تحریف یعنی چه؟ تحریف در زبان عربی از ماده ی «حرف» است یعنی منحرف کردن چیزی از مسیر و وضع اصلی خود که داشته است یا باید داشته باشد. به عبارت دیگر، تحریف نوعی تغییر و تبدیل است، ولی تحریف مشتمل بر چیزی است که کلمه ی تغییر و تبدیل نیست. شما اگر کاری کنید که جمله ای ، نامه ای، شعر و عبارتی آن مقصودی راکه باید بفهماند نفهماند و مقصود دیگری را بفهماند، می گویند شما این عبارت را تحریف کرده اید.
مثلا شما گاهی مطلبی یا حرفی را به یک نفر می گوئید، بعد آن شخص سخن شما را در جای دیگری نقل می کند پس از آن، کسی به شما می گوید: فلانی از قول شما چنین چیزی نقل می کرد، شما می فهمید که آنچه شما گفته بودید یا آنچه که او نقل کرده خیلی متفاوت است. او سخنان شما را کم و زیاد کرده است، قسمتی از حرف های شما که مفید مقصود شما بوده است را حذف کرده و قسمت هایی از خود به آن افزوده است، در نتیجه سخن شما مسخ شده و چیزی دیگری از آب در آمده است. آن وقت شما می گوئید: این آدم حرف مرا تحریف کرده است. مخصوصا اگر کسی در سندهای رسمی دست ببرد، می گویند: سند را تحریف کرده است. اینها مثال هائی بود برای روشن شدن معنی کلمه ی تحریف و این کلمه بیش از این احتیاج به توضیح ندارد. حال به شرح انواع تحریف می پردازیم.
ب. انواع تحریف (2)
تحریف انواعی دارد که مهم ترین آنها عبارت است از : « تحریف لفظی» و «تحریف معنوی. تحریف لفظی این است که ظاهر مطلبی را عوض کنند، مثلا از یک گفتار عبارتی حذف شود یا به آن عبارتی اضافه شود، و یا جمله ها را چنان پس و پیش کنند که معنی آن فرق کند، یعنی در ظاهر و در لفظ گفتار تصرف کنند.
تحریف معنوی این است که شما در لفظ تصرف نمی کنید، لفظ همان است که بوده، ولی آن را طوری معنی می کنید که خلاف مقصد و مقصود گوینده است. آن را طوری معنی می کنید مطابق مقصود خود شما باشد نه مطابق مقصود اصلی گوینده.
قرآن کریم کلمه ی تحریف را مخصوصا در مورد «یهودی ها» بکار برده و با ملاحظه ی تاریخ معلوم می شود که اینها قهرمان تحریف در طول تاریخ هستند. نمی دانم این چه نژادی است که تمایل عجیبی به قلب حقایق و تحریف دارد لهذا همیشه کارهایی را در اختیار می گیرند که در آنها بشود حقایق را تحریف و قلب کرد.
من شنیده ام بعضی از همین خبرگزاریهای معروف دنیا را که رادیوها و روزنامه ها همیشه از اینها نقل می کنند منحصرا در دست یهودیهاست. چرا؟ برای این که بتوانند قضایا را در دنیا آن طوری که دلشان می خواهد منعکس کنند و قرآن چه عجیب درباره ی اینها حرف می زند این خصیصه ی یهودیان که تحریف است، در قرآن به صورت یک خصیصه ی نژادی شناخته شده است. در یکی از آیات قرآن در سوره ی بقره می فرماید: «أفتطعمون ان یؤمنوا لکم» ای مسلمانان آیا شما طمع بستید که اینها به شما راست بگویند؟ اینها همان ها هستند که با موسی می رفتند و سخن خدا را می شنیدند اما وقتی که برمی گشتند تا در میان قومشان نقل کنند آن را زیر و زور می کردند.
أفتطمعون أن یؤمنوا لکم و قد کان فریق منهم یسمعون کلام الله ثم یحرفونه من بعد ما عقلوه و هم یعلمون. (3)
تحریف هم که می کردند، نه از باب اینکه نمی فهمیدند و عوضی بازگو می کردند، نه، اینها ملت باهوشی هستند و خوب هم می فهمیدند، اما در عین این که خوب می فهمیدند مع ذلک حرف ها را، سخنان را به گونه ای دیگر برای مردم بیان می کردند. تحریف همین است. یعنی پیچ دادن، کج کردن چیزی، از مسیر اصلی منحرف کردن. اینها در کتب الهی تحریف کردند. قرآن در این مورد در بسیاری از جاها یا کلمه ی تحریف را آورده و یا به صورت دیگری مطلب را بیان کرده است. ولی مفسرین ذکر کرده اند که تحریفی که قرآن می گوید اعم از تحریف لفظی و تحریف معنوی است. یعنی بعضی از این تحریف ها که صورت گرفته است در لفظ بوده و بعضی در تفسیر و در معنی بوده است نه در لفظ، که چون از مطلب خیلی خارج می شوم نمی خواهم در اطراف این مطلب بیشتر از این بحث کنم.
تحریف معنوی (4) بسیار خطرناک تر از تحریف لفظی است... اثر سوء تحریفات معنوی ازتحریفات لفظی بیشتر است.
تحریف معنوی یعنی چه؟ در یک جمله ممکن است ما از لفظ، نه کم کنیم و نه زیاد، ولی وقتی که می خواهیم آن را توجیه و تفسیر کنیم، طوری توجیه و تفسیر می کنیم که درست برخلاف و بر ضد معنی واقعی آن جمله باشد.. این را می گویند«تحریف معنوی».
اگر بخواهیم حوادث و قضایا را تحریف معنوی کنیم، چگونه تحریف می کنیم؟
حوادث و قضایای تاریخی ازیک طرف علل و انگیزه ها و از طرف دیگر منظور و هدف هایی دارند. تحریف یک حادثه ی تاریخی این است که یا علل و انگیزه های آن حادثه را به گونه ای غیر از آنچه که بوده است بگوئیم، یا هدف و منظور آن را به گونه ای غیر از آنچه که بوده است تفسیر کنیم.
مثال: شما به منزل یک شخصی که از مکه آمده است می روید. انگیزه ی شما این است که زیارت کردن حاجی مستحب است. لذا به دیدن او می روید. یک نفر می گوید: می دانی چرا فلان کس به خانه ی فلان شخص رفت؟ دیگری می گوید: چرا؟ می گوید: منظور او از رفتن به منزل فلانی این است که دختر او را برای پسرش خواستگاری کند، موضوع مکه را بهانه کرده است. منظور شما را این چنین تحریف می کنند. این را تحریف معنوی می گویند.
«حادثه ی تاریخی عاشورا» از یک طرف علل و انگیزه هایی دارد و از طرف دیگر هدف ها و منظورهای عالی . ما مسلمانان، ما شیعیان حسین بن علی این حادثه را تحریف کردیم همان طور که «معاویه بن ابوسفیان» جمله ی پیغمبر درباره ی «عمار» (تقتلک الفئه الباغیه) (5) را تحریف کرد. یعنی حسین علیه السلام در نهضت خود انگیزه ای داشت، ما چیز دیگری برای آن تراشیدیم! حسین علیه السلام یک هدف و منظور خاصی داشت، ما یک هدف و منظور دیگری برای او تراشیدیم! (6)
ج. موضوع تحریف (7)
تحریف از نظر موضوع نیز فرق می کند. یک وقت است که تحریف در یک «سخن عادی» است. مثل این که دو نفر در نقل قول و گفتار یکدیگر تحریف کنند. یک وقت هم هست که تحریف در یک «موضوع بزرگ اجتماعی» است. مثل تحریف در شخصیت ها، شخصیت هایی هستند که قول و عملشان برای مردم حجت است، خلقشان برای مردم نمونه است. مثلا کسی سخنی را به علی علیه السلام نسبت می دهد که نگفته است، یا مقصودش چیز دیگری بوده ، این خیلی خطرناک است. خلق و خوئی را به پیغمبر، به امام نسبت می دهد، در صورتی که خلق او طور دیگری بوده است. یا در یک حادثه ی بزرگ، در یک حادثه ی تاریخی که از نظر اجتماع یک سند اجتماعی و یک پشتوانه ی اخلاقی و تربیتی است، تحریف به وجود آوردند. این دیگر چقدر اهمیت دارد و چقدر خطرناک است که تحریفات، چه تحریف لفظی و چه تحریف معنوی در موضوعاتی صورت بگیرد که موضوع عادی نیستتند. یک وقت کسی در شعر حافظ تحریفی می کند یا مثلا در کتاب موش و گربه دست می برد این چندان اهمیتی ندارد..البته اینها نباید بشود ولی این تحریف ها به حیات و سعادت اجتماع ضربه نمی زند، در مسیر اجتماع انحرافی ایجاد نمی کند. اما تحریف در چیزهائی که بستگی به اخلاق و تربیت و دین مردم دارد خطرناک است، و وای به آنجا که در اسناد و پشتوانه های زندگی بشر تحریف صورت بگیرد.