازیابی[2] آنها، مدیریت پایگاه داده و …

دقیقاً شخص نمی باشد که اولین کتابخانه دیجیتالی در چه زمانی وارد صحنه شده ولی آنچه مسلم است این است که مفهوم آن تا زمان 1980 وارد نشده بود. خروج و تولید کتابخانه های دیجیتالی در این مرحله به دلیل وجوددو نیروی مهم صورت گرفت. اول تولید تکنولوژی دیجیتالی به خصوص در Multimedia و شبکه که باعث ایجاد بازدهی بیشتر و ایجاد راه کارهای جدیدتر در پردازش و مدیریت اطلاعات بود و دوم مردم خواهان روشهایی بودند که بهتر بتوانند اطلاعات مهم را به اشتراک بگذارند و به دنبال روشهای جدید در تحقیق و آمرزش بودند. بنابراین سیستم های کتابخانه دیجیتالی ایجاد شدند.

بسیاری از کتابخانه های دیجیتالی اولیه در واقع انواع تنوعی از مجموعه های دیجیتالی و سیستم های اطلاعاتی بودند. منابع اطلاعات شخصی، اطلاعات مربوط به سازمانها و گروهها از این نمونه ها می باشد.

در سال 1989، پروژه شبکه جهانی اینترنت شروع شد و بسیار سریع گسترش پیدا کرد. کاربران می توانستند جستجو کنند و هم چنین یک node در شبکه ایجاد کنند و اطلاعات را در آن قرار دهند، که برخی از افراد این پروژه را شروع حقیقتی کتابخانه دیجیتالی نامیدند.

امروزه دیگر سد زمان و مکانی که در تحقیقات وجود داشته کم شده و دانشجویان و محققین و به طور عموم تمامی افراد به راحتی می توانند به تمامی اسناد مهم دنیوی دسترسی داشته باشند بدون اینکه محدودیتی در زمان و مکان داشته باشند که این امر، تماماً به خاطر به وجود آمدن کتابخانه دیجیتالی می باشد.

در طول سال 1990 پروژه کتابخانه رقمی به صورت یک فعالیت بزرگ تجربه ای بود بسیاری از پیشرفتهای مهم در زمینه تکنولوژی کتابخانه دیجیتالی در نتیجه تحقیقاتی  که توسط NSF و JICS صورت گرفته می باشد. در سال 1999 به صورت بین المللی شروع به گسترش کردند و NSF برنامه تحقیق کتابخانه دیجیتالی خود را به فعالیت مشابه که توسط JISC صورت می گرفت پیوند داده است و نتیجه تحت عنان فعالیتهای بین المللی کتابخانه رقمی JISC-NSF قرار گرفت.

اهدافی که در این سه سال برنامه نویسی وجود داشت عبارت بودند از:

جمع آوری مجموعه ای از اطلاعات که به خاطر محدودیتهای سایز و فاصله و … قابل دسترس یا استفاده نیستند.

تولید یک تکنولوژی جدید و اینکه آیا این تکنولوژی برای استفاده مجموعه ای از کاربران توزیعی برای پیدا کردن و فرستادن اطلاعات مناسب است یا نه.

محاسبه مزایای بین المللی این تکنولوژی.

پروژه های مهمی که از سال 1994 شکل گرفت عبارتند از:

کتابخانه رقمی دانشگاه کارنکی ملون Informedia.

کتابخانه رقمی دانشگاه برکلی.

کتابخانه رقمی دانشگاه کارولینای شمالی.

پروژه Red Sage.

کتابخانه رقمی Amico.

کتابخانه رقمی دانشگاه هاروارد.

کتابخانه رقمی دانشگاه Maryland.

کتابخانه رقمی دانشگاه stanford.

شبکه کتابخانه رقمی در اندونزی.

کتابخانه رقمی JSTOR.

کتابخانه رقمی Xerox Parc.

کتابخانه رقمی دانشگاه TVLIP.

کتابخانه رقمی IBM.

کتابخانه رقمی یونان باستان.

کتابخانه رقمی NCSTR.

کتابخانه رقمی ACM در ویرجینیا.

کتابخانه رقمی SWAN.

که در ادامه به معرفی برخی از این پروژه ها می‎پردازیم.

1-1- تعریف کتابخانه رقمی:

در زمینه کتابخانه رقمی تعاریف و رنج های مختلفی از یک کاتالوگ الکترونیکی گرفته تا محیط Multimedia پیشرفته وجود دارد. Tomas hickerson از دانشگاه Cornel بر این عقیده است که اکنون دیگر زمان آن است که خطی میان کتابخانه فیزیکی و حجازی کشیده شود.

Bernie hurley از دانشگاه Berkeley بیان می کند که کتابخانه های دیجیتالی در اینکه طراحی شده اند برای حمایت در تولید، نگهداری، مدیریت، دستیابی و نمایش متفاوت هستند.

شرکت Sun، کتابخانه های دیجیتال را این گونه تعریف می کند: یک موجودیت الکترونیکی از عملیاتی که استفاده کنندگان انجام می دهند و منابعی که آنها در کتابخانه های عادی به آن دسترسی دارند. این منابع اطلاعاتی می تواند به صورت دیجیتال ترجمه شود و در یک منبع multimedia ذخیره شود و از طریق سرویس web در اختیار همگان قرار می‌گیرد.

نتیجه استفاده از کتابخانه دیجیتالی شامل اجزایی می شود که در سیستم کامپیوتری ذخیره می شوند به فرمی که قابل بازسازی و انتقال باشند در حالیکه فرم قرار دادی اجزا بدین صورت نمی تواند باشد.

یک کتابخانه اتوماسیون شده یک کتابخانه دیجیتالی نمی باشد تا زمانی که شامل اجزایی فیزیکی مانند کتابهای چاپی است در حالیکه ممکن است بسیار مکانیزه باشد ولی این ؟؟؟ که یک کتابخانه دیجیتالی باید در بسیاری از کار ها مکانیزه باشد. کتابخانه دیجیتالی به دلیل اجزایی که دارد شامل توانایی هایی می شود که سایر کتابخانه ها از آن محروم هستند.

1-2- اجزاء دیجیتالی:

راههای زیادی برای طبقه بندی اجزا وجود دارد.اما در این مرحله اینکه برای کامپیوتر قابل خواندن باشد مهم ترین مسأله است.

در واقع دیجیتال به معنی قابل خواندن برای کامپیوتر می باشد. تولید اطلاعات دیجیتالی از فرضهای دیگر شامل دو مرحله می باشد. مرحله اول دیجیتالیزه کردن می باشد. در این مرحله اساساً فرم فیزیکی را به صورت دیجیتالی نمایش می دهند و در واقع به اجزا اصلی اولیه هیچ گونه اطلاعاتی اضافه نمی شود. مانند مرحله scan کردن یک عکس که آن را به نرم قابل خواندن برای کامپیوتر تبدیل می کند که به صورت فایل در کامپیوتر ذخیره می شود.

مرحله دوم استخراج کامپیوتری اطلاعات از فرم دیجیتالی می باشد. برای مثال برای text این کار توسط نرم افزار optical character recognition صورت می گیرد که این نرم افزار شیب معروف الفبا را تشخیص می دهد. این مرحله اجازه می دهد که مقداری از اطلاعات صفحه اصلی در دسترس کامپیوتر قرار گیرد و در نتیجه اکنون توانایی index گذاری و تولید فرم دیگری از خروجی امکان دارد.

تمام این پردازش ها بر روی اجزایی صورت می گیرد که در ابتدا به صورت دیجیتالی نمی باشد و برای استفاده از کتابخانه دیجیتالی باید به فرم دیجیتالی تبدیل شدند و این مراحل زمان و هزینه زیادی را در بر دارد.

1-3- ایندکس گذاری اتوماتیک:

عبارت است از استخراج اطلاعات به صورت مستقیم از متن اصلی توسط برنامه کامپیوتری. این مسأله مستقیماً مرتبط است با استخراج کلمات کلیدی که نشانه ای است برای محتویات سند. مزیت آن این است که بدون مداخله انسان صورت می گیرد. بنابراین می تواند بدون اینکه قطع شود ادامه پیدا کند و ارزان است. مرحله استخراج برای تمام اسناد به صورت یکسان می باشد و از دخالت طرز فکر های متفاوت جلوگیری می کند. هم چنین مشکل آن این است که بدون مداخله انسان صورت می گیرد در نتیجه یک سند با یک، تعداد کلمات معین و محدود می شود که ممکن است اشتباهات زیادی را در مقایسه با متن اصلی داشته باشد.

1-4- دلایل استفاده از کتابخانه رقمی:

توسعه دادن سرویس ها

کتابخانه را به صورت مرکز یک سازمان در آوریم.

تولید در آمد.

1-5- هزینه های مربوط به کتابخانه رقمی چیست؟

1- هزینه های شروع:

متغیر بودن هزینه های شروع این پروژه معمولاً به اجزاء موجود در کتابخانه رقمی بستگی دارد. میزان آنها و هم چنین نوع اجزاء و درجه دیجیتال کردن آنها همگی روی هزینه ها اثر می گذارد. توجه و حفاظت از اجزا نیز هزینه خاص  خودش را دارد.

اگر اجزاء به صورت دیجیتال شده وجود داشته باشد هزینه به مقدار قابل توجهی کاهش پیدا می کند. بعد از آنکه اجزاء به صورت دیجیتال شده در آمدند در مکان مشخص از کتابخانه بار می شوند. این کار باعث ذخیره اجزاء دیجیتالی و ایندکس گذاری روی آنها و اضافه کردن آنها در پایگاه داده کتابخانه می شود.

به یک سری کارهای عادی کتابخانه مانند نگه داری فایلها و مشخص کردن خط سیر کتابخانه و … نیاز است مانند تمام سیستم های کتابخانه ای.

این سیستم کتابخانه باید بر روی یک کامپیوتر اجرا شود. هم چنین یک سر در بزرگ و تعدادی workstation و یا سردر و شبکه ای از کامپیوتر ها و یک شبکه کامپیوتری مورد نیاز است. شکل و هم چنین نیازهای خاص کامپیوتر مانند ویدیو سرورها باید در طول ساخت شناخته شود همراه با نرم افزار مورد نیاز برای کتابخانه.

تمامی این تجهیزات نیاز به روز رسانی دارد و هم چنین چون فایلهای دیجیتالی دارای حجم بالایی هستند و میزان زیادی حافظه نیز نیاز داریم.

2- هزینه های بعدی:

اضافه کردن اجزاء  جدید به کتابخانه شامل عملیاتی مانند قبل است که در برگیرنده هزینه هایی می باشد. حال اگر یک جریان مقطعی از اجزا باشد ممکن است بتوان با صحبت کردن مقداری از نرخ آن را کاهش داد. برای سرویس های شبکه های خارجی، شارژ مخابراتی نیز ممکن است ایجاد شود. به خصوص اگر سیستم انتقال مقدار زیادی از اطلاعات از شبکه هایی مانند اینترنت استفاده می شود.

هم چنین ممکن است ظرفیت فیزیکی کامپیوتر برای ذخیره اجزا و حمایت کردن تعداد استفاده کنندگان کم باشد و نیاز به ارتقا داشته باشد.

هم چنین باید back up از داده ها گرفته شود.

1-6- تعدادی از پروژه های کتابخانه های رقمی:

کتابخانه رقمی دانشگاه کارنگی ملون informedia

کتابخانه ویویدی رقمی Informedia برای جستجو و یافتن قطعات ویدیویی طراحی می‌شود. این کتابخانه با استفاده از مکانیزم های هوشمند خودکار و جستجو های کامل و knowledge-based باعث ایجاد یک کتابخانه ویدیوییرقمی بزرگ و on-line خواهد شد. از نکات برجسته تحقیقاتی در توسعه این کتابخانه استفاده از تکنولوژی های مجتمع برای فهم صحبت، زبان و تصویر است. قطعات صحبت که همراه با تصاویر ویدیویی ضبط شده‌اند توسط سیستم تشخیص صحبت به صورت متن در می آیند و در یک بانک اطلاعاتی تمام متن ذخیره می شوند. هم چنین قطعات مهم تصویری از میان تصاویر ویدیویی با استفاده از یک سیستم تشخیص تصویر استخراج شده و مشخصات آنها در یک بانک تصاویر ذخیره می شوند تا برای جستجو های بعدی مورد استفاده قرار گیرند. جستجو در این بانک های اطلاعاتی نیز با استفاده از همین روش ها انجام می گیرد. اهداف و محدوده پروژه را می توان چنین خلاصه کرد:

سیستم کتابخانه ویدیویی رقمی interactive, on-line به نام informedia مشهور است و باید توسط دانشگاه کارنگی ملون اجرا شود.

کاربران این سیستم قادر خواهند بود منابع ویدیویی علمی و ریاضی مورد نیاز را در آرشیو های ویدیویی جستجو نموده و آنها را بازیابی کنند.

بودجه تخصیصی به این پروژه از محل بودجه آغاز کننده کتابخانه رقمی NFS/DARPA/NASA به میزان 8/4 میلیون دلار تاُمین شده است.

تکنولوژی های مورد استفاده در این سیستم عبارتند از تشخیص صحبت، تشخیص تصویر و تشخیص زبان طبیعی.

منابع اولیه این سیستم عبارت از 1000 ساعت ویدیو از شبکه تلویزیونی WQED پیترزبورگ و شرکت Fuir fux و نیز شبکه BBC و دانشگاه باز (open unuversity) است.

در برنامه تحقیقاتی این پروژه در مورد مسائلی چون رابطه انسان و کامپیوتر، قیمت گذاری و دریافت هزینه استفاده از منابع ویدیویی، اختفاء و امنیت تحقیق خواهد شد.

هر یک از زیر سیستم های informedia به خودی خود یک موضوع تحقیقاتی جالب را برای محققین فراهم می کنند. زیر سیستم های مهم این سیستم عبارتند از: تشخیص صحبت، قطعه بندی ترتیب تصاویر، ابزارهای نمایش و کنترل رابط کاربر، ایندکس سازی بر روی متن، جستجو و بازیابی، سردرهای ویدیویی، پرد شکل های جریان دهی در شبکه و الگوریتم های قیمت گذاری پویا.

تحقیقاتی که بر محور کاربران صورت می گیرد باید منجر به استفاده راحت و کارآمد این سیستم شود. مباحثی که در این بخش مورد بررسی قرار می گیرند عبارتند از:

چگونه کاربران را در انتخاب بهترین قطعه ویدیویی از میان چندین نتیجه ای که برای جستجوهایشان به دست می آورند راهنمایی کنیم؟

چگونه به کاربران اجازه دهیم که مدت زمان قطعه ویدیویی را مطبق نیازشان تنظیم کنند؟

چگونه مرور سطحی (Skimming) ویدیوها را آسانتر کنیم؟

پاسخ به این سؤالات نقش بسیار مهمی در توسعه و آزمایش مکانیزم هایی نظیر نمایش هوشمند متحرک (imicon) در چند پنجره مجزا، امکان context – sizing برای تنظیم مدت زمان قطعات ویدیویی و امکان مرور سطحی ویدیو ها دارند. برای بدست آوردن این پاسخ ها، سیستم اولیه در موسسات همکاری کننده نظیر آزمایشگاه ها و مدارس نصب می شود. تمام تصمیمات و فعالیت های کاربران به صورت نا محسوس ضبط و نگهداری و از روی آنها گزارشات آماری تهیه می شوند. هم چنین با کاربران مصاحبه هایی نیز انجام می شد تا از میزان رضایت آنها گزارشاتی تهیه شود. این گزارشات بعداً در بهبود سیستم مورد استفاده قرار می گیرند.

از جمله کاربردهایی که برای این سیستم پیدا شده است ایجاد یک سیستم اخبار درخواستی (News-on-Demand) است. در این سیستم که بر روی یک کامپیوتر پنتیوم با MPEG-I اجرا می شود، اخبار تلویزیونی و رادیویی به همراه متن آنها ذخیره می شود. این سیستم سپس با کمک سیستم تشخیص صحبت پیوسته Sphinx – II دستورات کاربر را به صورت کلامی دریافت و قطعات خبر مورد نظر را برای وی بازیابی می کند و نمایش می دهد. یک نمونه ابتدایی از این سیستم در بهار سال 1996 در دبیرستان K-12 در پیترزبورگ راه اندازی شده است. سه تن از آموزگاران، این کتابخانه رقمی را در کلاس های زیست شناسی و فیزیک مورد استفاده قرار دادند و دانش آموزان با استفاده از 6 کامپیوتر در آزمایشگاه علوم به مطالب این کتابخانه دسترسی یافتند. دو کامپیوتر دیگر نیز نیز برای استفاده عمومی در کتابخانه دبیرستان نصب شدند. افرادی در سنین بین 7 تا 17  سال در برنامه های تابستانی از این سیستم استفاده کردند نمونه اولیه این کتابخانه حاوی 1600 قطعه ویدیو جمعاً به مدت 45 ساعت در مورد فیزیک، ریاضی و زیست شناسی بود. هدف اصلی که برای دانش آموزان تعیین شده بود، به دست آوردن مطالب مورد علاقه از این ویدیوها و ترتیب دادن یک مجموعه کنفرانس های multimedia با استفاده از یافته های خود بود. تمام عملیات انجام شده از سوی دانش آموزان به دقت و به صورت خودکار ضبط و بررسی شدند. هم چنین از دانش آموزان خواسته شد که نکاتی را که به نظرشان می رسد، یادداشت کنند. نتایج تحقیقاتی حاصل از این بررسی در اصلاح مشکلات و طراحی سایر قسمت های Informedia حائز اهمیت بسیار بوده است:

در این پروژه شرکت ها و مؤسساتی چون microsaft ، Digital equipment ، Bell Atlantic network service ، QED communicutions ، open university ، Thurston School ، winchester ، Fuir fax مشارکت دارند.

2- کتابخانه رقمی دانشگاه برکلی

اهداف و محدوده پروژه را می توان چنین خلاصه کرد:

کتابخانه توزیع شده بزرگی از تصاویر، متون، نقشه ها، اصوات، ویدیوهای متحرک، داده های عددی و مستندات ترکیبی hyper text باید توسط دانشگاه برکلی انجام شود.

این کتابخانه رقمی با تاُکید بر اطلاعات محیط زیستی ایجاد می کند. نمونه اجرایی اولیه برای ساخت سیستم های تولید CERES ایالت کالیفرنیا به کار خواهد رفت.

بودجه تخصیصی به این پروژه از محل بودجه آغاز کننده کتابخانه رقمی NSF/DARPA/NASA به میزان 4 میلیون دلار تأمین شده است.

هدف ساختن یک دیدگاه یکپارچه بر پایه محتوا از مجموعه های توزیع شده متنوع است که کاربران آموزش ندیده را برای یافتن اطلاعات مناسب و مورد نیاز در سایر کتابخانه های رقمی جهانی یاری دهد.

تکنولوژی های مورد بررسی در این پروژه عبارتند از ایندکس سازی خودکار، پردازش های جستجو و بازیابی هوشمند، بانکهای اطلاعاتی جدید برای پشتیبانی از کاربردهای ویدیویی، جستجو و کشف منابع توزیع شده، پروشکل های client-server تحلیل اسناد، فشرده سازی اطلاعات، ابزارهای مخابراتی برای ارتباط از راه دور و بالاخره نمونه های جدیدی از ارتباط کاربر با سیستم.

یکی از قسمت های مهم این پروژه ایجاد یک بسته آزمایشی برای این کتابخانه رقمی است. این بستر آزمایشی محیطی را فراهم می کند که بتوانیم به داده ها و اطلاعات موجود در کتابخانه رقمی دسترسی پیدا کنیم. این بستر آزمایشی محیط مناسبی را برای گروه های تحقیقاتی مختلفی را در پروژه فعالیت می کنند، ایجاد می نماید. گروه تحقیقاتی بخش علوم کامپیوتر از این بستر برای تحقیقات در مورد بینایی کامپیوتر، مدیریت بانک اطلاعاتی، تحلیل مستندات، پردازش زبان طبیعی و مدیریت انباره (Storage) استفاده می کند. مدرسه سیستم ها و مدیریت اطلاعات، از همین بستر برای تحقیقات در مورد دسترسی و ارزیابی کاربران و بازیابی اطلاعات بهره می گیرد. دانشکده طراحی محیطی نیز برای تحقیقات در مورد سیستم های اطلاعات جغرافیایی (GIS) از این بستر استفاده می کند.

تحقیقاتی که بر محور کاربران صورت می گیرد باید منجر به یادگیری نحوه به یادگیری نحوه ارتباط میان کتابخانه رقمی و تمرینات کاری طراحان محیطی شود. به عبارت دیگر چگونه کارهای طراحان با کتابخانه رقمی قابل تطبیق هستند و چگونه می توان کتابخانه رقمی را با کار طراحان تطبیق داد. مباحثی که در این بخش مورد بررسی قرار می گیرند عبارتند از:

محیط کاری شامل جنبه های سازمانی، سیاسی، قاعده ای (disci plinary) ، اجتماعی و اقتصادی

کار طراحی محیطی

کار ها و اهداف مخصوص کاربران

عملکرد کاربر در مورد اطلاعات و چگونگی جستجو و بکارگیری اطاعت از سوی او

کاربرد کتابخانه رقمی و برخورد کاربر با خود سیستم.

کاربران منتخب برای این بررسی ها عمدتاً از متخصصین محیط زیستی هستند. این بررسی ها با انجام مصاحبه های دقیق، تشکیل گروههای متمرکز، مشاهدات کنترل شده (با ضبط ویدیویی) و جمع آوری نظریات بازگشتی از کاربران انجام می شوند. یکی از جنبه های مهمی که تا کنون مشخص شده است بررسی میزان اختصاصی کردن (customization) سیستم برای کاربران حرفه ای است که خود از دو جنبه کاربرد سیستم و محدود اطلاعات موجود قابل بررسی است.

در این پروژه شرکت ها و مؤسساتی چون زیراکس، آژانس منابع کالیفرنیا، کتابخانه ایالتی کالیفرنیا، کتابخانه بخش سونوما، مرکز حکومتی ساندیگو، شرکت پلوماس، دفتر و شرکت HP مشارکت دارند.

3- SunSITE دانشگاه کارولینای شمالی:

اولین مرکز SunSITE (Sun Software , Information, and, Technology exchange) در سال 1992 همزمان با انتخابات ریاست جمهوری آمریکا آغاز به کار کرد. از آن سال تا کنون این مرکز رشد قابل ملاحظه ای داشته است و هم اکنون یکی از مراکز مهم اینترنت با حجم داده بیش از 47 گیگابایت است. این مرکز اولیه در دانشگاه کارولینای شمالی واقع در Chapel- Hill قرار دارد و هم اکنون بیش از سه میلیون مراجعه در هفته را پاسخ می دهد. در سالیان اخیر بیش از 20 مرکز SunSITE در سراسر جهان تاُسیس شده است.

با توجه به قدرت این گریز در شبکه اینترنت، دانشگاه کارولینا بخش جداگانه ای برای تحقیق در مورد روش های استفاده از اطلاعات و ابزارهای موجود در این مرکز برای ارتقاء سطح تحصیلی و تغییر روش های تدریس دانشگاهی تاُسیس کرده است.

جالب است بدانیم که اولین مرکز SunSITE با یک SPARCstation و 32 مگابایت حافظه و 4 گیگابایت فضای دیسک در ماه می 1992 به کار افتاد و پیش بینی اولیه آن بود که تا ژانویه 1993 بتواند ماهیانه 10000 فایل را جابجا کند. در حالیکه پس از گذشت تنها 5 ماه از تاُسیس این مرکز، حجم تبادل اطلاعات، یک خط ارتباطی T1 با ظرفیت 5/1 مگابایت در ثانیه به این مرکز متصل شد.

در ماه اکتبر سال 1994، دانشگاه کارولینای شمالی، از ایستگاه رادیویی برای ایجاد اولین شبکه رادیویی 24 ساعته جهانی بر روی اینتر نت استفاده کرد. SunSITE در راه اندازی این شبکه نقش مهمی داشت. SunSITE هم چنین نرم افزارهای مورد نیاز برای دریافت برنامه های این ایستگاه رادیویی را در اختیار علاقمندان قرار می دهد.

هم اکنون در این مرکز یک SPARCcenter-1000 با 6 پردازنده، یک گیگابایت حافظه و بیش از 50 گیگابایت فضای دیسک کار پاسخگویی به مراجعات را انجام می دهد. هم اکنون این مرکز بیش از 500 هزار در درخواست اطلاعاتی در روز را پاسخ می دهد و بیش از 47 گیگابایت اطلاعات را در خود نگهداری می کند.

SunSITE برنامه های بسیار گسترده ای برای آینده دارد. بهبود تکنولوژی ارتباطی، افزایش مجموعه های اطلاعاتی بهبود کیفیت صدا در پخش رادیویی در اینترنت، تدریس از راه دور، کلاس های مجازی و بالاخره ایجاد امکان ساخت صفحات وب توسط JAVA از جمله برنامه های جاری این مرکز هستند.

4- SunSITE دانشگاه برکلی:

در ماه ژانویه سال 1996 یکی دیگر از سه مرکز SunSITE در آمریکا در دانشگاه برکلی گشایش یافت. این مرکز با بهره گیری از یک سرور SPARCCenter-2000 E راه اندازی شد. در این مرکز علاوه بر مجموعه های اطلاعاتی که به طور عادی در مراکز اینترنت یافت می شوند، تکنولوژی های جدید کتابخانه رقمی (نظیر JAVA)، بحث های الکترونیکی و مجلات جدید، اطلاعاتی در مورد حق کپی، مالمیک عقلانی، تصویر برداری، نمایش و اطلاعات جامعی در مورد استانداردهای موجود کتابخانه رقمی (نظیر SGML و Z39.50) و استانداردهای در حال تدوین‌ (نظیر Z39.56) وجود دارد. در مورد کتابخانه های رقمی این مرکز 5 برنامه اصلی دارد:

جمع آوری و انتشار اطلاعات در مورد پروژه های کتابخانه رقمی

فراهم کردن یک بستر مناسب برای تحقیقات و توسعه رقمی

ارائه و هدایت بحث های الکترونیکی در مورد موضوعات مرتبط با کتابخانه رقمی

فراهم کردن خدمات فعلی هوشیاری (awarness)

در این مرکز همکاران خارجی زیادی فعالیت دارند که از جمله می توان به:

Sun Micro System s,Inc

Electronic Book Technologies (EBT)

University of California Press

Info people project

Association of Research Libraries.

اشاره کرد.

برنامه های SunSITE شامل دو بخش اصلی می شوند. اول جستجو برای یافتن افرادی که بتوان آنها را کتابداران رقمی (Digital librarians) نامید و ترغیب آنها برای همکاری در توسعه استفاده از کتابخانه های رقمی و دوم پشتیبانی از کتابخانه های رقمی و قرار دادن بستر مناسب جهت نصب و ارائه آنها به کاربران در سراسر جهان.

5- پروژه Red Sage کتابخانه تحقیقاتی مجلات رقمی علوم بداشتی:

در ماه آگوست سال 1992 ، آزمایشگاه های بل (AT & T) ، انتشارات اشپرینگر و دانشگاه کالیفرنیا در مورد مطالعه جنبه های تکنیکی، قانونی، اقتصادی، شغلی، فرهنگی و انسانی تهیه و توزیه اطلاعات زیست پزشکی در محیط شبکه الکترونیکی توافقنامه ای را امضا کردند. تا ماه مارس 1993 محدوده همکاران این پروژه به بیش از 20 بنگاه مطبوعاتی دانشگاهی و غیر دانشگاهی نیز ارگان های تحقیقاتی علوم پزشکی گسترش یافت. از آنجاییکه هریک از همکاران این پروژه با هدف ویژه ای به این پروژه پیوسته اند، جنبه های مختلف این پروژه به خوبی مورد بررسی قرار می گیرد. به ویژه نقش آزمایشگاههای بل AT & T در ایجاد تکنولوژی و روال مناسب برای رسیدگی به جنبه های مالی و اقتصادی و حقوق ناشران در این مجله الکترونیکی بسیار مهم است.

در بین موضوعات علم بهداشت، دو موضوع زیست شناسی مولکولی از دیدگاه علوم پایه و رادیولوژی از دیدگاه بالینی برای این مجله برگزیده شدند. اولا این دو موضوع هر دو جنبه محض و بالینی پزشکی را می پوشانند، ثانیاً مطالب بسیار زیاد و متنوعی در آنها وجود دارد که برای تجربه کردن انواع زمینه های کتابخانه رقمی مناسب هستند.

سرور اصلی این مجموعه یک دستگاه Sun- SPARCCenter-2000 با سیستم عامل سولارین، 640 مگابایت حافظه و ارتباط FDDI با شبکه اصلی دانشگاه است. علاوه بر فضای دیسک، یک دیسک نوری به ظرفیت 250 مگابایت برای نگهداری آرشیو ها وجود دارد که تا 500 گیگابایت قابل افزایش است. به دلیل مشکلات تکنیکی که در بانک های اطلاعاتی سلسله مراتبی و رابطه ای (نظیر Oracle یا Sybase) در برخورد با حجم زیاد داده و جستجو و بازیابی سریع آنها وجود داشت، در این سیستم از بانک اطلاعاتی AMASS (از شرکت EMASS) استفاده شده است. لازم به ذکر است که هم اکنون تمامی مطالب این مجله به صورت صفحات اسکن شده نگهداری می شوند.

6- پروژه کتابخانه رقمی Amico :

Amico شامل موزه های withney museum of american art ، SFMAMA ، Gelty museum و albright-know Art Gallery می باشد. به واسطه amico این موسسات و موسسات دیگر شامل اسناد دیجیتالی هستند که قابل دسترسی می باشد به منظور آموزش. این کتابخانه رقمی قابل استفاده دانشگاهها، کالج ها، کتابخانه های عمومی، مدارس می باشد. شامل بیش از 65.000 کار هنری از گذشته تا به امروز است.

این کارها به طور کامل مستند سازی شده است شامل کاتالوگی از اطلاعات اولیه و متن فرهنگی و … می باشد.

Interface تحت وب amico تنها راه دسترسی استفاده کنندگان خصوصی و تحصیلی به این مجموعه است. هم چنین amico دارای یک interface عمومی هم می باشد که از طریق دسترسی به web می توان آن را مشاهه کرد، که شامل پایگاه داده ای از اشیا می باشد و به browser ، Javascript 1.1 یا بالاتر از آن نیاز دارد.

-سیستم مدیریتی مجموعه: برای مدیریت این مجموعه به فکر افتادند که آن را به صورت on-line در اختیار همگان قرار دهند. برای این کار یک interface طراحی کردند که شمار استفاده کنندگان مجازی و هم چنین زیر اطلاعات کارهای موجود در مجموعه را در بر دارد.

archives: اولین کاری که صورت دادند دیجیتال کردن اسناد موجود در کتابخانه ها بود و آنها را به صورت online انتشار دادند.