قرآن و حضرت مهدی(عج)[1]
یکی از موضوعات قرآنی که خداوند متعال به آن اشاره فرموده است، مسأله حضرت مهدی(عج) و قیام آن حضرت میباشد. باید گفت؛ لازم نیست هر موضوع صحیحی با تمام خصوصیات و مشخصاتش در قرآن کریم وارد شده باشد.
چه بسیار جزئیات صیح و درستی که آن کتاب آسمانی اصلاً متعرض آن نشده است و ثانیاً؛ آیاتی چند در آن کتاب مقدس وجود دارد که روزی را برای جهان نوید میدهد که حق پرستان و حزب خدا پرستان و طرفداران دین و مردم شایسته جهان، قدرت و حکومت زمین را قبضه ی نمایند و دین اسلام بر تمام ادیان غالب میگردد.
از باب نمونه
1-در سوره انبیاء آیه 105 میفرماید:
و لقد کتبنا فی الزبور من بعد الذکر ان الارض یرثها عبادی الصالحون
ما بعد از آنکه در تورات نوشته بودیم در زبور نوشتیم که بندگان شایسته من وارث زمین میشوند.
2-در سوره نور آیه 55 میفرماید:
خداوند به کسانی از شما که ایمان آورده اند و عمل شایسته انجام داده اند، وعده داده که آنان را خلیفه زمین گرداند، چنان که گذشتگانشان را نیز قبلاً خیفه گردانیده بود و دینی را که برایشان پسندیده است، استوار و نیرومند گرداند و ترسشان را به ایمنی تبدیل کند تا مرا عبادت کنند و چیزی را شریک قرار ندهند.
3-در سوره قصص آیه 4 میفرماید:
و نرید ان نمن علی الذین استضعفوا فی الارض و نجعلهم ائمه و نجعلهم الوارثین.
ما اراده کرده ایم که به ضعیفان زمین منت نهاده، و آنها را پیشوایان و وارثان زمین گردانیم.
4-در سوره توبه آیه 33 میفرماید:
هوالذی ارسل رسوله بالهدی و دین الحق لیظهره علی الذین کله ولو کره المشرکون.
او خدایی است که رسولش را با هدایت و دین حق فرستاده تا بر تمام ادیان غالب گردد، اگرچه مشرکین آن را مکروه داشته باشند.
از این ایات شریفه اجمالاً استفاده میشود که: دنیا روزی را در پیش دارد که قدرت و اداره زمین به دست مؤمنین و رجال شایسته افتاده، پیشوا و پیشرو تمدنهای بشری میگردند و دین اسلام بر تمام ادیان غالب میشود و یکتاپرستی جایگزین شرک میگردد.
آن عصر درخشان؛ همان روز نهضت مصلح یبی و منجی بشریت و مهدی موعودی میباشد و آن انقلاب جهانگیر و همه جانبه توسط مسلمین شایسته انجام مییابد.
عمره از سوی آن حضرت و … نیز از کارهایی است که منتظران عاشق و فراوان انجام میدهند.
امام مهدی(ع) در قرآن[2]
« و لقد کتبنا فی الزبور من بعد الذکر ان الارض یرثها عبادی الصلحون»
ما در زبور داود، از پس ذکر(تورات)، نوشته ایم که سرانجام، زمین را بندگان شایسته ما به ارث میبرند(و بر کره زمین حاکم میشوند)
طبق فرموده پیشوای پنجم حضرت امام محمد باقر(ع)، این بندگان شایسته که وارثان زمین شوند. اصحاب مهدی(ع) هستند، در آخرالزمان.
فصل دوم
نقش مردم و اراده انسانهای منتظر و مؤمن در زمینه سازی ظهور
ویژگیهای یاران حضرت مهدی(ع) از نگاه قرآن
در قرآن مجید این کتاب انسان ساز و حرکت آفرین در رابطه با یاران حضرت مهدی(عج) یک آیه است که بسیار امید بخش و سازنده است این آیه در حقیقت بیانگر حقایق و واقعیتهایی است که اگر به طور جدی و همه جانبه تعیب گردد، موانع سر راه را بر میدارد و جهان را به استقبال مصلح جهانی حرکت میدهد.
در سوره مائده آیه 59 خداوند بطور مستقیم مؤمنان را مورد خطاب قرار داده و میفرماید:
ای مؤمنان هرکس از شما مرتد شد و از اسلام بیرون رفت! خداوند در اینده جمعیتی را میآورد که دارای پنج امتیاز هستند.
1-هم خداوند آنها را دوست دارد و هم آنها خدا را دوست دارند؛
2-در برابر مؤمنان خاضع و مهربانند؛
3-در بابر مشرکان و دشمنان- سرسخت و نیرومندند.
4-بطور پی گیر در راه خدا جهاد و تلاش میکنند؛
5-در مسیر انجام وظیفه از سرزنش هیچ سرزنش کنندهای میهراسند؛ این فضل خا است که به هر کسی بخواهد( و شایسته ببیند) ی دهد ضل و رحمت خدا وسیع است و او بر همه چیز آگاه است.
نکاتی پیرامون 313 یار مخصوص حضرت مهدی(عج)[3]
پیرامون 313 یار مخصوص و ویژه امام زمان به دو نکته مهم اشاره مینماییم:
1-تواتر حدیث 313 نفر : در همه جا معروف است و در کتابهای مربوط به امام زمان(عج) نوشته شده که هنگام ظهور آن حضرت 313 نفر یاران مخصوصش به او میپیوندند و همچون کوه در برابر حوادث ایستادگی کرده همراه امام(ع) هستند و این حدیث 313 نفر در کتب معروف مانند بحارالانوار و اثبات الهداه و منتخب الاثر … آمده است.
2-ویژگیهای مخصوص یاران خالص یعنی 313 نفر از دیدگاه روایات:
هنگام ظهور امام قائم(ع) آن حضرت قبل از آنکه کنار کعبه برود و تکیه بر کعبه کند و صدای دل آرای خود را بلند کرده و به جهانیان برساند، در مکانی به نام ذی طوی در انتظار 313 نفر از یاران خاصش توقف میکند تا اینکه آنها میآیند و به آن حضرت میپیوندند … و از آنجا همراه امام به کنار کعبه میروند…
ب)313 نفر از ازراف جهان جمع میشوند
امام باقر(ع) میفرماید:
خداوند برای حضرت قائم (عج) از دورترین شهرها به تعداد جنگاوران جنگ بدر،
313 مرد را جمع میکند.
ج)313 نفر نخستین بیعت کنندگان با امام قائم(عج) هستند.
هنگام ظهور نخستین کسانی که پس از جبرییل امین(ع) با امام قائم (عج) بیعت میکنند. همین 313 نفر هستند و این مطلب در احادیث آمده است. البته باید توجه داشت که در آغاز ظهو یاران امام زمان 313 نفرند وگرنه بطور سریه بر یاران ان حضرت افزوده میشود. بطوری که در همان آغاز به 10000 نفر میرسند .
د)313 نفر جانبازان سلحشورند
امام سجاد (ع) میفرماید:
این 313 نفر در حدی از ایثار و جانبازی و شجاعت و سلحشوری هستند که دشمنان قائم جمع میشوند تا ان حضرت را به قتل برساند، همین 113 نفر با دفاع قهرمانانه در راه آن حضرت دشمنان را دفع میکنند.
ه)313 نفر پرچمداران و حاکمان روی زمین هستند
امام صادق (ع) فرمود:
گویا امام قائم(عج) را در بالای منبر کوفه مینگرم که یارانش 313 نفر مرد، به تعداد
جنگاوران مسلمانان جتگ بدر- اطرافش را گرفته اند این یاران پرچمداران و حاکمان بر مردم در زمین از جانب خداوند هستند.
و)313 نفر امت معدوده و همچون پارههای ابرهای متراکم هستند
در قرآن میخوانیم- هرجا که باشید، خداوند همه شما را حاضر میکند- در تفسیر این آیه شریفه اام باقر(ع) میفرماید:
منظور یاران قائم (عج) اند که 313 نفرند، به خدا سوگند منظور از امت معدوده که(در سوره هود آمده) آنها هستند. به خدا سوگند در یک ساعت همگی جمع میشوند، همچون پارههای ابر پائیزی که بر اثر باد جمع و متراکم میگردد.
ز)313 نفر رکنها و پایههای خلل ناپذیر و پشتیبانان محکمند
امام صادق در تفسیر آیه 80 سوره هود که در آن آمده، حضرت لوط به قوم سرکش و تبهکار خود گفت،«اوان لی بکم قوه او اودی الی رکن شدید» فرمود.
منظور از قوه همان قائم(عج) است و منظور از رکن شدید(پشتیبانان محکم) 313 نفر از یاران هستند.
ح)امام باقر(ع) فرمود:
امام قائم(عج) دارای 313 نفر یاور است که این افراد از عجم هستند، برخی از آنها در روز بر روی ابر سوار شده و راه میروند و به نام و اوصاف و نسب معروفند.
ط)دست خدا باای سر حضرت مهدی(عج) و یارانش است.
این مطلب از ایه شریفه «ان تنصروالله ینصرکم و یثبت اقدامکم» استفاده میشود.
ی)50 نفر از 313 نفر یار مخصوص امام زمان (عج) از زنان هستند.
امام باقر(ع) میفرماید: سوگند به خدا سیصد و اندی نفر مرد میآیند که در میانشان50 نفر زن هستند، آمدنشان همچون ابرهای پاییزی است.[4]
وظایف شیعه در عصر انتظار[5]
1-پاسداشت اندیشهها
تار و پود جامعه و حکومت دینی را اعتقادات آسمانی تشکیل میدهد که از سوی خداوند به وسیله وحی در اختیار بشر قرار گرفته است. حفظ و حراست این دستاورد گرانقدر و بی نظیر در هر زمانی لازم و ضروری است و در زمان فیبت حجت خدا ضرورتش دو چندان میشود؛ چرا که وظیفه ظاهری ان حضرت نیز به علت غیبت بر دوش امت قرار دارد. از این رو، التزام فکری و عملی به اعتقادات ناب و حیاتی، تبلیغ و ترویج ان از راههای مشروع و اصولی، دعوت مردم دنیا به سوی آنها، انتقال آن به نسلهای جدید و حراست و مرزبانی از همه حدود و ثغور عقیده ناب اسلامی، نخستین و ضروری ترین وظیفه هر منتظر واقعی در عصر انتظار است. در قرآن مجید
میخوانیم:
یا ایها الذین امنوا اصبروا و صابروا و رابطوا و اتقوا الله لعلکم تفلحون(آل عمران 200)
ای کسانی که ایمان آورده اید، صبر کنید و ایستادگی ورزید و مرزها را نگهبانی کنید و از خدا پروا نمایید، امید است که رستگار شوید.
مرزبانی، در این آیه، فراتر از مرربانی فیزیکی ممالک اسلامیاست و شامل همه مرزهای فکری و عقیدتی و مانند آن میشود، چنانکه علامه طباطبایی در تفسیر طولانی این آیه به آن اشاره کرده است.
امام باقر(ع) در روایتی، آیه یاد شده را به ارتباط با حضرت مهدی(ع) تفسیر کرده و فرموده است:
اصبروا عی اداء و الفرائض و صابروا عدوکم و رابطوا امامکم المنتظر
در انجام واجبات شکیبایی ورزید و در بابر دشمنان پایداری کنید و با امام موعود خویش رابطه داشته باشید.
و این رابطه میتواند هم عقیدتی و فکری باشد و هم رابطه ظاهری اگر میسر شود- که ان هم بی ارتباط با اندیشه و اعتقاد نمیتواند باشد.
نکته جالب تر اینکه، امام زمان(عج) در نامهای که برای شیخ مفید صادر فرمودند،
خود را «مرابط فی سیله» یعنی مرزبان راه خدا نامیده است و این مطلب علاوه بر تأیید
مدعای بالا، گویای هشیاری و سنگربانی پنهانی امام از مرزهای عقاید و معارف اسلامیاست که وظیفه هر منتظر، از جمله امام موعود میباشد.
2-هوشیاری انقلابی
جامعه شیعه تا تشکیل حکومت جهانی حضرت مهدی(عج) در حال نهضت و انقلاب است و هیچ حاکمیرا جز آنکه خدا معرفی کرده به رسمیت نمیشناسد. به همین دلیل نیز در طول تاریخ، لبه تز حملات حاکمان ستمگر متوجه امامان و شیعیان بوده است و آنان در سیاهچالها و بر سر دارها و زیر انواع شکنجهها جان دادند، ولی از چنین عقیده ا دست نکشیدند. امام صادق(ع) از رسول خدا(ص) نقل میکنند:
گروهی در آینده خواهند آمد که هر یک از آنان پنجاه برابر شما ]ارزش و[ پاداش دارد! اصحاب گفتند: آیا ما در رکاب شما در جنگ بدر، احد و حنین نجنگیدیم و قرآن در زمان ما نازل نشد؟ فرمود:چرا ولی آن گونه که آنان تحمل میکنند و استقامت میورزند، شما چنین طاقتی ندارید!
این صبر و طاقت، از ایمان محکم آنان سرچشمه میگیرد. چان که رشید هجری- که خود از قربانیان دار و دسته معاویه است- در پاسخ دخترش که از او چنین تجلی کرد؛ «پدر تو چقدر تلاش و کوشش میکنی؟» گفت:«دخترم پس از ما مردمیبیایند که بینش
و بصیرت دینی آنان به مراتب از تلاش و کوشش گذشتگان برتر باشد!»
وظیفه منتظران حفظ چنین روحیه و مقابلهی با حاکمان طاغوتی و مهدیهای قلابی و بدلی است که هر از چندگاه با تحریک دشمنان اسلام یا دنیاخواهی در گوشه و کنار جهان ادعای مهدویت میکنند و افراد ساده لوحی نیز گرد آنان حلقه میزنند. شناسایی و افشای ماهیت پلید این ناکسان نیز بخشی از هشیاری انقلابی منتظران واقعی است.
3-آراستگی اخلاقی
بنابر اعتقاد صحیح تشیع، امام معصوم باید همه کمالات انسانی را در حد اعلا دارا باشد و از هرگونه کژی و پلشتی منزه باشد؛
ان ذکرالخیر کنتم اوله و اصله و فزعه و معدنه و ماویه و منتهاه.
هرگاه از نیکی یاد شود ] اهل بیت[ اول و اصل و فرع و منبع و پناهگاه و نهایت خوبی هستید!
و قطعاً حضرت مهدی(ع) مکارم اخلاقی و کمالات انسانی را در حکومت خویش ترویج خواهد کرد و فساد و تباهی را ریشه کن خواهد نمود. پس طبیعی است که منتظران این امام و آن حکومت، خود به زیباییهای اخلاقی آراسته و از زشتیهای اخلاقی پیراسته باشند تا بهتر و سریع تر به منبع نیکی و کمال نزدیک شوند. امام
صادق علیه السلام آنان را چنین سفارش میکند؛
هرکس دوست دارد از یاران مهدی(ع) باشد، باید انتظار بکشد و به تقوا و اخلاق نیک آراسته گردد؛ چنین کسی منتظر ]واقعی[ است و اگر پیش از ظهور از دنیا برود پاداش کسی را دارد کخ هدی را همراهی کرده است. پس (در دینداری و آراستگی اخلاقی) کوشا باشید و انتظار کشید و چنین حالتی گوارایتان بادای گروهی که مشمول رحمت الهی هستید!
4-اصلاحات عمومی
به گفته یکی از نویسندگان، «خلقی که در انتظار ظهور مصلح به سر میبرد، باید خود «صالح» باشد»؛ زیرا میان منتظر و موعود باید تشابه و سنخیت باشد و چون حضرت مهدی مصلح کل جهان و بشر است و یاران و کارگزارانش را از میان همین مردم انتخاب میکند، منتظران و امیدواران دولت او باید تا آنجا که از دستشان بر میآید، همان کارهایی را انام دهند که با است مصلح نهایی در سطح جهان انجام دهد. چنین وظیفهای را علاوه بر انتظار، امر به معروف و نهی از منکر نیز بر عهده همگان نهاده است.
5-آمادگی رزمی
از روایات زمان ظهور بر میآید که عدهای نابخرد در برابر حضرت مهدی(ع) دست به سلاح برده به مقابله بر میخیزند. آن حضرت نیز دست کم با لشکری به ظرفیت ده هزار نفر قیامش را اغاز میکند. پس منتظران واقعی باید، همه فنون جنگی و آمادگی نظامیرا فرا گیرند تا بتوانند در موارد لزوم از رهبری الهی دفاع کنند، حتی از خدا بخواهند که اگر پیش از ظهور از دنیا رفتند، خداوند آنها را در حالی از خدا بخواهند که اگر پیش از ظهور از دنیا رفتند، خداوند آنها را در حالی که کفن به تن دارند، مسلح و آماده از قبر بر انگیزد تا به یاری رهبر محبوب بشتابند.
موضوع آمادگی رزی علاوه بر اینکه مشمول عام آیه «و اعدوا لهم ما استطعتم من قوه ….» هست، مورد تأکید خاص معصومین(ع) نیز قرار گرفته و حضرت صادق علیه السلام فرموده است:
هریک از شما باید برای قیام مهدی(ع) اسلحه تهیه کند گرچه یک نیزه(یا تیر) باشد و اگر خداوند بیند که کسی چنین قصدی دارد، امید است عمر او را دراز کند تا مهدی(ع) را دریابر و از یاران او شود.
عشق و محبت فراوان به آن امام همام، برقراری ارتباط معنوی و حتی ظاهری با ایشان، در صبح و شام به یادشان بودن، دعا برای سلامتی و فرج، دادن صدقه و انجام حج و عمره از سوی آن حضرت و … نیز از کارهایی است که منتظران عاشق و فراوان انجام میدهند.
بهترین اعمال[6]
«بهترین اعمال امت من، انتظار فرج پروردگار است.»
این، سخن رسول خدا میباشد که علمای شیعه برای مردم باز میگویند.
روزگار غیبت طولانی اما دوازدهم، صدها سال است که به درازا کشیده شده است، و شاید صدها سال دیگر نیز، طول بکشد. در چنین سالهایی، انتظار فرج پروردگار را کشیدن، کاری سخت و پر طاقت بوده و پاداشی عظیم را در پی دارد.
اما زین العابدین(ع) درباره مردم این روزگار، اعلام داشته است:
-«مردم زمان او- امام غایب- از مردم تمامیزمانها برتر هستند؛ زیرا خداوند، عقل و فهمیبه آنها داده که غیبت در نزدشان، حکم مشاهده را دارد.
خداوند، این مردم را مثل کسانی میداند که با شمشیر در پیش چشم پیامبر(ص) و در مقابل دشمنان پیکار کرده اند. آنها مخلصان حققی و شیعیان راستگوی ما هستند که مردم را به طور آشکار و پنهان، به دین خدا میخوانند.
مردم روزگار غیبت طولانی، کاری دشوار را پیش روی دارند و دین خویش را به دشواری حفظ میکنند.رسول خدا درباره آنان میفرماید:«ثابت ماندن آنها بر دین خود، از کوتاه کردن شاخههای درخت خاردار با دست برهنه در شب ظلمانی، دشوارتر است. آن مردم، حکایت کسی را دارند که پارهای از آتش گداخته و مشتعل را در دست خویش نگه داشته اند.»
اا صادق(ع)، مردم روزگار غیبت را چنین توصیف میکند؛ او کسی است که بعد از دورانی طاقت فرسا و بلا و ظلم طولانی، شیعیان خود را از غم نجات میدهد. پس خوشا بر کسانی که آن روزگار را درک کنند!
اما شیعیان!
چه گروهی از آنان، قیام امام (عج) را شاهد خواهند بود؟
اما رضا(ع) در این باره خبر داده است:«آنچه شما چشمهای خود را به سویش دوخته اید- ظهور امام دوازدهم- واقع نخواهد شد، تا اینکه پاسکازی و جداسازی شوید؛ تا اینکه نماند از شما هر چه کمتر و کمتر.»
امام باقر(ع) نیز چنین سخنی را قبل از این، بیان داشته است:
شا در مورد چه چز سخن میگویید!
هیهات!هیهات!
آنچه گردنهای خود را به سویش میکشید، واقع نخواهد شد؛ تا اینکه پاکسازی شوید.
آنچه انتظارش را میبرید، واقع نمیگردد؛ تا اینکه باز شناخته شده و از همدیگر جدا شوید.
آن روز- روز ظهور- فرا نمیرسد، تا اینکه شما غربال گردید!
آنچه منتظرش هستید، روی نخواهد داد؛ مگر پس از نومیدی!
امیرالمؤمنین علی(ع)، برای مردم زمان ظهور اما دوازدهم، مثالی میزند:«مردی ست که دارای مقداری گندم میباشد. او پس ز اینکه گندم را پاک کرده است، آن را در خانه اش رها میسازد.
وقتی به گندم خویش باز میگردد، ناگهان میبیند که در آن کرم افتاده است. پس آن را پاک کرده و دوباره در خانه انبار میسازد. مدتی میگذرد. وقتی او باز به سوی گندم بر میگردد، مقداری از آن را کرم زده مییابد؛ پس دوباره آن را از انبار بیرون آورده و پاکسازی میکند.
این کار، پیوسته تکرار میشود.
زمانی فرا میرسد که از آن همه گندم، تنها یک دسته خوشه گندم باقی میماند که کرم نتوانسته است هیچ آسیبی به آن برساند. شما نیز، پیوسته در آسیب فتنهها قرار داشته و پاکسازی میشوید؛ تا اینکه باقی نماند از شما، مگر جماعتی که فتنهها نمیتواند
آسیبشان رسامد.
شیعیان بیدار دل و معتقد به امام زمان(عج)، که مشتاقان زیارت مولای خویش هستند، در روزگار غیبت طولانی، میتوانند دل اما را شاد سازند!
چگونه؟!
علمای شیعه، احادیث و روایات فراوانی را نقل میکنند، که همگی نشان از آگاهی اما زمان(عج)، بر اعمال و افکار آنها دارد:
یکی از شاگردان امام سادق(ع) ابتدا، آیه 105 سوره توبه را مطرح کرده بود.
«درستکار باشید که خدا و رسولش و مؤمین، کردار شما را میبینند.»
سپس ز امام پرسیده بود:
-مؤمین، در این آیه چه کسانی هستند؟
امام صادق(ع) پاسخ داده بود:
-مؤمنین، ائمه میباشند.
اما مهدی(عج) که ناظر و شاهد اعمال و افکار شیعیان است، از رفتار ناشایسته آنها اندوهگین شده و با نیکوکاری ایشان، شادمان میگردد.
پس، آنهایی که بخواهند گرفتار فتنه و آسیب و آفت زندگی ذنیا نشوند، با مراقبت از کار خویش، نه تنها دل امام خود را شاد میسازند بلکه میتوانند از امتحان و آزمایش
الهی، پیروز بیرون آیند.
آنهایی که از غربال امتحان و آزمایش پروردگار، سر بلند بیرون میآیند، همراه دیگر مردم، سختی و فشار طاقت فرسایی را تحمل خواهند کرد؛ اما سرانجام، سعادت و پیروزی، از آن مردم خواهد بود. پیامبر درباره این روزگار، فرموده است:
-در آخر زمان، به امت من از سوی فرمانروایان ستمکار و بیدادگر، گرفتاریها و بلاهای سختی فرود میآید؛ بلاهایی که سهمگین تر و سخت تر از آن، شنیده نشده است. به گونهای بر مردم فشار میآید که زمین با تمام گستردگی و وسعت خودش، برای آنها تنگ مینمایاند، و همه جا از ظلم و ستم، پر میشود.
در این روزگار، انسانها با ایمان، هیچ پاه و پناهگاهی برای خود نمییابند، که از ظلم ستمگران به آن پناه برند. انگاه است که خداوند بزرگ، مردی از خاندان مرا بر میانگیزد، تا او به یاری خداوند، جهان را پر از عدل و داد میسازد. در حکومت عادلانه او، ساکنان اسمان و زمین، اضی و خشنود بوده و از عدالت و رفته و آسایش حکومتش، برخوردار خواهند شد.
زین، آنچه در دل دارد، به برکت وجود او و حکومت عادلانه اش، همه را بیرون میریزد و آسمان، باران رحکت خویش را پیاپی خواهد بارید.
فصل سوم
علمای دین و
انقلاب حضرت مهدی (عج)
تصریح علمای اسلام
پس از بیان آیات قرآن و تفاسیر مفسرین فریقین و نقل احادیث متواتر از شخص رسولخدا(ص) و ائمه هدی بتصریح علمای فریقین میپردازیم:
چون این رشته سر دراز دارد و برای استقضاء یک یا چند جلد کتاب کافی نیست بنظر رسید که فقط کتب علمای اسلام را که در اینمورد بحث و فحص کردهاند و ضمناً قسمتی مهم از منابع و مراجع و مدارک ما را تأمین نموده از نظر خوانندگان عزیز بگذرانیم و در حقیقت سررشته را بدست آنها میدهیم که اگر فرصت مطالعه و یا عزم بر تتبع و تحقیق نمودند ما کار را برای آنها آسان کرده باشیم و کتبی که در این زمینه نوشته شده تا آنجائی که این بنده بیمقدار دسترسی بر آنها داشته و بواسطه یا بلاواسطه اقتباس و اتخاذ سند نمودهام از نظر خوانندگان عزیز میگذرانیم شاید شمع فروزان راه تاریک نسل آینده گردد.[7]
1- ابن حجر هیثمیشافعی متوفی 974 در الصواعق المحرقه
2- سید جمالالدین عطاءالدین محدث در کتاب روضهالاحباب
3- علیبنمحمد بن احمدبن مالکی ملکی معروف بابن صباغ متولد 734 متوفی 855
4- شیخ شمسالدین ابوامظفر یوسف بن قراوغلی …. این جوزی متوفی 654
5- نورالدین عبدالرحمن جامیحفی شاعر معروف در شرح کافیه
6- شیخ حافظ ابوعبدالله محمدبن یوسفبن محمدالکنجی متوفی سال 65 درکتاب البیان فی اخبار صاحبالزمان
7- ابوبکر احمدبن حسینبن علیبن عبدالله موسی بیهقی خسروجردی نیشابوری فقیه شافعی متوفی 458 در کتاب شعبالایمان المعهود.
8- شیخ کمالالدین ابوسالم محمدبن طلحه سافعی قرشی تصیبی متولد 582 متوفی 652 درکتاب الدراانظیم.
9- حافظ ابومحمد احمدبن ابراهیم بنهاشم طوسی بلاذری در کتاب مسلسلات
10 – قاضی فضلالله روزبهان ابطال نهج البطال دررد کشف الحق و نهجالصدق علامه حلی
11-ابومحمدعبدالله بن احمدبن محمدبن خشاب متوفی 567 در کتاب تاریخ موالیدالأئمه و وفیاتهم.
12- شیخ محیالدین ابوعبدالله محمدبن علی معروف بابن عربی حاتمیطائی اندلسی متوفی 638
13- شیخ سعدالدین محمدبن مؤیدبنالحسین بنمحمدبن حمویه معروف شیخ سعدالدین حموی در کتاب احوال صاحبالزمان.
14- ابوالمواهب شیخ عبدالوهاب شعرانی متوفی 937 در یواقیت.
15- شیخ حسن عراقی در لواقحالانوار فی طبقات الاخبار در /: 62
16- شیخ علی خراص بنقل کشف الاستار
17- یکی از علمای شافعی در قصیده مفصلی که قندوزی در یمابیع الموده ص 474 نقل میکرده
وسائلی عن حب اهلالبیت هل اسراعلانا بهم ام حجد
18- حسین بنمعینالدین میبدی در شرح دیوان امیر (ع)ص 371
19- حافظ محمدبن بخاری معروف بخواجه پارسا در فصل الخطاب
20- حافط ابوالفتح محمدبن ابیالفوارس در اربعینه
21- ابوالمجد عبدالحق دهلوی بخاری متوفی 1052 در کتاب مناقبائمه
22- شیخ احمد جامینامقی بنقل مجالس المؤمنین
23-شیخ فریدالدین محمد عطار نیشابوری مقتول 589 در کتاب مطهر للصفات
24- جلالالدین محمد عارف بلخی رومیمولوی متوفی 672 در دیوان شمس
25- شیخ عارف صلاحالدین صفدی متوفی 794 فی شرح الدایره.
26- مولوی علیاکبر بن اسدالله المودی هندی در کتاب المکاشفات.
27- شیخ عبدالرحمن صاحب مرآتالاسرار
28- استاد شیخ عبدالوهاب شعرانی بنقل ینابیعالموده ص 470
29- قاضی شهابالدین شمسالدین دولت آبادی در کتاب بحرالمواج و مناقبالسادات متوفی 849
30 – شیخ سلیمان ابراهیم معروف بخواجه کلان قندوزی متوفی 1294 در ینابیعالموده.
31- شیخ عامربنعامر بصری در قصیده تائیه نوات الانوار
32- قاضی جواد ساباطی نصرانی در کتاب البراهینالساطعه فیالرد علی النصاری
33- شیخ ابوالمعالی صدرالدین قونوی صاحب تفسیر
34- قاضی عبدالله بن محمد المطیری بدنی درکتاب ریاضالزهره فی فضل آل بنتالنبی و عترته الطاهره.
35- شیخ الاسلام ابوالمعالی محمد سراجالدین رفاعی مخزومیدر کتاب صحاح الاخبار فی نسب الساده الفاطمیه الاخیار.
36- میرخواند در تاریخ روضهالصفا
37- نضربنعلی جهنمینصری بنقل شهید و نجمالثاقب حاجی نوری.
38- شیخمحمدبن ابراهیم جوینی شافعی متوفی 1176 در فرایدالمسطین.
39- قاضی محقق بهلول بهجت افندی در کتاب المحاکمه فی تاریخ آلمحمد.
40- شیخ شمسالدین محمدبن یوسف زرندی در کتاب معراجالوصول الیمعرفه فضیله
آلالرسول
41- شمسالدین تبریزی شیخ مولوی بنقل کشفالاسرار
42- حسین بنهمدان حضینی در کتاب الدایه بنقل الزام الناصب
43- ابنخلکان در وفیات الاعیان
44- ابنارزق در تاریخ خود بنقل ابنخلکان
45- مولیعلی قاری در کتاب مرقاه
46- القطبالمدار بنقل عبدالرحمن صوفی در کشفالاسرار
47- ابن ورذی در نورالابصار
48- سیدمؤمن بن حسن شبلنجی در نورالابصار
49- شیخ ابوالفور محمد امین بغدادی سویدی در کتاب سبائکالذهب فی معرفه قبایل العرب.
50 – شیخ الاسلام ابراهیم بنسعدالدین
51- صدرالائمه ضیاءالدین موفق بناحمدخطیب مالکی خوارزمیمعروف بخطیب
52- مولاحسین کاشفی در جواهر التفسیر متوفی 906
53- سید علیبنشهابالدین همدانی در کتاب المودهفیالقربی
54- شیخ محمدصبان مصری متوفی 1206 در اسعاف الراغبین.
55- الناصرلدین الله احمدبن مستضیئی بنورالله خلیفه عباسی بنقل الزام الناصب.
56- ابوالفلاح عبدالحیبن عمار حنبلی متوفی 1089 در کتاب شذراتالذهب
57- شیخ عبدالرحمن محمدبن علیبن احمد بسطامیدر کتاب درهالمعارف
58- شیخ عبدالکریم یمانی بنقل ینابیعالموده ص 466
59- السیدالنسیمیبنقل کشفالاستار
60- عمادالدین حنفی بنقل کشفالاستار
61- شیخ جلالالدین عبدالرحمن ابیبکر سوطی در کتاب احیاء المیت بفضایل اهلالبیت.
62- فاضل رشیدالدین دهلوی هندی در کتاب الامام الثانی عشر
63- شاه ولیالله دهلوی صاحب تحفه در کتاب النزهه
64- شیخ احمد فاورقی نقشبندی بنقل العبقری الحسان .
65- ابوالولید محمدبنشحنه حنفی در روضه الناظر فیالخبار الاوایل و الاواخر