چاپ بالشتکی
مقدمه
چاپ بالشتکی برخلاف افست، کمتر روی کاغذ و مقوا و بیشتر روی مواد پلاستیکی و اجناس گوناگون صورت میگیرد. بسیاری از محصولاتی که به روش چاپ بالشتکی چاپ میشوند، در معرض تأثیرات مکانیکی و شیمیایی گوناگون قرار میگیرند. برای اندازهگیری مقاومت رنگ روی جنسهای مختلف و در شرایط محیطی گوناگون تستهای استاندارد وجود دارد.
پارامترهای تست استاندارد جهت ارزیابی کیفیت چاپ پد و سیلک اسکرین
تأثیر مکانیکی
اگر یک چاپکار پد پرینت بخواهد کیفیت یک چاپ را از نظر مقاومت مکانیکی بررسی کند، فقط و فقط لازم است که تست چسبندگی (ADHESION) و خراشپذیری رنگ چاپ اسکرین را انجام دهد و گاهی (به ندرت) نیز ممکن است تست چین و چروک ضروری باشد.
چسبندگی
چسبندگی درجه پیوند لایه رنگ به سطح چاپی است. چسبندگی رنگهای چاپ اسکرین به لایه چاپ از دو طریق انجام میشود:
۱) ابتدا از طریق چسبندگی ساده بین لایه زیرین رنگ سطح لایه اصلی چاپ سطوح زبر یا تار و پود دار چسبندگی بهتری دارند.
لایههایی مثل شیشه، فلز و پلی اتیلن و پلی پروپیلن از طریق حلالهای رنگ نرم نمیشوند و به همین دلیل رنگ پد پرینتر نیاز به قدرت چسبندگی بیشتر دارد. این رنگها کورهای هستند؛ رنگهای دوگانه و رنگهایی که از طریق احتراق (ترکیب با اکسیژن) خشک میشوند.
۲) دومین نوع پیوند رنگ به لایه اصلی چاپ، زبرسازی شیمیایی است. حلال موجود در رنگ، سطح لایه اصلی چاپ را حل میکند. در واقع، واکنش فقط در مواردی که مستعد پذیرش حلالها هستند صورت میگیرد مانند پیویسی و یا پلی استرین و یا اکریلیک.
مقاومت خراش
نقش اصلی در برابر خراش، مصونیت از صدمات مکانیکی است. هر قدر که لایه سختتر باشد، در مقابل صدمات مکانیکی مقاومتر است. اگر در مواردی به دلیل چسبندگی ناکافی، قسمتی از رنگ ترک خورده باشد، دلیل آن کمبود مقاومت مکانیکی است. البته به نوع موادی که چاپ روی آن انجام میشود، نیز بستگی دارد. برای مثال بعضی از کاغذها دارای اسید یا مواد قلیایی هستند که پیوند رنگ به لایه اصلی چاپ را از بین میبرند و موجب کاهش مقاومت مکانیکی میشوند. نرمکنندهها، بهخصوص در پی وی سی، میتوانند بعد از مدتی سطح لایه چاپ شده را نرم کرده و مقاومت مکانیکی آن را کاهش دهند.
مقاومت چین و چروک
لایه رنگ چاپ بالشتکی بهخصوص در مواد انعطافپذیر، باید بتواند تابع تمام تغییرات در شکل لایه اصلی باشد. این تغییرات، نخست چین و چروک است که هنگام بهکار بردن لیبلها و کاغذهای پشت چسبدار حاصل میشود. علاوه بر مشخصه چسبندگی بسیار خوب برای لایه اصلی چاپ، لایه رنگ میبایستی از نظر انعطافپذیری مانند سطح چاپی باشد که این انعطافپذیری را لزوماً نباید فقط از مواد قابل انعطاف انتظار داشت.
سایر تأثیرات مکانیکی
در بعضی موارد، رنگ چاپ بالشتکی باید بتواند سایر تأثیرات مکانیکی را نیز تحمل کند. مانند تأثیرات آب و هوایی که در این نوع موارد ساختار سازش پذیری با عواملی همچون چین و چروک، خط تا و شیار، برش، تیغزنی و دایکات، متهکاری، اره، حالت دهی در حالت سرد، حالت دهی در حالت گرم، ضربه و فشار و سایش را نیز میبایستی داشته باشد.
روشهای تست
چند گزینه از تستهای کاربردی که اجرای آنها بسیار آسان است، در زیر معرفی میشوند:
تست چسبندگی (تست نوار چسب)
این تست، DIN ۵۳۲۳۲ است که بسیار استفاده میشود. ابتدا نوار چسب را روی محل مورد نظر فشار داده و به خوبی روی آن را مالش میدهیم. و ناگهان آن را در همان جهتی که مرکب روی کار چاپ شده است، میکشیم. در این صورت مقداری از رنگ به نوار چسب میچسبد که نشان دهنده کیفیت چسبندگی رنگ است. توجه داشته باشید که این آزمایش، تفاوت در چسبندگی لایه رنگ روی نوار چسب از یک طرف و لایه اصلی چاپ از طرف دیگر را نشان میدهد.
آزمایش برش عرضی
بر طبق استاندارد DIN ۵۳۱۵۱ چسبندگی یک یا چند لایه رنگ را میتوان تست کرد اما نه روی لایه نرم. اگر فیلم رنگ (یعنی قشر رنگ روی کار) را با تیغ بهصورت ضربدری تا سطح چاپ شونده برش بدهیم و سپس قسمت برش را به آرامی قلم مو بزنیم، مقدار رنگی که از طریق قلم مو از ناحیه برش جابهجا شده، میزان چسبندگی را نشان میدهد.
آزمایش برای خراشپذیری
کلیه روشهایی که سختی لایه رنگ را نشان دهد مناسب است. روشهای زیر عمومی است و فقط در مورد لایههای سخت و در واقع فلزات کاربرد دارد. با افزایش نرمی مواد، این تست اعتباری ندارد.
تست ناخن
تست ناخن معمولترین تست لایه رنگ برای محک زدن سختی و شکنندگی آن است اما نتیجه معقول و منطقی نیست زیرا میزان سختی ناخن در افراد یکسان نیست.
آزمایش با مداد
با یک مداد که خوب تراشیده باشد و سختی آن ۱ H تا ۱۰ H باشد نیز میتوان میزان سختی و شکنندگی لایه رنگ را تست کرد.
آزمایش آونگ
فقط برای چاپهای سیلک اسکرین قابل اعتبار است زیرا ضخامت لایهای که آزمایش میشود اغلب نازکتر از لایه واجد شرایط است و در نتیجه برای تست مناسب نیست و لازم به ذکر است که این آزمایش در مورد مواد قابل انعطاف مانند پی.وی.سی نرم منجر به خطا میشود.