تحقیق مقاله تأثیر نماز در بهداشت روانی

تآثیر نماز بر بهداشت روانی:

هر انسان طبیعی در حدود 3/1 عمر خود را در خواب به سر می برد و تآثیر خواب بر روان و جسم انسان از دانسته های مسلم علم پزشکی است . بطوریکه امروزه تغییرات خواب انسان از پیش آگهی های مهم و قابل توجه در زمینه ابتلا به بیماریها ، به حساب می آید .

به عنوان مثال ، در اشخاص مبتلا به افسردگی ، میزان خواب به نحو چشمگیری ، افزایش و یا به ندرت کاهش می یابد . تغییرات خواب انسان در بیماریهای جسمی نیز بسیار چشمگیر است . بخصوص اگر تآثیر ناراحتی های روان انسان بر جسم او را در نظر داشته باشیم .و به یادآوریم که بیش از 60 درصد مراجعه کنندگان به بیمارستانهای عمومی ، در واقع از یک مشکل روانی رنج  می برند .

به این ترتیب ایجاد بهداشت خواب ، در واقع یک رکن مهم بهداشت روانی و جسمی به حساب می آید و هر عاملی که در تنظیم بهداشت خواب مؤثر باشد ، پیشگیری کننده و حتی درمانگر بسیاری از بیماریهای جسمی و روانی است. 
امروزه تخستین اصلی که در ایجاد بهداشت خواب ، ائسط جدیدترین منابع علمی دنیا توصیه می شود بیدار شدن هر صبح سر یک موقع مشخص از خواب است .

یک نگاه کلی به جدول اوقات شرعی ، نشان می دهد ، که وقت نماز صبح ، در تمام طول سال ، با در نظر گرفتن ، تغییرات ناشی از حرکات وضعی و انتقابی زمین اساسی ترین گام را دز جهت رعایت بهداشت خواب و در نتیجه آن ، سلامت  بدنی و تعادل روانی برداشته است .

تآثیر نماز بر بیماری افسردگی:

حدیثی از حضرت علی  :

خداوند هر گاه خیری بر بنده اش بخواهد به او کم خوابی و کم خوری و کم حرفی را تلقین می کند .
دانش پزشکی ظرف چند دهه اخیر موفق به اکتشاف مهمی پیرامون خواب شده است و آن کشف بخشی مهم در طول خواب انسان به نام خواب REM   بوده است . پس از آنکه حدود 45 دقیقه از به خواب رفتن انسان گذشت ، مرحله REM  آغاز می شود و به مدت کوتاهی حدود 10 تا 15 دقیقه ادامه می یابد

در طول مرحله REM  از خواب ، به طرز اسرار آمیزی تمام عضلات اسکلتی بدن از کار می افتد و شخص کاملاً بی حرکت می شود و نوار مغزی شخص به جای حالت خواب ، حالت بیداری کامل را نشان می دهد . بطوریکه در این حالت مغز از فعالیت بالایی برخوردار است.

در طی    درجه حرارت بدن و ضربان قلب به طور غیر منتظره بالا می رود و حرکات سریعی در چشمان   خرد دیده می شود که وجه تسمیه این مرحله نیز می باشد ( مرحله حرکات سریع چشم) و چنانچه شخص را دز این حالت بیدار کنیم به احتمال بسیار قوی ابراز می کند که در حال خواب دیدن بوده است .

مرحله  پس از 10 تا 15 دقیقت متوقف می شود و پس از آن در طول خواب و له طور دوره ای و بطور منظم تکرار می شود . با این وجود کل دوران در طول یک خواب 8 ساعتی در اشخاص طبیعی 90 دقیقه خواهد بود و قسمت اعظم آن در ساعات نزدیک صبح به وقوع می پیوندد.

امروزه دانش پزشکی به اثبات رسانیده است که در بیماری افسردگی یکی از تظاهرات مهم،افزایش یافتن طول خواب    نسبت به میران طبیعی است . بطوریکه شخص افسرده به میزانی بیش از سایر اشخاص خواب می بیند . یعنی زمان بیشتری را در مرحله    بسر می برد.

از این جها یک مبنای مهم در تولید داروهای ضد افسردگی ایجاد داروهایی است که کاهش دهنده مرحله    خواب باشند . (‌از جمله داروهای ضد افسردگی 3 حلقه ای )علاوه بر این یک روش درمانی جدید برای بیماران افسرده ، بیدار نگه داشتن آنها برای کاهش میزان    می باشد . زمان نماز صبح که در سوره مبارکه اسراء با عنوان ان قران الفجر کان مشهودا از آن نام برده شده اس و مورد تآکید فراوان می باشد . بگونه ای قرار گرفته است که سبب کاهش دادن قابل ملاحضه  میزان خواب    در اشخاص می شود . چرا که خواندید قسمت اعضم خواب    در حوالی صبح بوقوع می پیودند و چنانچه شخص خود را ملزم به بیداری صبحگلاهی کند در حقیقت جلوی ورود خود به مرحله قابل توجهی از خواب    را گرفته است .

از این جهت بیداری صبحگاهی برای نماز خود به تنهایی م یتواند به عنوان واکسنی در پیشگیری از افسردگی و حتی دارویی در درمان افسردگی مطرح باشد

لازم به توضیح است که خواب   در حد تعادل برای سلامت و رفع خساگی لازم است اما زیادی آن منجر به مشکلات مختلف از جمله افسردگی می شود و نقش نماز بعنوان متعادل کننده میزان مطرح است.

تآثیر نماز بر شادابی جسم و روان:

حدیثی از پپامبر اکرم :

مومن ؟ شوخی کند و لبخند بر دهان باشد و منافق بد خلق و گره ابرو.

.امروزه ضرب المثل ایرانی خنده بر هر درد بی درمان دواست مصداق کاملاً علمی پیدا کرده است . دانش پزشکی در قرن حاضر به وضوح میداند ، اشخاصی  که اصطلاحاً یک لب و هزار خنده گفته می شوند ، نسبت به آنان که به اصطلاح با خودشان نیز قهزند ! و نسبت به زندگی بدیبن و عبوس هستند ، بسیار کمتر دچار بیماری جسمی و روانی می شوند .

به این ترتیب هر عاملی که شادابی را به انسان هدیه کند ، در واقع به سلامتی جسم و روان او کمک کرده است. اما نکته بسیار مهمی که دانش طب به بشر آموخته است ، این مطلب ایت که شادابی و افسردگی انسان در سلسله اعصاب مرکزی انسان است و ما این مطلب را در ادامه مباحث 40 نکته پزشکی پیرامون نماز از جمله مبحث تعادل ناقلهای عصبی روشن تر خوایهم کرد.

اما در اینجا ذکر همین نکته کافی است که مثلاً افزایش یک ماده شیمیایی به نام دوپامین در بدن سبب می شود ، که انسان بدون آنکه خود بخواهد ، دچار ناراجتی و کاهش این ماده نیز سبب شاد شدن غیر ارادی انسان خواهد شد .
بعنوان مثال ، عصبانیت و ناراحتی غیر ارادی و بدون علت صبحگاهی که حالت شدید آن بعنوان ملانکولی یا همان مالیخولیا ( افسردگی درونزاد صبحگاهی ) شناخته می شود ، در اثر تغییرات و کم و زیاد شدن همین مواد شیمیمایی بوقوع می پیوندد.

اما از جمله این مواد شیمیایی داخل بدن که به صورت غیر ارادی سبب شادی انسان می شود و به او شعف و شنه بی نظیر می بخشد ، ماده ای به نام کورتیزول می باشد ..که میزان آن در داخل بدن انسان در ساعات سحرگاهی بشدت افزایش می یابد و در صورت بیداری انسان در این ساعات ،‌لذت و شعف سرمست کننده ای نصیب او می شود که بی شک بر زندگی او در تمام طول روز تآثیر گذار است.

افزایش کورایزول در ساعات صبح و ارتباط آن با سرخوشی صبحگاهی ، که امروزه از مسلمات پزشکی است ، در واقع ائوجیه قابل توجهی بر همه مضامینی که در فرهنگ و ادب و عرفان پیرامون اسرار سحر معرفی می شوند ارائه می دهد .

از نمونه توجه بسیار به سرخوشی و شادابی سحرگاهی و تآثیر آن در زندگی انسان در اشعار خواجه شیرین سخن شیراز حضرت حافظ بسیار می توان یافت  :

هر گنج سعادت که خدا داد به حافظ           

از یمن دعای شب و ورد سحری بود

ضرب المثل ایرانی مشهور که منسوب به بزرگمهر می باشد . یعنی : سحر خیز باش تا کامروا باشی نیز اشاراتی نغز به تآثیر بیداری صبحگاهی بر زندگی شادکامانه و سعادت آمیز دارد .

به این ترتیب واضح است ، امر واجب نماز صبح با ارزانی داشتن بیداری صبحگاهی به انسان تقدیم کنده شادابی جسم و روان به ا می باشد . یک نتیجه مهم این شادابی ،سلامت جسم و روان خواهد بود .
                     
صبح خیزی و سلامت طلبی چون حافظ          

هرچه کردم همه از دولت قرآن کردم

تآثیر نماز بر بیماری فشار خون:

افزایش فشار خون یکی از شایعترین دلایل مراجعه به پزشک در سرتاسر دنیاست . بعنوان مثال یکی از جدیدترین آمار ها ، در ایالات متحده آمریکا، شاغترین بیماریی که افراد را ناگزیر بع استفاد از دارو، می کند افزایش فشار خون ذکر کرده است ،به علت عوارش خطرناک و متعددی که این بیماری در بسیاری از اغضای بدن از جمله قلب و مغز و کلیه و چشم و .... دارد ، سعی و اهتمام فراوانی در دانش پزشکی برتی پیشگیری و کنترل این بیماری در پیش گرفته شده است.

در تمامی منابع معتبر علمی ، برای پیشگیری از ابتلا به افزایش فشار خون و همچنین کنترل تعداد زیادی از بیماران که افزایش فشار خون در حد خفیف یا متوسط دارند ، رعایت برخی اصول و استفاده از درمانیهای غیر دارویی توصیه می شود . درمانهای غیر دارویی ضمن آن که هزینه چنانی را بر بیمار تحمیل نمی کنند . در پایین آوردن فشار خون و ممانعت از برز و پیشرفت آن مؤثرند .

از جمله چهار درمالن اولیه و بسیار مهم غیر دارویی که در منابع جدید علمی برای کنترل فشار خون مورد
توجه قرار می گیرند ، عبارتند از : 1- کاهش دادن اضطراب و استرس عا  2- کاهش یا عدم مصرف الکل
3-  کم کردن وزن 4- انجام ورزش های سبک بطور منظم در شبانه روز .

اما با توجه به نقش بسیار مهمی که نمازهای واجب یومیه ، در ایمن کردن انسان در مقابل استرس ها و مشکلات گوناگون زندگی ایفا می کنند ( از جمله تآثیر نماز بر اضطراب ) و نیز با توجه به الزامی که نماز به شخص نمازگزار مبنی بر عدم مصروف مشروبات الکی می دهد ، می توان این امر را قدم مؤثری در پیشگیری و کنترل فشار خون تلقی کرد .

از طرفی نماز با حرکات موزون و قیام و قعود و رکوع و سجود منظمی توام است که  قابل قیس کامل با یک نرمش سبک روزان مشابه آنچه که در درمانهای غیر دارویی فشار خون توصیه می شود ، می باشد . همچنین اگر به یاد آوریکم که مسلمان نمازگزار رو به قبله مکتبی نماز می خواند که خدای آن مکتب از پرخوری و شکمبارگی بیزار است و مثلاً عالمان فربه و چاق را دشمن می انگارد متوجه خواهیم شد که هر چهار درمان غیر دارویی مذکر ، برای کنترل و پیشگیری افزایش فشار خون ، در ورای احکام نورانی نماز نهفته است . هر چند که مادر ادامه مباحث 40 نکته پزشکی پیرامون نماز ، اشارات دیگری در این مورد خواهیم داشت و فی المثل پیرامون تآثیر نماز بر احساس امنیت روانی سخن خواهیم گفت .