استان گیلان از لحاظ زیبائی و مناظر طبیعی یکی از بکرترین استانهای کشور می‌باشد . که به خاطر هوای معتدل و همجواری با دریا شرائط لازم را برای تبدیل شدن به یک منطقه توریستی دارد و یکی از شرائط برای احراز این امر پاک بودن منطقه از هر نوع آلودگی احتمالی است که این امر باعث ایجاد انگیزه برای مطالعه آلودگی‌های احتمالی در این استان را باعث می‌وشد و دلیل بعدی بررسی روند کاهش یا افزایش آلودگی فاسیون پس از شانزده سال را که اولین اپیدمی در این استان ایجاد شد را نشان می‌دهد که شاید یک معیار برای سنجش میزان کارائی و نحوه مقابله با اپیدمی‌های بعدی بیماریی های مختلف باشد.
فاسیولا.
این روماتود با وجوه زیر مشخص می‌شود1- اندازه بزرگ 30-20 میلی متر در 13-8 میلی‌متر 2- شکل برگ مانند و تخت آن با نمای مشخص مخروط ردسی 3- بادکش دهانی و شکمی تقریباً مساوی در مخروط راسی 4- روده با انشعابات متعدد 5- بیضه‌های بسیار منشعب و پشت سر هم 6) غده زرده با شاخه‌های منتشر در قسمتهای جانبی و خلفی بدن و 7- رحم کوتاه و پیچ خورده تخم بزرگ بیضوی و زرد مایل به قهوه‌ای و دریچه دار کرم به ابعاد 150-120 میکرون و 90-63 میکرون هنگم دفع توسط کرم تقسیم نشده است.
کرم بالغ در مجاری صفراوی مرکزی کیسه صفرا گاهی مکانهای غیر عادی زندگی می‌کند این کرم دارای متابولیسم بیهوازی بوده و مواد غذایی خود را از ترشحات صفراوی به دست می‌آورد و دوره زندگی آن حداقل 10 سال است.
چرخه زندگی:
این توماتود انگل گوسفندان، گاو، گوزن، خرگوش و نیز دیگر پستانداران علفخوار است میزبان واسط انگل حدود 21 گونه از حلزونهای لیمد هستند که در بین این لیمند ترونکاتوک.
حلزونی که در آبهای موقتی و جریان های آرام زندگی می‌کند مهمتر از بقیه است در حلزون میراسیدیوم دچار دگردیسی شده و تبدیل به اسپور سپت، ردی و گاهی روی دختر و سرکر می‌شود سرکر با خروج از بدن حلزون ب رروی علف‌های شاهی آب، پوست درختان وخاک وارد کیست می‌شود متاسرکر بعد از خورده شده توسط میزبان قطعی از دیواره روده عبور کرده و سرانجام وارد کپسول کبدی شود و در حالی که در مسیر خود پارانشیم کبد را مصرف می‌کند به مجاری صفراوی می‌رود این کرم در طی 12 هفته بالغ می‌شود.
همه گیر شناسی:
این ترماتود در کشورهای پرورش دهنده گوسفند و گاو سراسر جهان دیده می‌شود عفونت در انسان با خوردن گیاهانی مانند شاهی آبی و یا احتمالاً آب حاوی متا سرکر مبتلا به عفونت می‌شود حیوانات علفخوار و همه چیز خوار عفونت را در مرتع پست و تپه‌ای جای که علفها با متاسرکر آلوده شده‌اند کسب می کنند.
آسیب شناسی:
وسعت آسیب‌های و و نشانه‌شناسی بیماری بستگی به شدت عفونت و دوره بیماری دارد یک ترماتود در مسیر مهاجرت خود از پارانشیم کبد تا مجرای صفراوی با نکروز بافت کبدی جای پای شخص ایجاد می‌کند در مجرای صفراوی کرم باعث تغییرات التهابی و غده‌ای در مخاط و گاهی انسداد می‌گردد مردود شدید، لرز، تب، کهیر و درو ناگهانی زیر جناغ و در و ربع فوقانی و راست شکم که به سمت پشت و شانه‌ها تیر می‌کشد از شواهد اولیه ابتلا به عفونت هستند با پیشرفت عفونت، بزرگی و حساسیت کبد یرقان اختلالات گوارشی، اسهال و کمخونی ایجاد می‌شود.
تشخیص
عفونتهای شدید در افرادی که اخیراً از سفر به مناطق دیگر جای که در آنجا به کرات سالادهای تهیه شده از سبزیجات آب مصرف کرده‌اند بازگشته‌اند و قبلاً به بیماری عمومی تب دار حساسیت شکم و انوزینوفیلی مشخصی هستند باید مورد تردید قرار گیرد تشخیص آزمایشگاهی بر اساس یافتن تخمهای مشخص و دریچه‌دار انگل به طول 150 تا 130 میکورن و عرض 90 تا 63 میکرون و بسیار شبیه به تخمهای فاسیولوپیس در مدفوع و یا صفرا صورت می‌گیرد یا این وجود ممکن است تخمها تا 3 یا 4 ماه پس از خوردن متاسرکر در مدفوع دیده نشوند همچنین ممکن است تخمها در مدفوع بیمارانی که کبد حیوانات آلوده را مصرف کرده‌اند دیده شده و منجر به تشخیص کاذب شدند آزمایش مثبت ثبوت مکمل و واکنشهای مثبت داخل پوستی با آنتی ژنهای فاسیولا در افراد آلوده و نیز بیمارانی که از جهت بالینی بهبود یافته‌اند مشاهده شده است و چنین آزمایشاتی می‌توانند در تشخیص عفونتهای خارج کبدی و یا در شرایطی که آزمایش مستقیم مدفوع منفی بوده است مفید واقع شود.
درمان
بیماران متعددی بادی کلروفنل (بیتیونول) و همچنین دی هیدروامتین به صورت عضلانی به مدت 10 روز که دارای عوارض قلبی است.
پیشگیری:
کنترل وسیع مستلزم ریشه کنی بیماری در علفخوران است درمان حیوانات اهلی عملی است ولی این کار درحیوانات وحشی ممکن نیست انهدام حلزونها و لاروهای انگل مشکل است پیشگیری از عفونتهای انسانی با حذف سبزیجات خام و یا نپخته از رژیم غذائی امکان پذیر است تأمین آب سالم و مطمئن با اهمیت است.
آلودگی انگلی فاسیولیازیس در استان گیلان:
میزان شیوع عفنوتهای انگلی ناشی از ترماتودها در انسان و مقایسه با عفونت های انگلی ناشی از نما تودها و ستودها در ایران بسیار کم است انگل فاسیولا در اکثر نقاط دنیا بخصوص در مناطقی که دامداری رایج است بسیار شایع بوده ولی به ندرت عفونت های انسانی با این انگل دیده می‌شود.
در مناطقی از دنیا بخصوص در سالهایی که میزان بارندگی زیاد توده اپیدمی‌هایی اتفاق افتاده است 500 مورد بیماری در منطقه لیون شمال فرانسه و 49 مورد در ویلز غرب انگلستان در سال 1968 گزارش شده است با توجه به اینکه فاسیولا در وامهای ایران بسیار شایع است ولی موارد انسانی گزارش شده تا کنون (قبل از اپیدمی استان گیلان) زیاد نبوده است.
در اواخر 1367 بیمارانی با علائم غیراختصاصی به پزشکان استان گیلان مراجعه نموده که تنها یافته آزمایشگاهی غیر طبیعی در آنها لکوستیوز همراه با انوزنیوفیلی بوده است که این مسئله لزوم بررسی شیوع یک بیماری انگلی در استان گیلان را فراهم آورد.
در این مطالعه در مرحله اول از 2363 نفر بیمار که هیپرانوزنیوفیل داشته 884 نفر جهت بررسی تخم انگلی معرفی شده که تعداد فوق 423 نفر به عبارت 4/37 درصد تخم انگل دفع می‌کرده‌اند روش بکار گرفته شده در آزمایش مدفوع روش کاتو بوده است.
مطالعه دیگری نیز به طور راندوم یمپلینگ در شهرستان انزلی بر روی 458 نفر صورت گرفت که تعداد موارد ثبت تخم انگل 45 مورد که با توجه به جمعیت شهری شهرستان انزلی که بالغ بر یکصد هزار نفر می‌باشد موارد ابتلا به انگل زنده در شهر معادل 9800 نفر، پیش بینی می‌شود.
برای بررسی اپیدیولوژیک و علائم بالینی آزمایشگه و تأثیر دارو و بر روی بیماران 100 نفر بمیار که مدفوع ثبت از نظر فاسیولا داشته انتخاب و مورد بررسی قرار گرفته که نتایج بدست آمده بهشرحزیر است.