سیستم:
1) عبارت است ازتعدادی عنصرکه بایکدیگر ارتباط هایی دارند. 2) عبارت است ازمجموعه ی چیزهایی که بین اعراض آنها روابطی وجود دارد داشته اند. 3) عبارت است ازکلیتی ذهنی یا عینی که ازاجزای وابسته بهم تشکیل شده است. 4) مجموعه ای ازفرآیندهای گوناگون که دراین مجموعه ی روابط علت و معلولی وجود دارد.
اجزاء تشکیل دهنده ی یک سیستم:
1) داده(In put) ، 2) فرآیند عملیات (Processing) ، 3) بازده (Out put) ، 4) بازخور (Feed back) ، 5) محیط سیستم (Enviorment)
خواص و صفات هرسیستم:
1) کلیت سیستم (Holism) : حاصلجمع تعدادی ازاجزای مجزا نیست بلکه ارتباط موجود بین اجزای نحوه ی ترکیب و چگونگی سازمان یافتگی اجزاست که کلیت سیستم را به وجود می آورد.
2)تناسب اجزاء: تناسب اجزاء بایکدیگر از مشخصات بارزهرسیستم است.
3) سیستم به عنوان چرخش رویدادها ( Systems as cycles of events ) : سیستم ها هریک بنحوی محصول خود را به خارج صادرو با صادرشدن بازده ی سیستم مجدداً برای تجدید فعالیت از محیط خود نیرو و مواد کسب می نمایند.
4) حالت نیل به کمال : سیستم ها درطول زمان روبه پیچیدگی و کمال می نهند.
5) آنتروپی منفی (Negative Entropy) : این حالت ناشی ازوجود بی نظمی درسیستمها است ویک قانون کلی درطبیعت است که براساس آن هرنوع سازمانی به سمت بی نظمی ومرگ می رود.
6) حالت پایداروتعادل درونی پویا(the steady and dynamic Homestasis) : ورود انرژی برای توقف کردن افزایش آنتروپی به منظورحفظ پایداری وثبات درمبادله ی انرژی است. همواره یک جریان ورود انرژی و خروج بازده درسیستم وجود دارد امّا مشخصه ی اصلی سیستم درجه ی انرژی متبادله و نیز ارتباط بین اجزاء ثابت می ماند.
سیستم حسابداری :
1) عبارت است ازمجموع روشها و دستورالعمل هایی که جهت جمع آوری و سازماندهی اطلاعات مالی مؤسسه بکارمی رود. 2) یک سیستم اطلاعاتی که اطلاعات مالی مورد نیازرا آماده و فراهم کند.3) عبارت است ازمجموعه ای ازاجزاء به هم پیوسته درداخل یک مؤسسه که آثارمالی رویدادهای آن مؤسسه به صورتها وگزارشهای مالی تبدیل می کند.
اجزای متشکله ی سیستم حسابداری:
الف فرم ها : این قسمت شامل فرم مدارک اولیه، اسناد حسابداری ودفاترو فرم گزارشات مالی وآماری وسایرفرم هایی که درهرمؤسسه موجب جریان یافتن کارها وارتباط مختلف عملیات می گردد.
ب سازمان : سازمان دادن کارکنان درتشکیلاتی مناسب عامل اساسی دربهره گیری درست ازخدمات کارکنان می باشد.
پ روش ها (Procedures) : درهرسیستم عملیاتی که درمراحل مختلف به منظورانعکاس فعالیت های بازرگانی وصنعتی برای کسب اطلاع ازچگونگی امور ودسترسی به نتایج حاصل نسبت به کلیه ی فرم ها اعمال می گردد.
ج وسایل و تجهیزات(Equipments) : درهرسیستم حسابداری ثبت، نگهداری وپردازش اطلاعات مالی توسط وسایل انجام می گیرد وشامل :1) ابزارو وسایل ثبت مانند: مداد وقلم، ماشین تحریر، دستگاه فرم نویس. 2) وسایل بایگانی مانند: فاکتورهای خریدوصورت حسابها.
وسایل محاسبه مانند: ماشین حساب ، ماشین نواردار، کامپیوتر.
ویژگی های سیستم حسابداری:
1) اقتصادی بودن (cost – effectivens) : که اطلاعات مالی موردنیازباکمترین هزینه فراهم شود.
2) عملی بودن (practi cability) : که عملیات پیش بینی شده درسیستم با نیروی انسانی، منابع و وسایل و تجهیزاتی که به سهولت قابل دستیابی است انجام گیرد.
3) سادگی (simpilicity) : پردازش اطلاعات با کمترین اقدام وبا استفاده ازساده ترین وسایل ممکن انجام پذیرد وسوابق ومدارک واطلاعات مورد نیاز سریع وآسان دراختیارقرارگیرد.
4) صحت(accnracy) : که اطلاعات مالی (صورتها و گزارشات مالی و…) که ازطریق سیستم فراهم می آید بدون اشتباه وهرچه بیشتربه واقعیت عینی متکی و نزدیک باشد.
5) انعطاف پذیری (fle xibility) : که سیستم توانایی فراهم آوردن اطلاعات موردنیازرا درشرایط تغییرکاروفعالیت اقتصادی داشته باشد وبتواند با تغییرقوانین ومقررات واصول وروشهای حسابداری و تغییرسازمان واحد اقتصادی به سادگی تعدیل شود.
6) کفایت کنترل های داخلی (adequateinterndconty) : که سیستم باید شامل روش هایی باشد که با اجزای آن مدیریت بتواند عملیات را به سهولت هدایت و نظارت کند و احتمال وقوع اشتباه و تقلب وسوء استفاده واستفاده ی نادرست ازدارایی های واحد اقتصادی را به حداقل برساند.
مراحل وطرح و تدوین سیستم های حسابداری:
1) مطالعه (study) : این مرحله معمولاً با بررسی محیط کار، انواع فعالیت ها وسایرمختصات یک مؤسسه آغازمی شود وبا بررسی نوع برآورد حجم معاملات و عملیات مالی ادامه می یابد و سرانجام با تعیین اطلاعات مالی مورد نیاز مدیریت وسایر اشخاص ذیحق وذینفع وذیعلاقه به امورمالی مؤسسه پایان می گیرد. دراین مرحله، مطالعه وارزیابی عوامل خارجی مؤثربر مؤسسه وفعالیت های آن ازجمله قوانین ومقررات حاکم وسایرالزامات مربوط به امورموسسه نیزلزوم است.
2) طراحی (Design) : دراین مرحله سازمان، فرمها، روش ها و وسایل وتجهیزات لازم برای گردآوری، نگهداری وپردازش اطلاعات مربوطه به معاملات و عملیات مالی وکنترل دارایی ها، بدهی ها وحق مالی صاحبان سرمایه، درآمدها وهزینه ها بنحوی تعیین می شود که حسابها، صورت ها وگزارشات مالی ویا بعبارت دیگر، اطلاعات مالی مورد نیازبه موقع فراهم آید اصول پذیرفته شده ی حسابداری به عنوان یکی ازمبنای اصلی درطراحی هرسیستم حسابداری درنظرگرفته ورعایت می شود. دراین مرحله معمولاً جزئیات سیستم ودستورالعمل های مربوط به چگونگی اجرای آن نیزتهیه می گردد.
3) استقرار و اجرا (implcMentation) : پس ازپایان طراحی وپذیرش سیستم پیشنهادی استقرارواجرای سیستم آغازمی شود. انجام دادن این مرحله به برنامه ریزی دقیق وهماهنگ کلیه ی کارها، تدارک و تهیه کلیه ی فرمها ووسایل لازم ونیزبه جلب همکاری کلیه ی افرادی نیازمند است که دراجرای سیستم نقش دارند آموزش کارکنانی که مسئولیت اجرای سیستم را بعهده می گیرند ازجمله نخستین اقدامات ضروری دراین مرحله است.
بازنگری (revision) : پس ازآنکه یک سیستم بکارگرفته شد میزان کارآیی آن سنجیده می شود وبراساس نتایج بدست آمده درآن تجدید نظرواصطلاحات لازم بعمل می آید سیستمی مناسب، مطلوب وکارآمداست که اطلاعات مالی را سریع، صحیح وبه موقع پردازش کند.
پردازش اطلاعات مالی:
1) سیستم دستی ، 2) سیستم مکانیکی ، 3) سیستم کامپیوتری
دراین سیستم پردازش رویدادهای مالی توسط قلم ومداد وکاغذصورت می گیرد واین سیستم درمؤسساتی بکاربرده می شود که تعداد معاملات آنها اندک باشد.
دراین سیستم پردازش رویدادهای مالی توسط ماشین های اداری مکانیکی والکترومکانیکی انجام می گیرد.
دراین سیستم پردازش رویدادهای مالی توسط انواع کامپیوترصورت می گیرد واین سیستم برای مؤسساتی که معاملات و عملیات مالی حجیم ومتنوعی دارند مناسب است.
کنترل داخلی: شامل همه ی واحدها و عملیات مؤسسات بازرگانی وتولیدی می باشد و بوسیله ی کنترل داخلی کلیه ی روش ها وعملیات واختیارات و مسئولیت ها مورد بررسی قرارمی گیرد بعبارت دیگر: عبارت است ازکلیه ی طرحهاواقداماتی است که به منظورمحافظت دارایی ها وکسب سود بیشترودرنتیجه حصول به هدفها دریک مؤسسه برقرارشده باشد.
تقسیم بندی کنترل داخلی:
1) کنترل داخلی اداری ، 2) کنترل داخلی حسابداری
کلیه اقدامات و روشهای بکارگرفته شده درجهت افزایش کارآیی عملیات واطمینان ازرعایت برنامه ها ودستورالعمل ها درکلیه ی سطوح مؤسسه را کنترل داخلی اداری می گویند.
کلیه ی اقدامات و روش هایی که برای حصول اطمینان ازحفاظت دارایی ها وصحت ودرستی اسناد ومدارک وصورت ها وگزارش های مالی بکارگرفته می شود کنترل داخلی حسابداری نام دارد.
روش های خاص کنترل داخلی:
1) حسابداری داخلی ، 2) برنامه ریزی مالی ، 3) شماره گذاری پیاپی اسنادومدارک ، 4) کارکنان درستکارولایق ، 5) جابه جایی کارکنان .
واحدی ازحسابداران واجد صلاحیت تشکیل شده و وظیفه دارد تا طبق برنامه ای مدون وبطورمداوم و منظم به معاملات و عملیات مالی رسیدگی واعمال کنترل های اداری وحسابداری مؤسسه رامطالعه وارزیابی ونتیجه رسیدگی های خود را همراه با پیشنهادات اصلاحی به مدیریت گزارش کند.
برنامه ی مالی عاملی است که می توان عملیات انجام شده را بررسی وکنترل نمود وتفاوت ارقام پیش بینی شده و واقعی هرنوع رویداد مالی را مورد ارزیابی و تجزیه وتحلیل قرارداد.
براساس این روش هرگونه اسناد ومدارکی که دریک مؤسسه بکاربرده می شود قبل ازاستفاده ی آن بایستی بطور مرتب (پیاپی) شماره گذاری گردد.
کارکنان درستکارولایق نقش بسیارمهمی رادرسیستم کنترل داخلی ایفا می کنند.
جابه جایی کارکنان ازیک شغل به شغل دیگرموجب تقویت کنترل داخلی ودانش شغلی شاغل می گردد.
تعریف حقوق و دستمزد :
حقوق: مقرری ثابتی است که بطورماهانه به کارمندان پرداخت می شود.
دستمزد: به مزد ساعتی یا روزانه اشخاص اطلاق می شود وطبق ماده ی 4 قانون کار، دستمزد عبارت است از وجه نقد یاهرگونه مزایای غیرنقدی که کارگردرقبال انجام کاراز کارفرما دریافت دارد.
واحدهای کنترل کننده ی حقوق و دستمزد:
دایره ی کارگزینی ، 2) دایره ی اوقات کار ، 3) دایره ی حسابداری حقوق ودستمزد ، 4) دایره ی پرداخت
محاسبه ی حقوق و دستمزد :
نرخ دستمزد :R درآمد یا کل دستمزد : E E = R×H+K
معرف اضافه کار:K ساعات کار عادی :H
K از رابطه زیر به دست می آید:
4/1 × نرخ ساعتی R ×(ساعت کار در هفته ی عادیH کل ساعت کارکردZ ) = K اضافه کاری
پاداش وتعیین آن براساس درصدی ازسود ویژه:
پاداش : عبارت است ازمبلغی که معمولاً درپایان دوره یا درپایان هرفصل تحت عناوین مختلف به کارکنان پرداخت می گردد مبلغ پاداش براساس سود ویژه ی واحد تجاری افزایش تولید، تقلیل ضایعات وسایرموارد محاسبه می شود.
محاسبه ی پاداش براساس درصدمشخصی ازسود ویژه :
الف سود قبل ازکسرمالیات بردرآمد وپاداش ، ب سود قبل ازکسرمالیات بردرآمد وپس ازکسر پاداش ، ج سود قبل ازکسر مالیات بردرآمد وقبل ازکسرپاداش ، د سود پس ازکسرمالیات بردرآمد و پس از کسر پاداش.
پاداش درحالت اوّل : درصد مورد نظر× سود قبل ازکسرمالیات بردرآمد وپاداش
پاداش درحالت دوّم : درصد مورد نظر× (سود قبل ازکسرمالیات بردرآمد وپاداش پاداش)
پاداش درحالت سوّم : درصد مورد نظر× (سود قبل ازکسرمالیات وپاداش مالیات)
مالیات : نرخ مالیات × (مبلغ سود قبل ازکسرمالیات وپاداش پاداش)
پاداش درحالت چهارم : درصد مورد نظر× (سود قبل ازکسرمالیات وپاداش مالیات پاداش)
مالیات : نرخ مالیات × (مبلغ سود قبل ازکسر پاداش)
کسورحقوق ودستمزد : که بردونوع است ؛
الف قانونی (مانند بیمه ی اجتماعی و مالیات) ، ب توافقی مانندمساعده ، اقسام وام ضروری ومسکن که با توافق کارکنان ازجمع حقوق آنها کسرمیگردد.