تحقیق مقاله امام علی ( ع )

مقدمه :

امام علی مولای متقیان در دل و جان مسلمانان ایران چنان جای دارد که او را با القابی مثل شاه مردان ، شاه ولایت ، تهمتن دین ، شیر خدا ، مظهر عجایب و القابی مانند آن می شناسند . پهلوانان همه از او الهام می گیرند و در موقع کارزار و حوادث به او متوسل می شوند . پیوسته او را یار و یاور مظلومان می دانند . شاعران یاد او را زینت شعرهای خود می سازند و وی را آیتی بالاتر از رستم داستان می ستایند . داستان زندگی حضرت علی (ع) و شمه ای از دلاوری ها و جلوه هایی از حوادث زندگی عنصری ایشان که عمدتاً از کتاب سیمای شیر یزدان نوشته دکتر عباس ماهیان و همچنین از سایر منابع اقتباس شده است را از نظر می گذرانید .

نگاهی گذرا بر زندگی شیر ذوالجلال

1 نام و نسب آن حضرت :

امیرالمؤمنین چون بدنیا آمد مادرش او را حیدره نامید و ابوطالب این نام را به علی تغییر داد . او ابوالحسن علی بن ابی طالب بن عبدالمطلب بن هشم بن عبد مناف است .

مادر آن حضرت فاطمه بنت اسد بن هاشم بن عبد مناف بود که با رسول خدا به مدینه مهاجرت کرد امام علی کوچک ترین پسران ابی طالب بود و خواهری با نام ام هانی داشت که نام او فاخته بود و مادر همه آنان فاطمه بنت اسد بود .

2 ولادت آن حضرت :

شیر ذوالجلال در سیزدهم ماه رجب و سی سال بعد از عام الفیل در بیت الحرام به دنیا آمد.

3 کنیه ‌آن حضرت :

کنیه آن حضرت ابوالحسن و ابوالحسین و ابوالریحانتین و ابو تراب است و کنیه اخیر از سوی رسول خدا به آن حضرت داده شده است . در روایات آمده است که امیرالمؤمنین در مسجد خوابیده بود و ردای او از کتف مبارکش به کناری افتاده بود و تن حضرت خاک آلود شده رسول خدا بر بالای سر او حاضر شد و دست در پسر عم زد و گفت : قم یا اباتراب . قم یا اباتراب و می گویند این کنیه بیش از دیگر کنیه ها مورد پسند امام بود .

4 القاب شیر خدا

توجه به عنوان این گفتار که نگاهی گذرا است بر زندگی امیرالمؤمنین این و جیزه القاب فراوان آن حضرت را بر نمی تابد و جز اختصار و انتخاب گزیری نیست معروف ترین لقب های امام عبارت است از : مرتضی ، امیرالمؤمنین ، یعسوب الدین ، اسدالله ،‌ولی الله ، سیدالعرب ، صاحب اللواء ، ساقی کوثر ، قسیم الجنه و النار ،‌قاتل الناکثین و القاسطین و المارقین . مولی الموحدین ووو…

5 علی در خانه رسول الله (ص)

از جمله ‌فضل هایی که حق تعالی نصیب امیرالمؤمنین کرد یکی آن بود که او در خانه ‌رسول خدا تربیت یافت . مورخان و نویسندگان سیره نقل کرده اند که در ایام جاهلیت در مکه قحطی سختی پیش آمد که مردم را در رنج و عذابی شدید قرار داد . رسول خدا به عم خود عباس بن عبدالمطلب پیشنهاد یاری ابوطالب کرد که بروند و هر یک یکی از فرزندان او را برای تخفیف مؤونت او در اختیار بگیرند . پس از موافقت ابوطالب رسول خدا علی را بر گفت و عم او جعفر را .

6 اسلام علی ( ع )

امیرالمؤمنین ده ساله بود که اسلام آورد و نخستین کسی بود که اظهار ایمان کرد و پس از اسلام اوردن در پشت سر رسول خدا به نماز ایستاد و هنوز نماز به صورت آشکار خوانده نمی شد . طبری گفته است که رسول خدا روز دوشنبه مبعوث شد و علی (ع) روز سه شنبه پشت سر پیغمبر نماز خواند .

7 علی (ع) همراه پیغمبر

اسدالله الغالب پس از بعثت پیغمبر بیست و سه سال همراه رسول خدا بود و هرگز قدم از متابعت رسول الله باز پس نگذاشت .

8 ولی الله (ع) در بستر نبی الله (ص)

کفار قریش در دارالندوه اجتماع کردند و بر آن شدند تا هر قبیله ای جوانی برنا و جلد برگزیند و او شمشیری بر دست گیرد تا به ناگاه بر خانه رسول الله (ص) فرود آیند و آن حضرت را به قتل آورند با این قرار بر در خانه اجتماع کردند و منتظر آن که نبی اکرم به خواب رود . رسول خدا امیرالمؤمنین را به خدمت خواند و از آن حضرت خواست تا در بستر او بخوابد . ولی الله (ع) بر جای رسول خدا خوابید و رسول خدا آهنگ هجرت کرد . چون پاسی از شب گذشت کفار به خانه در آمدند و علی (ع) بر بستر نبی (ص) دیدند خائب و خاسر بازگشتند .

9 اقامت سه روزه در مکه

اهل مکه از هر طبقه ای اعم از منافق و موافق چیزهای با ارزشی که داشتند نزد رسول خدا به امانت می گذاشتند رسول خدا امیرالمؤمنین را فرمود تا برای برگرداندن ودیعه های مردم در مکه بماند و پس از رد کردن امانات  به او ملحق شود برای امتثال امر نبی (ص) ولی الله سه شب در مکه اقامت کرد سپس به دنبال پیغمبر روانه شد و در قبا به او پیوست .

10 مواخات با رسول الله (ص)

رسول خدا چون به مدینه در آمد خواص اصحاب خود را از مهاجر و انصار برادری داد و ایشان را فرمود ، تاخوا فی الله اخوین اخوین . در راه خدا هر یک با دیگری برادری گیرید پس دست در دست برادر خود علی نهاد و او را به برادری خویش برگزید و گفت : این برادر من است .

11 شیر خدا در غزوات رسول الله (ص)

مورخان نوشته اند که اسدالله الغالب در همه غزوات رسول خدا بجز غزوه تبوک همراه پیغمبر بود و در غزوه های بدر و احد و خندق و خیبر مأموریت های سخت به او واگذار شد و رشادت های تحسین برانگیز از آن حضرت ملاحظه شد او در غالب غزوات علمدار رسول الله بود . در غزوه بدر ولید بن عقبه و چند تن دیگر از پهلوانان عرب به دست آن حضرت به هلاکت رسیدند . در غزوه احد رشادت های سیف الله المسلول در حمایت از پیغمبر و پافشاری آن حضرت در جنگ و رها نکردن رسول الله مورد توجه همه مورخان و سیره نویسان است . 

در غزوه خندق یکی از پهلوانان نامی عرب به نام عمروبن عبدود با شمشیر شیر بیشه شجاعت به هلاکت رسید . در غزوه خیبر با قدرت ربانی در خیبر به دست پهلوان مطلق اسلام از جای کنده شد و مرحب خیبری طعمه شمشیر شیر حق شد .

در غزوه بنی قریظه آن گاه که رسول خدا فرمان جهاد با قبیله را صادر کرد امیرالمؤمنین را سلاح داد و پیشاپیش فرستاد در غزوه حنین با کشته شدن یکی از شجاعان نامی قبیله هوازن به شمشیر امیرالمؤمنین موجبات شکست آنان فراهم آمد .

12 علی (ع) و ازدواج او با فاطمه زهرا (س)

در باب ازدواج امیرالمؤمنین با فاطمه زهرا (س) روایات مختلفی نقل شده است از آن جمله در روایتی از مولای متقیان آمده است که چون هنگام خواستگاری حضرت فاطمه نزد رسول الله (ص) نشستم سوگند به خدا که توان سخن گفتن نداشتم تا رسول الله (ص) باب سخن باز کرد و از انگیزه حضور من پرسید سکوت کردم و رسول خدا فرمود شاید به خواستگاری فاطمه آمده ای ؟ گفتم : بلی یا رسول الله گفت : چه داری ؟ گفتم چیزی ندارم جز زرهی که چهارصد درهم بیشتر نمی ارزد فرمود آن را کابین فاطمه قرار دادم و فاطمه را به عقد ازدواج تو در آوردم .

در روایت دیگری نقل شده است که چون زوج بتول به مجلس رسول رسید حضرت تبسمی فرمود و گفت : یا علی خدای تعالی مرا فرمان داده است که فاطمه را به عقد ازدواج تو در آورم ، من او را با چهار صد مثقال به عنوان مهریه به عقد نکاح تو در آوردم آیا خشنودی ؟ امیرالمؤمنین گفت : بلی یا رسول الله سپس برخاست و سجده شکر به جای آورد .

محمد بن جریر گفته است که ازدواج امام علی با فاطمه (س) در سال دوم هجرت و چند شبی مانده از صفر اتفاق افتاد .

13 علی (ع) و غزوه تبوک

در غزوه تبوک که رسول خدا در ماه رجب سال نهم هجری عازم آن شد علی (ع) را همراه خود نبرد و او را برای حفاظت اهل و عیال گماشت منافقان زبان بر طعن گشودند که پیغمبر از علی رنجیده است . امیرالمؤمنین با شنیدن این شایعه خشم گرفت و سلاح پوشیده و راه افتاد و در دو منزلی مدینه به آن حضرت رسید و شایعه را با او مطرح کرد رسول خدا فرمود دوری سفر مرا بر آن داشت تا ترا بر سر اهل و عیال بگمارم به مدینه برگرد و علی راضی نمی شد تا آنگاه که فرمود : افلا ترضی ( یا علی ) ان تکون منی بمنزله هارون من موسی آیا راضی نمی شود که در نزد من بمنزاه هارون برای موسی باشی؟ علی دل خوش کرد و به مدینه باز گشت .

14 مأموریت های علی (ع) ، سیدالعرب پس از فتح مکه

رسول اکرم (ص) در ماه ربیع الاول سال نهم هجری امیرالمؤمنین را در سریه ای به بلاد طی فرستاد آن حضرت بلاد طی را فتح کرد و بتخانه آنجا را تخریب کرد و دو شمشیر با نام های رسوب و فخذم به دست آورد که رسول اکرم هر دو را در اختیار امام گذاشت .

و در سال دهم جماعتی را برای وصول زکات و جمع آوری جزیه به اطراف فرستاد و از آن جمله امیرالمؤمنین را به نجران ، وادی و شهر قدیمی جزیره العرب واقع در میان حجاز و یمن فرستاد .

و در رمضان سال دهم مولای متقیان مأموریت فتح یمن یافت . و چون فاتحانه از آن سامان برگشت بعضی از همراهان از آن حضرت به نبی اکرم شکایت کردند و رسول خدا آنان را از چنین کاری برحذر داشت .

15 علی (ع) و غدیر خم

داستان غدیر خم مشهورتر از آن است که نیازی به توضیح داشته باشد و قصه جمع آوری کردن مردم و شهادت گرفتن از آنان و من کنت مولاه فهذا علی مولاه گفتن پیغمبر سخنی مخفی نیست و قول رسول خدا را که گفت : اللهم وال من والاه و عاد من عاداه و انصر من نصره و اخذل من خذله دانش آموزان دبیرستان نیز ازبر دارند.

16 علی (ع) و وفات پیغمبر

چون رسول اکرم در بستر بیماری افتاد از امهات المؤمنین موافقت گرفت که در خانه عایشه اقامت کند تا عایشه از او پرستاری کند روزی اصحاب را فرا خواند و در حالیکه اشک در چشمانش حلقه زده بود با آنان سخن گفت و درباره تغسیل و تکفین و نماز میت توصیه ها فرمود . اندک اندک حال حضرت بدتر می شد و چون درد افزونتر شد زنان و فرزندان و اهل بیتش و امیرالمؤمنین علی و عباس عم او بر بالین او حاضر آمدند .

مرد خدا به جوار خدا رفت و آن گاه که مراسم تغسیل آغاز کردند از اجتماع انصار در سقیفه بنی ساعده خبر آوردند ابوبکر و عمر و جماعتی از مهاجران به آنجا رفتند و علی (ع) و عباس به تجهیز رسول پرداختند علی (ع) او را به بر گرفت و می شست پس از پایان مراسم تغسیل و تکفین بسترش را به کنار زدند و در همان جا که وفات کرده بود به خاک سپردند .

17 علی (ع) و جانشینی پیغمبر

چون در سقیفه بنی ساعده برای ابوبکر بیعت گرفته شد همه بنی هاشم و سلمان و عمار و ابوذر و مقداد و خزیمه بن ثابت و ابوایوب انصاری و جابر بن عبدالله و ابوسعید خدری با این بیعت موافقت نکردند و همگی به خلافت بلافصل امیرالمؤمنین رای دادند . اما شش ماه بعد میان خلیفه اول و امیرالمؤمنین ملاقاتی اتفاق افتاد علی امیرالبرره خلیفه را به تنهایی به حضور پذیرفت و در باب حقانیت خود و قرابتش با رسول خدا و استبداد آنان سخن گفت آن گاه برای رعایت مصالح جامعه ظاهر امر خلافت را به او واگذاشت و در کارهای جاری جامعه شرکت کرد .