درس اول ولایت و حکومت الهی.
1- انواع مالکیت:
الف) حقیقی: فقط از آن خداست.
ب) قراردادی: مانند مالیکت انسان به اموالش.
ج) مالیکت اصلی از آن خداوند متعال است و از سوی او به افراد بخشیده شده است.
2- آیه: و لله ملک السموات و الارض و الله علی کل شیء قدیر.
* و مالیکت و فرمانروایی آسماء نها و زمین از آن خداست و خدا بر همه چیز توانا می باشد.
نتیجه آیه: این آیه بیانگر مالیکت حقیقی است.
ولایت مطلق الهی:
3- ولی در لغت به معنای سرپرست، اولی به تصرف، دوست و یاور آمده است و در آیات ذیل مقصود همان سرپرست و اولی به تصرف می باشد.
4- ولی مطلق از دیدگاه قرآن فقط خداوند است و ولایت دیگران در صورتی که از سوی او باشد مجاز است.
- آیه: مالهم من دونه ولی و لایشرک فی حکمه احداً.
* برای ایشان غیر از او ولی و سرپرستی نیست و کسی را در حکم خود شریک قرار نمی دهد.
نتیجه آیه: 1) این آیه بیانگر ولایت مطلق الهی است.
2) قرآن طبق این آیه مخصوصاً با تعبیر دون الله، که به معنای غیر خداست ولایت و سرپرستی دیگران را نفی کرده - و آنرا در انحصار خدا قرار می دهد.
3) طبق این آیه قرآن تنها برای افرادی حق ولایت قائل می شود که از طرف خداوند معین شده باشند.
حاکمیت الهی:
6- در قرآن حکم به معنای فرمان، امر و دستور است.
7- قرآن حکم را فقط و فقط از آن خدا می داند.
8- آیه: ان الحکم الا الله امر الا تعبدوا الا ایاه ذلک الدین القیم.
* حکم جز برای خدا نیست فرمان داده که جز او را نپرستید این آئین محکم و استوار است.
نتایج آیه: 1) در این آیه حکم به چه معناست؟ فرمان. ، امر، دستور.
2) حکم از آن چه کسی است؟ فقط خداوند.
3) عبادت همراه حکم آمده است، یعنی پذیرفتن هر حکمی جز حکم خدا بندگی و پرستش غیر خداست و شرک در عبادت محسوب می شود.
4) عبارت امر ًالا تعبدوا الایاه. بیانگر چه توحیدی است: توحید افعالی.
- توجه 1) توحید عملی = توحید عبادی = توحید در پرستش یعنی:
الف) یگانه پرستی. ب) در عمل خود را برای خدا خالص ساختن.
ج) روی گرداندن از هر مقصد غیر خدایی.
10- توجه2) نقطه مقابل توحید عملی، شرک عملی یا همان شرک در عبادت محسوب می گردد.
11- در زمان حضرت رسول (ص) بین یک منافق و یهودی اختلافی رخ داد و یهودی برای رفع اختلاف پیامبر را معرفی کرده. ولی منافق فرد کاهنی ( کعب بن اشرف یهودی) را معرفی کرد تابرای داوری به وی مراجعه کنند که آیه نازل شد:
آیا نمی بینی کسانی را که بگمان و دعوی خود به قرآن و آنچه پیش از تو نازل شده ایمان آورده اند. نه آنها می خواهند قضاوت و دادخواهی را نزد طاغوت ببرند در حالیکه فرمان داده شده که با طاغوت کافر شوند و شیطان می خواهد آنان را گمراه کند آنهم گمراهی دور.
- آیه: ولقد بعثنا فی کل امه رسولاً ان اعبد و الله و اجتنبوا الطاغوت.
همانا در میان هر قوم پیامبری برانگیختم ( تا مردم را پیام میدهد) که فقط خدا را پرستش کنید و از طاغوت دوری گزینند.
نتایج آیه: 1) در قرآن بین ایمان بخدا و پذیرش حاکمیت حق و فرستادگان او از یک طرف و نفی بندگی و نفی اطلاعات از طاغوت از سوی دیگر رابطه ای مستقیم بر قرار شده است.
2) این آیه بیانگر نقش سیاسی - اجتماعی توحید است.
3) مبین/ بیانگر نفی عبودیت غیر خداست.
4) بعثت انبیاء برای دعوت مردم به پرستش خدا حتما همراه نفی طاغوت می باشند.
الف) نظام توحید : براساس ایمان بخدا و حاکمیت خداست، رهبرش امام حق است و پذیرندگان آن عبدالله است.
ب) نظام شرک: بر اساسی حاکمیت طاغوت است و رهبرش امام باطل یا طاغوت و پذیرندگان آن فرمانبرداران آن طاغوت است.
نظام توحید - نظام شرک:
13- انواع نظام
دلایل لزوم تشکیل حکومت اسلامی:
14- دلایل لزوم تشکیل حکومت اسلامی عبارتند از:
1) برقراری توحید و نفی شرک. 2) لزوم اجرای احکام اسلامی. 3) تأمین استقلال جامعه اسلامی.
15- برقراری توحید و نفی شرک: حاکمیت غیر خدا در جامعه چه در مرحله وضع احکام و چه در مرحله اجرای احکام و چه در مرحله داوری و قضا حاکمیت شرک و طاغوت است.
16- بنابر گفتاری از امام خمینی چرا هر نظام سیاسی غیر اسلامی نظامی شرک آمیز است؟ زیرا حاکمش طاغوت است.
لزوم اجرای احکام اسلام:
17-لازمه پیاده شدن اسلام در هر جامعه برقراری حکومت اسلامی است. بعبارت دیگر بدون برقراری حکومت اسلامی احکام اسلام از پشتوانه و ضمانت اجرای لازم برخوردار نخواهد بود.
18- تحقق کامل احکام اجتماعی وابسته به وجود یک حکومت الهی و داشتن امکانات اجرایی است.
چند نمونه از احکام اجتماعی:
19- چند نمونه از احکام اجتماعی که برای اجرای آن نیازمند حکومت هستیم.
الف) احکام جزائی و حقوقی که برای جلوگیری از گناه و اشاعه فحشاء منکرات وضع شده است.
ب) دستور فراهم آمدن نیرو و امکانات نظامی از این جهت که دشمنان حتی از فکر تعدی به اسلام و سرزمینهای اسلامی نیز باز بمانند.
ج) احکام اقتصادی مانند زکات و خمس و … که برای اداره یک جامعه و برآوردن نیازهای آن وضع شده است.
20- توجه: اجرای احکام فوق الذکر نیازمند حکومت است. بعبارت دیگر اسلام با بیان دستور فوق به لوازم آن یعنی تشکیل حکومت اسلامی نیز دستور داده است.
21- تعالیم اسلام محدود به دستورات فردی و عبادی نیست بلکه کلیه نیازهای اجتماعی واقتصادی و حقوقی انسانها را در بر می گیرد.
22- تأمین عدالت اجتماعی از اساسی ترین اهداف اسلام است و از ابزار تحقق این هدف تشکیل حکومت اسلامی است و بدون آن احکام اسلام از پشتوانه و ضمانت اجرای لازم برخوردار نخواهد بود.
3) تأمین استقلال جامعه اسلامی:
23- از مهمترین مقاصد اسلام است؛ ایجاد استقلال در تمامی زمینه ها.
24- آیه: ولن یجعل الله للکافرین علی المومنین سبیلاً.
* خداوند هرگز برای کافران نسبت به اهل ایمان راه تسلط باز نکرده اند.
نتایج آیه: الف) استقلال ب) نفی سبیل.
25- مفهوم قاعده نفی سبیل:
هر معامله و رابطه ای که موجب شود غیر مسلمان بر مسلمان یا مسلمین تسلط پیدا کند باطل و حرام است.
26- امام خمینی در کتاب تحریر الوسیله می فرمایند:
اگر در روابط تجاری و غیر تجاری ترس تسلط سیاسی و غیر سیاسی اجانب بر اسلام وسرزمینهای مسلمین باشد که موجب استعمار آنها و استعمار کشورهایشان شود هر چند این استعمار معنوی باشد برتمامی مسلمانان واجب است از آن دوری کنند و این روابط حرام است.
27- از اساسی ترین و ابتدائی ترین اهداف اسلام است؛ تأسیس حکومت اسلامی.
28- بدون آن کیان اسلام در معرفی خطر نابودی قرار داشته و امکان اجرای کامل احکام اسلام وجود ندارد: تأسیس حکومت اسلامی.
29- زمام دین و نگهدارنده تمام و اجبات و مستحبات است: ولایت.
30- وسیله سلطه دشمنان اسلام بر جوامع اسلامی است. تبلیغ اسلام منهای حکومت که خود بدعتی آشکار است.
- بدعت یعنی: این امر جزء دین نبوده و با تبلیغات بعنوان مطلب دینی وارد حوزه اسلام شده است.
31- کتاب تفسیر تبیان ازشیخ طوسی است.
32- کتاب تحریر الوسیله ولایت فقیه از امام خمینی است.
درس دوم: خصوصیات حاکم اسلامی اعمال ولایت
1- کسی حق حاکمیت دارد که از سوی خدا بعنوان حاکم منصوب شده باشد یا اینکه او از نظر شرع تأثیر شده باشد.
2- شخص حاکم باید دارای حق ولایت بر مردم باشد تا بتواند آنها را به کاری وادارد یا از عملی باز دارد و افراد در صورت تخلف گناهکار محسوب شوند.
3- مشروعیت حکومت اسلامی به ولایت الهی است و شخص حاکم از سوی خدا صاحب این ولایت شده است.
انبیاء حاکمان الهی:
4- اولین حاکمان خدا بر روی زمین هستند: انبیاء الهی
5- رهبری دینی با رهبری سیاسی یکی است. بلکه در زمان حضرت رسول اکرم (ص) رهبری دینی پایه و اساس رهبری سیاسی بشمار می رفت. /
6- بنابر روایات و احادیث از علماء و فقها اینگونه یاد شده است:
حافظان دین - امینان پیامبر . جانشینان رسول، وارثان انبیاء حصون اسلام.
( حصون یعنی حصار محکم و حفاظت کننده )
7- طبق حدیث از حضرت رسول علمای دین تا چه زمانی امین پیامبران و نگهبان رسالت آنها هستند. مادامی که وارد دنیا نشده اند. ( مالم یدخلوا فی الدنیا)
8- بنابر حدیث پیامبر اکرم (ص) مفهوم داخل شدن فقها در دنیا چیست؟
پیروی از فرمانروایان ستمگر ( اتباع السطان).
9- طبق حدیثی از حضرت امام صادق (ع) :
الف) کسی که امر حق یا باطل را برای داوری نزد پادشاهان و قاضیان ستمگر ببرد داوری به نزد طاغوت برده و آنچه آنها برای او حکم کنند و آنرا بگیرد حرام است هر چند حق با او باشد.
10- ب) برای حل مشکل فوق الذکر حضرت امام صادق (ع) می فرمایند:
از بین خود روایان حدیث و آگاهان به حلال و حرام و آشنایان به احکام ما را بعنوان قاضی بپذیرند و پس زمانیکه به حکم ما داوری کنند اگر از اشیان نپذیرند حکم خدا را کوچک شمرد و ما را رد کرده اند و کسیکه مارا رد کند در واقع خدا را ردکرده و این در حد شرک به خداست.
11- بنابر عقیده شیعه حاکمان در اسلام پس از پیامبر (ص) ائمه می باشند و در زمان غیبت امام عصر (عج) این مسئولیت مهم که اجریا احکام الهی و تحقق اسلام است به نیابت از امام عصر (عج) بر عهده فقها می باشد.
12- امام زمان (عج) در پاسخ به اسحاق بن یعقوب می فرمایند:
… و در مورد اجتماعی و رویدادهای زمان ( حوادث واقعه ) به دوات احادث مراجعه کنید.
13- روات حدیث شامل چه گروهی می شود:
کسانی که به احادیث آگاهی داشته و درست و نادرست مجمل و مفصل و … آنرا باز شناسند نه کسی که فقط راوی حدیث باشد و حتی مفهوم آنرا نداند و یا حتی معنی و مفهوم آنرا بداند و ولی از تقوی و ایمان بهره ای نداشته باشد.
15- در زمان غیبت، حجت امام زمان (عج) بر مردم هستند: روات احادیث ( فقها )
- فقها باید حکومت اسلامی تشکیل دهند بنابر مقدمات ذیل:
الف) فقها امانتدار پیامبرانند. ب) آن امانت، احکام الهی است.
ج) امانتداری احکام به اجرای آنهاست. د) اجرای بسیاری از احکام نیازمند حکومت اسلامی اشت.
خصوصیات رهبر اسلامی:
16- خصوصیات اصلی حاکم اسلامی عبارتست از :
علم - عدالت - کفایت و تدبیر - شجاعت.
17- از خصوصیات یاد شده کدامیک اولویت دارند: علم و عدالت.
1) علم:
18- فقیه کسی است که احکام اسلام را از منابع اصلی آن ( قرآن و سنت) استخراج نماید.
19- کسی که در علوم دینی تحصیل و تحقیق کرده باشد فقیه نامیده می شود.
20- کلمه فقیه با کدامیک از خصوصیات حاکم اسلامی در ارتباط است؟ علم.
2) عدالت
21- فقها عدالت را چنین معنا کرده اند: گناه کبیره نکند و بر صغیره اصرار نداشته باشند.
22- حضرت علی (ع) خصوصیات حاکم اسلامی را اینگونه معرفی می کنند:
الف) حاکم نباید بخیل باشد زیرا از مصرف صحیح اموال خودداری می کند.
ب) حاکم نباید نادان باشد زیرا مردم را گمراه می کند.
ج) حاکم نباید ستمگر باشد زیرا به مردم ظلم می کند.
د) حاکم نباید ترسو باشد زیرا گروهی را بر گروهی دیگر برتری می دهد.
ه ) حاکم نباید رشوه گر باشد زیرا حق مردم را از بین می برد.
3) کفایت و تدبیر:
23- سردمداران کفر و شرک با چهره های مختلف و از راههای گوناگون سیاسی، فرهنگی، اقتصادی - نظامی نفوذ می کنند . بویژه در دو قرن اخیر از راه فرهنگی استفاده کرده اند.
24- امام خمینی : ما به این زودیها از دست تربیت شدگان شرق و غرب نجات نخواهیم یافت.
25- بنابر حدیثی از حضرت علی (ع) :
سزاوارترین افراد برای حکومت کسی است که برآن توانایی بیشتر ( اقوا ) داشته باشد و به احکام الهی عالمتر ( اعلم) باشد.
4) شجاعت:
26- قدرت ایستادگی و مقاومت در برابر تهدیدها بیانگر شجاعت است.
27- حضرت علی (ع) می فرمایند: اگر تمامی عرب با من وارد جنگ شوند من به تنهائی در برابر همه آنها می ایستم و به آنها پشت نمی کنم.
نتیجه حدیث: رهبر جامعه اسلامی باید شجاع باشد تا بتواند بدون هیچ ترس و واهمه ای در برابر دشمنان بایستد.
ولایت حاکم اسلامی:
28- مشروعیت حکومت اسلامی به ولایت است.
29- تمام ارکان حکومت اسلامی مشروعیت خود را از ولی امر دریافت می کنند.
30- حکومت اسلامی حکومت احکام خداست و وضع کننده احکام و مقررات دینی فقط خداوند است.
احکام و مقررات جامعه اسلامی:
31- مهمترین و اساسی ترین نیاز جامعه است: قانون.
32- مقررات اسلامی بر دو نوع است: اولیه و ثانویه.
33- احکام اولیه ( ثابت شرعی ):
بساری از احکام و مقررات اسلامی در کتاب و سنت آمده است و شارع مقدس ( پیامبر اکرم ) حکم آنرا بصورت کلی یا جزئی بیان فرموده و وظیفه فقیه ( حاکم اسلامی ) این است که با استفاده از منابع احکام و روش استنباط آنها به استخراج احکام الهی پرداخته و حکم فروعات و فرضهای جدید را بیان کند. به این احکام، احکام اولیه یا ثابت شرعی گویند.
34- احکام اولیه مانند: نماز- روزه - امر به معروف و نهی از منکر - مجاز بودن خرید و فروش اسلحه.
35- آزادی در نرخ گزاری اجناس - مالیات بستن پیامبر بر گاو و گوسفند وشتر .
36- احکام ثانویه یا احکام حکومتی :
حاکم اسلامی برای غلبه بر مشکلاتی که بر مبنای احکام اولیه قابل حل نیستند با توجه به شرایط و مصالح جامعه اسلامی از حق ولایت خود استفاده کرده و قوانینی برای حل این مشکلات وضع می کند که ثانویه یا حکومتی نامیده می شوند.
37- احکام ثانویه مانند: مالیات بستن حضرت علی (ع) بر اسبها دستور پیامبر برای استفاده محدود از چراگاه های اطراف مدینه و محدودیت استفاده از آب در شهر مدینه، نرخ گذاری اجناس ( تثبیت قیمتها) محدود کردن تجارت حکم تحریم تنباکو توسط میرزای شیرازی در آغاز قرن 14 برای مبارزه با استعمار انگلستان.
38- توجه : از آنجا که مجتهد جامع الشرایط ممکن است ولی فقیه نباشد پس وضع احکام ثانویه از اختیارات ولی فقیه است.
39- نکات بدست آمده از فرمان امام خمینی به مجلس شواری اسلامی:
1- احکام ثانویه جزئی و مقطعی است.
2- احکام ثانویه در مواقع ضرورت وضع می شود و با از بین رفتن ضرورت خود به خود لغو می شود.
3) موارد احکام ثانویه بر اساسی فرمان حضرت امام عبارتند از :
الف) اختلال: آزادی تجارت خارجی - آزادی ورود و خروج ارز.
ب) فساد: خرید و فروش اسلحه.
ج) حرج ( سختی ): مساله زمین و مسکن.
مسئولیتهای اجرائی:
40- رئیسه قوه مجریه ( رئیس جمهور ) پس از انتخاب بوسیله مردم چگونه حق حکومت پیدا می کند. با تنفیذ مقام رهبری.
دستگاه قضایی:
- رئیس دستگاه قضایی کشور مستقیماً توسط چه کسی منصوب می شود: مقام رهبری.
درس سوم - مردم در حکومت اسلامی:
- حکومت اسلامی بر اساس ولایت الهی تشکیل می شود. بار آن بر دوش مردمی مسلمان و معتقد بخدا است و حکومت اسلامی حکومت الله است بر مردم.
مقصد رسالت انبیاء:
آیه: لقد ارسلنا رسلنا بالبینات و انزلنا معهم الکتاب و المیزان لیقوم الناس بالقسط.
بی تردید پیامبران را با نشانه های آشکار فرستادیم و با آنها کتاب و میزان ( سنجش حق و باطل ) فرد فرستادیم تا مردم به عدالت رفتار کرده و به آن خوی بگیرند.
نتایج آیه: الف) مقصد پیامبران ایجاد قسط و عدالت معرفی شده است.
ب)پیامبران برای برقراری عدالت از نیروی مردم استفاده کرده اند.
- حضرت نوح و هود نتوانستند یک جامعه الهی تشکیل دهند بعلت عدم پذیرش مردم.
- پیامبر اکرم پس از بیعت عقبه با انصار و هجرت به مدینه توانستند با کمک مردم مدینه ( انصار ) و هجرت کنندگان مکه ( مهاجرین ) پایه های حکومت اسلامی را در مدینه بنا کنند.
- بیعت عقبه: بیعتی که پیامبر اکرم در مکه با مسلمانان مدینه منعقد کرده ( قبل از هجرت).
علی (ع) : اگر حضور حاضران نبود و حجت به سبب وجود یاران تمام نمی شد افسار بیشتر خلافت را پشت آن می انداختم.
نتیجه حدیث: بنابراین حدیث از دلایل لزوم پذیرش حکومت، حضور و نقش مردم است.
- تاریخ گواه این مطلب است که هرگاه پیامبران در تبلیغ دعوت خویش توفیق نمی یافتند ( یعنی مردم به آنها نمی گرویدند ) به اهداف دیگر خود دست نمی یافتند.
پس: علت عمده عدم موفقیت انبیاء ایمان نیاوردن مردم است.
امام خمینی انقلاب ایران و حکومت را پس از عنایات الهی از آن مردم دانسته و خود را خدمتگزار مردم معرفی می نمایند و استمرار حکومت را در گرو بیداری وآگاهی مردم و در صحنه بودن آنان دانسته اند.
مسئولیت مردم:
علی (ع): در قانون خدا و احکام اسلام بر مسلمانها فرض ( واجب ) است که هیچ کاری انجام ندهند و برای انجام هیچ کاری پیش قدم نشوند مگر اینکه پیش از آن برای خود رهبری برگزیده باشند که پاکدامن و پرهیزکار و خدا ترس باشد.
نتیجه حدیث: هیچ توطئه ای نمی تواند حکومت برخاسته از مردمی و آگاه و تحت فرمان رهبری الهی را ساقط کند.
- پیامبر اکرم: کلکم راع و کلکم مسئول عن و رعتیه.
همه شما ( نسبت به دین و جامعه) نگهبانید و همه شما نسبت به آنچه که نگهبانید مسئولیت دارید.
نتیجه حدیث: این حدیث نبوی بیانگر مسئولیت مردم است.
- مسئول ترین افراد است : امام و حاکم اسلامی که در رأس مخروط جامعه اسلامی قرار دارد.
- در حکومت اسلامی هیچگونه امتیازی برای اداره کنندگان جامعه وجود ندارد و همه در برابر احکام خدا مساوی هستند.
حقوق متقابل رهبر و مردم:
- علی (ع) بزرگترین حقی که خدا واجب کرده است، حق رهبر بر مردم و حق مردم بر رهبر است.
- علی (ع) مردم جز به صلاح حاکمان اصلاح نپذیرند و حاکمان جز به پایداری مردم نیکو نگردند.
نتیجه دو حدیث: هر دو بیانگر حقوق متقابل رهبر و مردم هستند.
- علی (ع) و لایکن لک الی الناس سفیر الا لسانک و لاحاجب الا و جهک.
* نباید بین تو و مردم پیام رسانی جز زبانت باشد و هیچ پرده و فاصله ای ( بین تو و مردم نباشد) بجز صورت تو.
نتیجه حدیث : بین حاکم اسلامی و مردم نباید هیچ فاصه ای باشد.
- علی (ع) در نامه ای به محمد بن ابی بکر حاکم مصر می فرمایند:
با مردم مهربان و فروتن باش و با گشاده رویی با آنان برخورد کن بین آنها در نگاه کردن تفاوت مگذار تا اینکه بزرگان و ثرتمندان در اثر ظلم و ستم تو نسبت به آنان گستاخ نشوند و ناتوانان از عدل تو نسبت به خودشان نومید نگردند.
- حضرت امیر (ع) در خطبه ای حقوق متقابل حاکم اسلامی و مردم را اینگونه بر می شمارند:
حقوق مردم بر رهبر عبارتند از :
ارشاد و راهنمائی - تقسیم عادلانه بیت المال - آموزش و تربیت و …
و حقوق رهبر بر مردم عبارتند از :
وفاداری به بیعت - نصیحت و راهنمائی رهبر در هر زمان - مطیع فرامین و …
رسیدگی به مشکلات مردم:
- علی (ع): من از رسول خدا بارها شنیدم که فرمود: هرگز امتی پاک و آراسته نگردد که در آن امت حق ضعیف از قوی بدون لکنت و گرفتگی زبان گرفته نشود.
- رهبر جامعه اسلامی باید زندگی خود را در سطح پائین ترین افراد جامعه قرار دهد.
تا هم درد دردمندان را دریابد و هم آنان با دیدن وی شاد و امیدوار گردند.
درس چهارم - آشنایی با اندیشه های بنیانگذار جمهوری اسلامی ایران
1- امام خمینی در شامگاه شنبه سیزدهم خرداد 1368 ه . ش چشم از دنیا فروبست.
راز عقب ماندگی مسلمانان
2- ریشه همه گرفتاریها: حکومتهای فاسد و دست نشانده.
3- اولین قدم در راه اصلاح جامعه، اصلاح حکومت است.
4- رسول الله پایه سیاست را در دیانت گذاشته است.
5- زندگی سیدالشهداء و زندگی حضرت صاحب، زندگی انبیاء عالم و … همه شان این معنا بوده است که در مقابل جور، حکومت عدل را می خواستند درست کنند.
6- مرحوم مدرس: اکنون که باید از بین برویم چرا با دست خود برویم؟
عزت و آزادگی و نفی خود باختگی
7- وقتی دشمنان بخواهند ملیتب را برای ابد مطیع خود سازند:
الف - روح اعتماد به نفس را از آن ملت می گیرند.
ب - خود باختگی و بیگانه پسندی را میان افراد آن ملت رواج می دهند.
8- امام خمینی مظهر عزت نفس مسلمانان جهان بود.
مبارزه با استکبار
9- مسلمانان از جهل و فقر و عقب ماندگی نجات پیدا نخواهند کرد مگر آنکه برای قطع دستهای پلید دشمنان بپاخیزند و همت کنند.
10- دشمن شناسی و دشمن ستیزی درسی است که امام خمینی به همه مسلمانان و به ملت ایران داده است.
11- عزت و حیات در سایه مبارزه است.
12- اولین گام در مبارزه : اراده.
13- دومین گام در مبارزه: تصمیم بر اینکه سیادت کفر و شرک جهانی خصوصاً آمریکا را برخود حرام کنید.
عدالت اجتماعی
14- به تنها چیزی که باید فکر کنید: استواری پایه های اسلام ناب محمدی (ص) است.
15- برای اولین بار مسأله جنگ فقر و غنا را امام خمینی مطرح کردند:
16- مردم به نمایندگانی رأی دهند که متعهد به اسلام و وفادار به مردم باشند در خدمت آنان احساس مسئولیت کنند و طعم فقر را چشیده باشند.
اسلام آمریکایی : اسلام سرمایه داری، اسلام مستکبرین، اسلام مرفهین بی درد، اسلام منافقین، اسلام راحت طلبان، اسلام فرصت طلبان.
17- خیر دنیا و آخرت در رسیدگی به حال محرومان جامعه است.
مفاسد رژیم سابق
18- محمد رضا پهلوی ما را از هر جهت وابسته به آمریکا کرده بود.
19- بهتر این است که شما اشکال تراشان به جای سرکوبی به اصلاح و کمک بکوشد.
مردم گرایی
20- ما هر چه داریم از مردم است و باید خدمتگزار آنها باشیم.
21- سبب پیدایش ظالم: آمادگی ما برای زیر بار ظلم رفتن.
اخلاص
22- اخلاص یعنی کارها برای خدا باشد.
23- نتایج اخلاص:
الف- دچار اختلاف و تفرقه بنیان کن نخواهیم شد.
ب- خدا به ما در گرفتاریها کمک خواهد کرد.
ج- همه کار ما عبادت خواهد شد.
24- باید مانند روح به پیکر اعمال ما طراوت و حیات ببخشد: یاد خدا.
25- منشأ خیرات است: خداوند.
26- با آن قلبها مطمئن می شود: ذکر خدا.
27- آیه: الابذکر تطمئن القلوب. بهترین نعمت این است که انسان مطمئن باشد.
28- با معنویت است که می توانید استقلال خودتان را حفظ کنید و به مراتب کمال برسید.
29- مبدأ شکست انسان است: اگر کارها با خودخواهی و غرور همراه شود.
30- آیه: اعظکم بواحده ان تقوموا الله.
من یک موعظه دارم برای شما و آن اینکه برای خدا قیام کنید.
31- توی این موعظه همه چیز است.
32- اگر چنانچه ملت قیام کند و قیام برای خدا باشد این ملت پیروز است.
سادگی و قناعت
33- روز مرگ ارزشهای ما و روز جدایی ما از ملت و روز مرگ ما و انقلاب ما است: روزی که ساده زیستن را از یاد ببریم.
34- خوی کاخ نشینی مضر است و خودش مضر نیست لکن خود او این خو را به دنبال دارد.
35- اگر بخواهید بی خوف و هراس در مقابل باطل بایستید و از حق دفاع کنید … و ابرقدرتان … شما را از میدان بدر نکنند: خود را عادت دهید به ساده زیستن.
36- با زندگی اشرافی و مصرفی نمی توان ارزشهای انسانی اسلامی را حفظ کرد.
37- آنهایی که در بین مردم موجه بودند و مردم حرف آنها را می شنیدند: ساده زندگی کردند.
38- آن روزی که زرق و برق دنیا پیدا شود و شیطان در بین ما راه پیدا کند:
الف- ابر قدرتها می توانند در ما تأثیر کنند. ب- می توانند کشور ما را به تباهی بکشند.
39- دو مقوله ای که هرگز با هم جمع نمی شوند:
مبارزه و رفاه، قیام و راحت طلبی، دنیا خواهی و آخریت جویی.
40- تا آخر خط با ما هستند: کسانی که درد فقر و محرومیت و استضعاف را چشیده باشند.
41- گردانندگان واقعی انقلاب ها هستند: فقرا و متدینین بی بضاعت.
نقش و شخصیت زن
42- مردان بر ملت ها حق دارند و زنها حق بیشتر دارند.
43- قرآن کریم انسان ساز است و زنها نیز انسان ساز.
44-وظیفه زنها انسان سازی است.
45- ملت ها به شکست و انحطاط مبتلا خواهند شد اگر زنهای انسان ساز از ملت ها گرفته شود.
46- مخصوص یک طبقه نیست: علم و سیاست.
47- حجابی که اسلام قرار داده است: برای حفظ ارزشهای زنان است.
توصیه به جوانان
48- فرزندان عزیزم … اگر مجهز به علم و تقوا و شعور انقلابی اسلامی شدید پیروزی شما حتمی است.
49- عمده این است که جوانان این دو جهت را در نظر بگیرند:
الف- اعتماد به خدای تبارک و تعالی ب- اتکال به نفس و اعتماد به خود
50- با این دو خصیصه راههای سعادت بر شما باز می شود: اعتماد به خدا و اعتماد به نفس.
51- زندگی در دنیای امروز زندگی در مدرسه اراده است.
52- سعادت و شقاوت هر انسانی به اراده همان انسان رقم می خورد.
53- تمامی عزت ما رهین منت و خدمت به مردم مستضعف و بی پناه است.
54- در جوانی انسان می تواند خودش را اصلاح کند.
55- هر مقدار انسان سنش زیادتر می شود اقبالش به دنیا بیشتر می شود ( به دنیا بیشتر روی می آورد.)
56- نزیکترند به ملکوت: جوانها.
57- می تواند ما را به حیات انسانی برساند و کشور ما را از وابستگی نجات دهند: تحصیل همراه تهذیب.
58- شما پیروز خواهید شد اگر برای رسیدن به یک غایت و ( هدف ) مشغول تحصیل باشید و آن تهذیب نفس، پرستیدن الله، دور کردن همه شرک ها، انحراف ها و الحادها از خودتان و از مراکزتان است.
59- هر چه قوای جوانی از دست برود: ریشه های اخلاق فاسد در انسان زیادتر می شود.
60- جوان زودتر می تواند در جهاد اکبر ( مبارزه با نفس ) پیروز شود.
61- در مسیر ارزش ها و معنویات از وجود روحانیت و علمای متعهد به اسلام استفاده کنید.
درس پنجم: انسان و معاد.
- یکی از مسائلی که توجه انسان را عمیقاً بخود جلب می کند سرنوشت او پس از مرگ است.
- پیامبران الهی بعد از دعوت انسان بسوی خدا پرستی مهمترین مطلبی را که آموزش داده اند وجود جهان بعد از مرگ است.
- کل آیات قرآن پیرامون آخرت 1641 آیه است که 8/25 درصد کل آیات را تشکیل می دهد.
-علی (ع) انه لیس لانفسکم ثمن الا الجنه فلا تبیعوها الا بها.
* بهای وجود شما چیزی جز بهشت نیست پس آنرا جز به بهشت نفروشید.
نتیجه حدیث: علی (ع) با توجه عظمت حیات ابدی این حدیث را بیان فرموده اند:
- آیه: نریدون عرض الدنیا و الله یرید الاخره.
* شما متاع ناچیز دنیا را می خواهید و خداوند سرای ابدی را ( برای شما ) می خواهد.
نتیجه آیه: به خداوند حیات ابدی را برای انسان تریجیح می دهد.
مرگ از دو دیدگاه:
- دو دیگاه پیرامون مرگ وجود دارد:
دیدگاه مادی - دیدگاه معنوی
- چه کسانی حتی از یاد مرگ نیز گریزانند.
-کسانی که مرگ را پایان بخش زندگی می دانند یا بعلت غوطه ور شدن در هوسها، دنیا را معبود و معشوق خود قرار داده اند.
- دیدگاه الهی پیرامون مرگ: آدمی مرگ مطلق ندارد. مرگ نسبت به دنیا مرگ است و نسبت به جهان پس از دنیا تولد است.
- پیامبر اکرم (ص) : برای بقاء خلق شده اید نه برای نابودی و فنا. با مرگ تنها از عالمی به عالم دیگر منتقل می شوید.
نتیجه: طبق این حدیث می توان گفت که آدمی مرگ مطلق ندارد.
علی (ع): انس و اشتیاق من به مرگ بیش از انس کودک به سینه مادر است.
- ( از این رو وقتی بدنبال 63 سال مجاهدت در راه حق در مسجد کوفه شمشیر منافقین فرقش را شکافت فرمودند: قزت و رب الکعبه .
* بخدای کعبه که رستگار شدم.)
- این رستگاری نشان از دیدگاهی الهی نسبت به مرگ است.
- امام صادق (ع) چگونه از مرگ اهل ایمان یاد کرده اند:
بیرون آوردن گوهری از صندوق یا پریدن مرغی از قفس.
( پریدن مرغ از قفس یعنی آزادی او و به حیات واقعی رسیدن: برای اهل ایمان مرگ در واقع زندگی است. آن هم از نوع واقعی آن.
- ایرادی به مکتبهای مادی:
از یک طرف آرمان انسان را در دنیا قرار داده و آدمی را فریفته زندگی دنیوی می گردانند و از طرف دیگر آنرا امری پایان پذیر و موقت معرفی می کنند.
- هیچ شرنگی تلختر از تفکر مادی در کام انسان ریخته نشده است.
- از نظر معارف اسلامی دنیا همانند رحمی است که انسان در آن آمادگی لازم برای نوع دیگر از زندگی را پیدا می کند.
شهادت طلبی:
- از اثرات مرگ از دیدگاه الهی:
الف) شهادت طلبی : البته شهادت طلبی به معنای بی ارزش بودن زندگی نسبت بلکه اولین نعمت خدادادی نعمت حیات است.
ب) دل نسپردن به دنیا:
- امیر مومنان علی (ع) در مورد شهادت طلبی به یاران خود می فرمایند:
بسوی میادین جنگ بشتابید و به استقبال مرگ بروید و آنرا در آغوش بفشارید که شهیدان راه خدا را در نزد پروردگار مقامی بس بزرگ است.
درسی از عاشورا:
- امام حسین (ع) : مرگ هیچ نیست مگر پلی که شما را از ساحل سختیها به ساحل سعادت و نعمت های جاوید عبور می دهد.
- امام حسین (ع): پدرم از رسول خدا برایم نقل کرده است: دنیا زندان مومن است و بهشت کافر و مرگ برای مومنین پلی است برای رسیدن به بهشت و کافران را پلی است برای رسیدن به جهنم و عذاب.
- روایت: لا راحه للمومن الا عند لقاء الله.
* برای اهل ایمان، آسایش و آرامشی جزء در هنگام ملاقات پروردگار نیست.
نتیجه حدیث: آسایش مومن در آن است: ملاقات پروردگار ( لقاء الله)
یاد مرگ:
- از اثرات یاد مرگ است:
الف) غوطه ور نشدن در هوسها.
ب)تحمل سختی ها آسان می شود.
ج) رقت قلب ( بنابر حدیث از امام صادق (ع) )
هرگاه خواستید به رقت و لطافت قلبی برسید مرگ خود را بیاد آورید.
- پیامبر اکرم: کارهای خود را چنان تنظیم کنید که گویی لحظه ای بعد در این جهان نخواهید بود.
نتیجه: حدیث پیرامون یاد مرگ است.
- امام سجاد (ع): و انصب الموت بین ایدینا نصباً و لا تجعل ذکر نا له غباً.
* پروردگارا مرگ را همواره در پیش چشم ما قرار ده و یاد آنرا برای ما گاه به گاه مگردان.
نتیجه: حدیث پیرامون یاد مرگ است.
اهمیت و ضرورت بحث معاد:
- برای اثبات اهمیت و ضرورت بحث معاد حداقل دو دلیل می توان بیان کرد:
الف) خطر احتمالی. ب)میل یه جاودانگی.
- خطر احتمالی ( اصل عقلی ) :
الف) دفع خطر احتمالی عقلاً واجب است.
- از فرمایشات امیر مومنان به یکی منکرین معاد:
اگر اعتقاد ما فرضاً دروغ باشد ما چیزی را از دست نخواهیم داد. اما اگر ادعای ما درست باشد و ادعای شما دروغ باشد آیا در این صورت شما را مفر و پناهی هست!
نتیجه: دفع خطر احتمالی عقلاً واجب است.
- دهها هزار پیامبر که صالحترین و عاقلترین افراد در طول تاریخ بوده اند با قاطعیت کامل از وقوع معاد خبر داده اند.