قرآن ماجرای ذبح حضرت اسماعیل وامتحان بزرگ حضرت ابراهیم وفلسفه قربانی درعید قربان را با زیبا ترین تعبیردرآیات 100 تا 110 سوره صافات بیان می کند به این ترتیب که ابراهیم بعد ازادای رسالت خویش دربابل ازآنجا هجرت کرد ونخستین تقاضایش ازپروردگار این بودکه فرزند صالحی به او عطا فرماید زیرا تا آن روز صاحب فرزندی نشده بود.
« رب هب لی من الصالحین »
خداوند دعای ابراهیم را به اجابت می رساند وبه او بشارت نوجوانی حلیم را می دهد
« فبشرناه بغلام حلیم »
سرانجام فرزند موعود ابراهیم طبق بشارت الهی متولد شد وقلب پدر را که درانتظار فرزندی صالح سالها چشم به راه بود روشن ساخت .
دوران طفولیت را پشت سرگذاشت وبه سن جوانی رسید.
« فلما بلغ معه السعی »
زمانی که به مرحله ای رسید که می توانست درمسائل مختلف زندگی همراه پدرتلاش وکوشش کند واو را یاری دهد، ابراهیم خواب عجیب وشگفت انگیزی می بیند که بیانگر شروع یک آزمایش بزرگ دیگر است. درخواب می بیند که ازسوی خداوند به او دستور داده شده تا فرزند یگانه اش را با دست خود قربانی کند وسرببرد ابراهیم دوشب دیگرهمین خواب را می بیند .
می گویند نخستین بار شب ترویه ( هشتم ذی ا لحجه ) ودو باردیگر شب عرفه وشب عید قربان خواب تکرار گردیده است.
لذا برای اوکمترین شکی باقی نماند که این فرمان، فرمان قطعی خداست.
ابراهیم که بارها ازکوره داغ امتحان الهی سرافراز بیرون آمده بود این بارنیز باید دل به دریا بزند وسربرفرمان حق گذارد وفرزندش را که یک عمر درانتظارش بوده واکنون نوجوانی برومند شده است با دست خود سر ببرد.
ولی باید قبل از هرچیز فرزند را آماده این کارکند رو به سوی اوکرد وگفت:
« قال یا بنی انی اری فی المنام انی اذ بحک فانظر ماذا تری »
فرزندم من درخواب دیدم که باید تو را ذبح کنم بنگر نظرتو چیست ؟
فرزند که نسخه ای ازوجود پدر ایثارگر بود درس صبرواستقامت وایمان را درمدت کوتاه عمرش درمکتب پدر خوانده بود با آغوش باز واز روی طیب خاطر ازاین فرمان الهی استقبال کرد وبا صراحت و با قاطعیت گفت:
« یا ابت افعل ما تؤمر»
ای پدر هردستوری به تو رسیده اجراکن
« ستجدنی ان شاءالله من الصابرین »
ازناحیه من فکرت راحت باشد به خواست خدا مرا ازصابرین خواهی یافت.
این تعبیرات پدر وپسر چقدر پرمعنی ست وچه ریزه کاریهایی درآن نهفته است .
ازیک سو پدر با صداقت مسأله ذبح را با فرزند نوجوانش مطرح می کند و ازاونظر خواهی می کند .
برای اوشخصیتی مستقل همراه با آزادی اراده قائل است اوهرگز نمی خواهد فرزندش را بفریبد وکورکورانه به این میدان بزرگ امتحان دعوت کند.
او می خواهد فرزند نیز دراین پیکار بزرگ با نفس شرکت جوید ولذت تسلیم و رضا را همچون پدر بچشد .
ازسوی دیگر فرزند هم می خواهد پدر درعزم وتصمیمش راسخ باشد
نمی گوید مرا ذبح کن بلکه می گوید :هرماموریتی داری انجام ده من تسلیم امر وفرمان اوهستم ومخصوصا پدر را با خطاب یا « ابت « مخاطب می سازد، تا نشان دهد این مساله از عواطف فرزندی و پدری سرسوزنی نمی کاهد که فرمان خدا حاکم برهمه چیز است.