از گذشته های دور کشاورزی یکی از مهمترین راه های تأمین غذای انسان بوده است. زراعت در ابتدا بستگی زیادی به مقدار بارش برف و باران داشت و اگر در یک سال به اندازه کافی بارندگی نمی شد، محصول خوبی هم بدست نمی آنمد، بنابر این، نیاکان ما به فکر افتادند تا از آبهایی که در طبیعت به صورت رودخانه، چشمه، چاه و قنات وجود داشت، برای آبیاری زمینهای خود استفاده کنند. به این ترتیب بود که روش زراعت دیم به زراعت آبی تبدیل شد.
از بین رفتن خاک کشاورزی، دشواریهای فراوان آبیاری و صرف وقت و هزینه زیاد، انسان را به فکر انداخت تا راه جدیدی برای آسان تر شدن آبیاری مزارع خود پیدا کند. سرانجام با الهام از ریزش باران در طبیعت «آبپاش» اختراع شد. ولی چون از این وسیله نمی توانستند برای زمینهای بزرگ استفاده کنند، روش تازه ای برای آبیاری باغها و مزارع پیدا کرده، آن را « آبیاری تحت فشار » نامیدند.
در این روش آب به وسیله پمپ یا ختلاف ارتباع تحت فشار قرار گرفته و به صورت باران یا قطره و یا روشهای مناسب دیگر، در اختیار گیاه قرار می گیرد.
آبیری تحت فشار، روش ها و دستگاه های مختلفی دارد که یکی از آنها روش آبیاری «قطره ای» است.
روش آبیاری قطره ای
آبیاری قطره ای روشی است که در آن آب به وسیله فشاری که توسط پمپ و یا اختلاف ارتفاع به وجود می آید وارد لوله های اصلی و فرعی شده و با استفاده از قطره چکان ها به صورت قطره در پای درخت یا بوته چکیده و آب مورد نیاز آن را تأمین می کند. برای جلوگیری از ورود اجسام به داخل لوله ها، ابتدا آب از صافی های مخصوص گذشته و سپس وارد لوله ها می شود. در صورتیکه نیاز به دادن سموم و عناصر غذایی به گیاه باشد، می توان این مواد را با روشهایی که گفته خواهد شد به آب اضافه نموده و در اختیار گیاه قرار داد.
با انجام آزمایش های گوناگون، مقدار آب مورد نیاز هر گیاه قبلا معین شده است و با قرار دادن تعداد معینی قطره چکان در اطراف هر گیاه، مقدار آب مورد نیاز آن در اختیارش قرار می گیرد.
این روش، بازدهی بسیار بالایی دارد و می توان از آن برای آبیاری باغهای مختلف و بسیاری از گیاهان جالیزی در خاکهای مختلف با زمینهای دارای پستی و بلندی استفاده کرد.
درصورت وجود مزارع و باغهای بزرگ، بهتر است آن ها را به قطعه های کوچکتر تقسیم نموده و به نوبت آبیاری کرد.
قسمتهای مختلف روش آبیاری قطره ای
تجهیزات آبیاری قطره ای از سه قسمت اصلی تشکیل شده است که عبارتند از:
قسمت تأمین فشار و کنترل مرکزی
لوله ها(لوله های انتقال آب و لوله های داخل مزرعه)
قطره چکان
قسمت تأمین فشار و کنترل مرکزی
برای اینکه بتوان از روش آبیاری قطره ای استفاده کرد باید اول آب را تحت فشار قرار داد. این کار در قسمت تأمین فشار و کنترل مرکزی انجام می شود.
در قسمت تأمین فشار و کنترل مرکزی کارهای زیادی انجام می وشد که شامل تحت فشار قرار دادن آب، تصفیه آب، تعیین مدت زمان آبیاری، اضافه نمودن کود و مواد شیمیایی لازم به آب می باشد. اجزای تشکیل دهنده این قسمت عبارتند از:
پمپ- شیر تنظیم فشار-شیر یکطرفه-سیکلون-فیلترهای شنی و توری-مخزن کود و مواد شیمیایی- کنتور آب- دستگاه برنامه ریز-شیر برقی- فشار سنج- تابلوهای کنترل برق.
لازم به ذکر است که در بازدید انجام شده از تمام موارد زیر استفاده نمی شد، بعنوان مثال به دلیل وجود حوضچه ذخیره دیگر سیکلون درکار نبود.
حال به عمل هر کدام از قسمتهای بالا می پردازم:
پمپ
این وسیله وظیفه تامین فشار را به عهده داشته و آب را با فشار، از جایی به جای دیگر منتقل می کند.