تنوع طلبی :
یکی از صفات و ویژگی های دوران جوانی تنوع طلبی است . جوان مظهر تنوع طلبی و شیفته ی روش های نوین در روزگار خود است . همیشه دنبال چیز های نو و تازه است ، لباس نو ، آرایش نو ، وسیله نقلیه نو و ....... جوان به هر چیز نو با عینک خوش بینی نگاه می کند و شاید این تنوع طلبی مورد توجه دشمنان قرار گیرد و آنها را وادار به مد گرایی افراطی کند . ولی در نهایت ، تنوع طلبی را می توان یک ویژگی مثبت در جوانان دانست زیرا یکسان طلبی خستگی می آورد مثل جاده اتوبانی که برای هر راننده ی ماهری خسته کننده است ولی جاده کوهستانی با تنوع جنگل و دریا و پیچ و خم و ..... ملال آور نیست .
این خصوصیت در خلقت جهان هم قابل مشاهد ه است اگر جهان همه اش دریا بود چی می شد ؟اگر همه اش جنگل بود ، اگر همه ی درختان شبیه هم بود ، اگر همیشه شب بود ، اگر همه انسان ها مرد یا زن بودند، اگر همه زشت یا زیبا بودند ، اگر همیشه سرد یا گرم بود و...... پس جهان هم ،با نوعی تنوع خلق شده است حتی در عبادات ، اگر نماز ما رکوع و سجود و تشهد و قنوت نداشت چقدر خسته کننده بود .
جوان از پوشش یکسان ، از خوراک یکسان ، تفریح یکسان ، آرایش یکسان ، لذت نمی برد و به همین خاطر دنبال تنوع است . اگر ما جوان را با این تنوع ها دیدیم ، او را متهم به بی دینی نکنیم این مطلب مورد تایید مقام معظم رهبری هم هست که فرمودند :
آن کسانی که خیال می کنند نسل جوان فاسد شده ، چون چهار نفر دختر و پسر با لباسی که آنها نمی پسندند ، می بینند که لزوما هم معلوم نیست آنچنان منفی باشد ، اشتباه می کنند . 2
2 – اصلاح طلبی
اصلاح طلبی واژه ی زیبایی است که هم از آن اراده ی باطل می توان کرد وهم اراده ی حق ، آنچه پس از خرداد 76 مطرح شده ، معنای واقعی کلمه اصلاح طلبی نیست چون از آن اراده باطل می کنند . منظور از اصلاحات را اصلاح قران ، دین ، قانون اساسی ، حذف ارزش ها ، اصول و اعتقادات و مقدسات مردم دانسته و مخالفین خود را ضد اصلاحات می نامند در حالیکه هیچ عاقلی با اصلاحات و اصلاح طلبی نمی تواند مخالفت کند .
اولین اصلاح طلبان پیامبران و ائمه معصومین (ع) بودند ، اصلاح طلب واقعی امام حسین (ع) است که فلسفه قیام خود را اصلاح امور امت جدّش می داند ، این خصوصیت در جوانان به شکل دیگری نمود پیدا می کند . در این زمینه مقام معظم رهبری می فرمایند :
جوان به طور طبیعی طالب اصلاح طلبی است . منظور از اصلاح طلبی تعبیر های رایج آن و اصلاح طلبی به عنوان یک پز سیاسی نیست . بعضی زیر نام زیبا و جذاب اصلاح طلبی بدنبال چیزهایی هستند که این فقط جنبه تشریفات در زندگی انسان داشته باشد که این امر نقطه مقابل اصلاح طلبی است . بعضی اسم اصلاح طلبی را می آورند اما مقصودشان اصلاحات آمریکایی است .
3 – عدالت خواهی
یکی دیگر از صفات دوران جوانی عدالت خواهی است . جوان از بی عدالتی و ظلم تنفر دارد و مخالفتش را به هر نحو ممکن اعلام می کند . امروزه پرچمدار مبارزات ضد ظلم در اکثر کشور ها دانشجویان و جوانان اند . در انقلاب شکوهمند ما هم یاران با وفای امام عزیزمان را همین جوانان تشکیل می دادند تا بدست توانمند پیر و مرادشان بتوانند عدالت را در جامعه ظلم زده بگسترانند . در دوران آخر الزمان هم اکثر یاران عدالت گستر جهان ، مهدی موعود را جوانان تشکیل می دهند .
« انّ اصحاب القائم شباب لا کهول فیهم » 3
مقام معظم رهبری به عنوان سمبل عدالت خواهی در این باره می فرمایند : جوان بطور طبیعی خواهان عدالت ، آزادی مشروع و تحقق آرمان های اسلامی است . جوان تصویری از سیمای امیر المومنین (ع) را در ذهن خود دارد که او را به هیجان می آورد و نواقص موجود را با آن مقایسه می کند و طالب اصلاح می شود که این چیز بسیار بر جسته ای است .
4 – الگو پذیری
یکی از ویژگی های دوران جوانی ، حسن الگو پذیری است . جوانان برای تکوین شخصیت روحی و فکری و اجتماعی خویش ، همواره سعی می کنند افرادی را که از نظر مادی و معنوی به کمال رسیده اند الگوی خویش قرار دهند . حال این هنر ماست که بتوانیم برای جوانان الگوی مناسب و خوب معرفی کنیم. قبل از اینکه دشمنان ، الگوی خود را در قالب های گوناگون به جوانان معرفی نمایند .
ما باید علی (ع) ، ائمه اطهار (ع) و حضرت زهرا (س) و حضرت زینب (س) و بزرگان تاریخ را به عنوان الگو به آنها معرفی نماییم که متاسفانه نتوانستیم جوانان تشنه ی الگو پذیر را سیراب نماییم . ما باید حسین فهمیده ها ، حاج همت ها ، بروجردی ها و..... را به جوانان معرفی نماییم اگر این کار را نکنیم ، که نکرده ایم باید شاهد پذیرش الگوهای غلط از طرف جوانان باشیم که عکس هنر پیشه های فاسد را برروی سینه ی خود نصب می کنند .
مقام معظم رهبری می فرمایند :
.........درخشش امیر المومنین در دوران جوانی همان الگوی ماندگار است که همه جوانان می توانند ، آن را سرمشق خودشان قرار بدهند . در دوران جوانی در مکه ، یک عنصر فداکار ، یک عنصر باهوش ، یک جوان فعال ، یک جوان پیشرو و پیشگام بود ...... 4
5 – میل به خود نمایی
ویژگی دیگر دوره جوانی میل به خود نمایی است ، جوان به اثبات شخصیت خود علاقه شدیدی دارد ، می خواهد نشان دهد که از دیگران کمتر نیست علاقمند به شهرت است و مایل است استعداد و توانایی های خود را به رخ دیگران بکشد و به هر نحو ممکن خاصّه در اجتماع خود را نشان دهد . جوان به افراد معروف و قهرمان ابراز علاقه می کند و دوست دارد روزی مثل آنها شود و سعی می کند در رفتار ، کردار و پوشش مثل آنها شود .
از نظر روانشناسی، حس خود نمایی در جوان امری عادی است . جوان در دوران جوانی ، حالت نقش پذیری شدیدی دارد . پدران و مادران و کسانی که در رابطه با جوانان هستند این حس خود نمایی را یک صفت منفی نبینند بلکه سعی کنند این حس را جهت دهند و جوان را هم تحت فشار قرار ندهند .
6- میل به خود آرایی و زیبا پسندی
خود آرایی از صفات بارز دوران جوانی است . اگر چه در سنین مختلف ممکن است در انسان جلوه کند ولی اوج آن در دوران جوانی است . جوان خود به خود از زیبایی خوشش می آید . میل به خود آرایی در سنین بالاتر که زیبایی طبیعی انسان تا حدود ی از بین می رود ، کم می شود . اسلام که دین جامع و کاملی است به این امر توجه خاصی نموده است و تاکید زیاد ی به استفاده از لباس های زیبا ، شانه کردن مو ، معطر نمودن بدن و بهداشت شخصی نموده است . روایات نیز موید این مطلب است
«انّ اللّه یحبّ الجمال و التجمّل» خداوند زیبایی و خود آرایی را دوست دارد . 5
مقام معظم رهبری در این زمینه می فرمایند : انسان به خصوص جوان از زیبایی خوشش می آید و دلش می خواهد که خودش هم زیبا باشد و این هم عیبی ندارد . یک چیز طبیعی و قهری است که در اسلام هم منع نشده است . آن چیزی که منع شده است فتنه و فساد است . این زیبایی و زیبا سازی بایست موجب این نشود که در جامعه انحطاط و فساد بوجود بیاید ، یعنی ابتذال اخلاقی نباید بوجود بیاید . 6