قانون اساسی جمهوری فنلاند
اصل 1
جمهوری فنلاند کشوری مستقل است که قانون اساسی آن بر اساس شکل کنونی حکومت و سایر قوانین وضع گردیده است.
اصل 2
حاکمیت مطلق، از آن مردم است که آن را از طریق نمایندگان منتخب خویش در پارلمان اعمال مینمایند.
اعمال قوه مقننه از طریق پارلمان و در رابطه با رییس جمهور میباشد.
اعمال قوه مجریه بر عهده رییس جمهور گذارده شده است، به منظور اداره امور عمومی مملکت علاوه بر رییس جمهور، شورای وزیران نیز که متشکل از نخست وزیر و تعداد لازم از وزراء میباشد تشکیل خواهد گردید.
اعمال قوه قضاییه به دادگاههای مستقل دادگستری واگذار خواهد گردید.
عالیترین مرجع رسیدگی به دعاوی، دیوان عالی کشور و دیوان عالی عدالت اداری خواهد بود.
اصل 3
جمهوری فنلاند کشوری غیر قابل تجزیه است و مرزهای آن را نمیتوان تغییر داد مگر با تصویب پارلمان.
اصل 4
حق تابعیت فنلاند متعلق به کلیه افرادی است که از پدر و مادر فنلاندی و یا از زنان خارجی که به ازدواج شهروندان فنلاندی درآمدهاند، متولد شده باشند. اتباع خارجه نیز میتوانند با رعایت مقررات و شرایطی که قانون معین خواهد کرد به تابعیت کشور فنلاند درآیند.
اصل 5
مردم فنلاند در برابر قانون مساوی خواهند بود.
اصل 6
زندگی، شرف، آزادی های فردی و حق مالکیت افراد مورد حمایت قانون میباشد.
حق اشتغال کلیه افراد ملت مورد پشتیبانی ویژه دولت میباشد. شرایط پرداخت غرامت کامل به کسانی که از اموال آنان به منظور تأمین رفاه عمومی سلب مالکیت شده است را قانون معین میکند.
اصل 7
هیچ کس را نمیتوان از حق اقامت در کشور و انتخاب آزادانه محل زندگی و مسافرت از نقطهای به نقطه دیگر محروم نمود، مگر در مواردی که قانون مقرر میدارد. ضوابط مسافرت به خارج از کشور را قانون معین میکند.
اصل 8
هر کس میتواند به طور انفرادی و یا دسته جمعی به انجام مراسم مذهبی خود بپردازد. مشروط بر این که به حریم قانون و یا اخلاق حسنه تجاوز ننماید، و همچنین همه افراد ملت حق دارند که بر اساس قوانین مربوطه جامعه مذهبی خود را ترک نموده و پیرو مذهب دیگری شوند.
اصل 9
پیروی یا عدم پیروی از مذهب خاصی به هیچ وجه تغییری در حقوق و وظائف افراد بوجود نخواهد آورد و در موارد مربوط به استخدام مشاغل دولتی و اداری که مربوط به استخدام دولتی و مشاغل اداری میگردد محدودیتهای پیشبینی شده قبلی همچنان معتبر خواهد بود، مگر آن که قانون ترتیب دیگری مقرر نماید.
اصل 10
آزادی بیان، چاپ و نشر عقاید چه به صورت کلام و یا تصویر بدون ایجاد مزاحمت از جانب مقامات کشوری، مورد حمایت قانون است.
تشکیل اجتماعات برای ابراز عقیده در مورد رویدادهای عمومی و یا هر منظور دیگر مشروط بر آن که بر خلاف قانون و یا اخلاق حسنه نباشد آزاد است.
ضوابط آن را قانون معین میکند.
اصل 11
مسکن اشخاص مصون از تعرض است. شرایط صدور مجوز جهت بازرسی خانهها را قانون معین میکند.
اصل 12
بازرسی مکاتبات پستی و افشای مخابرات تلگرافی و تلفنی ممنوع است مگر به حکم قانون
اصل 13
هیچ کس را نمیتوان محاکمه نمود مگر در دادگاهی که صلاحیت قانونی داشته باشد.
اصل 14
زبان فنلاندی و سوإدی، زبانهای ملی کشور هستند. مردم حق دارند هنگام مراجعه به دادگاهها و ادارات دولتی به زبان مادری خود تکلم نموده و اسناد و مدارکی را که به این زبان نوشته شده است، مبادله و دریافت نمایند.
دولت موظف است حقوق مردم فنلاندی و سوإدی زبان را مورد حمایت قرار دهند.
دولت موظف است نیازهای فرهنگی و اقتصادی مردم فنلاندی و سوإدی زبان را به طور یکسان برآورده سازد.
اصل 15
عناوین اشرافی و سایر امتیازات موروثی در کشور، ملغی میباشد.
اصل 16
اصولی که ناظر به حقوق ملت فنلاند میباشد مانع تصویب قوانین محدودکننده آزادی که الزاما هنگام جنگ، شورش و یا هر موقعیت استثنایی دیگری که در رابطه با اقدامات جمعی کارمندان و قوای نظامی وضع آن ضروری تشخیص داده میشود، نمیباشد.
اصل 17
سازمان و تشکیلات اداری و نحوه کار پارلمان را قانون پارلمان معین میکند.
اصل 18
تقدیم لوایح جدید، اصلاح، تفسیر و یا نسخ قوانین جاری در صلاحیت و بر عهده رییس جمهور و پارلمان میباشد.
اعمال قوه مقننه به وسیله رییس جمهور است که آن را با تقدیم لوایح جدید به پارلمان انجام میدهد.
پیشنویس لوایح پیشنهادی را شورای وزیران تهیه میکند.
در موارد ضرورت، بر حسب موضوع و ماهیت لوایح پیشنهادی، میتوان با دیوان عالی کشور یا دیوان عالی عدالت و یا هر دوی آنها مشورت نمود.
روش اعمال حق پارلمان به منظور پیشنهاد لوایح برای تصویب را قانون پارلمان معین میکند.
اصل 19
لوایحی که توسط پارلمان به تصویب رسیده است، جهت توشیح و لازمالاجرا شدن به رییس جمهور تقدیم میگردد. وی میتواند در این مورد مطابق قانون از دیوان عالی قضایی یا دیوان عالی اداری و یا از هر دو دیوان نظر مشورتی استعلام نماید.
قانون باید همان طور که به تصویب مجلس رسیده است به استحضار رییس جمهور برسد. چنانچه رییس جمهور قانون مصوب مجلس را امضاء ننماید و مجلس پس از یک بار رأی گیری مجدد، آن قانون را بدون هیچگونه تغییری با اکثریت مطلق آراء نمایندگان به تصویب برساند، آن قانون قابل اجرا خواهد بود. در غیر این صورت آن قانون کانلمیکن شناخته خواهد شد.
در صورتی که در طول سه ماه پس از این که قانون مصوب مجلس به رییس جمهور ارائه شده و وی آن را امضاء ننموده باشد مردود تلقی میگردد.
اصل 20
در مقدمه هر قانون باید مشخص شود که متن آن مطابق با آراء نمایندگان مجلس بوده و بر حسب رویه پیشبینی شده برای تصویب قوانین به تصویب رسیده و مقررات لازم در این مورد نیز رعایت گردیده است.
قانون مصوب مجلس که به استحضار رییس جمهور رسیده باشد و چه به اجرا گذارده شده باشد باید به امضاء رییس جمهور و تأیید وزیر ذیربط برسد و سپس توسط شورای وزیران در مجموعه قوانین فنلاند منتشر گردید.
اصل 21
حق صدور فرمان رییس جمهور در رابطه با اجرای قانون را اصل بیست و هشتم تعیین خواهد نمود. رییس جمهور، فرمان اجرای قانون را مطابق با اصل بیست و هشتم صادر مینماید.
اصل 22
کلیه قوانین و فرامین و همچنین لوایح تقدیمی دولت به پارلمان و پاسخهای آنها و توصیهها و سایر مدارک و مکتوبات پارلمان که برای دولت ارسال میگردد باید به زبانهای سوإدی و فنلاندی نوشته شود.
اصل 23
رییس جمهور توسط مردم برای یک دوره شش ساله انتخاب میگردد.
این انتخاب توسط سیصد نفر رأیدهنده انجام میشود.
در گزینش این افراد همان روش اخذ آراء که به موجب قوانین فعلی انتخابات پارلمان با در نظر گرفتن شایستگی رأیدهندگان در حال حاضر برای انتخاب نمایندگان مجلس اعمال میگردد، رعایت خواهد شد.
گزینش انتخابکنندگان در پانزدهم و شانزدهم ماه ژانویه انجام خواهد شد و یک ماه بعد یعنی در پانزدهم ماه فوریه، این تعداد در یک گردهمآیی که به ریاست نخستوزیر برگزار خواهد شد با رأی مخفی رییس جمهور را انتخاب خواهند کرد.
هر گاه کاندیدایی موفق به کسب نیمی از آراء گردد، برنده اعلام خواهد شد در غیر این صورت بلافاصله، دوباره رأی گیری خواهد شد.
هر گاه در نوبت دوم نیز کاندیدایی موفق به کسب اکثریت مطلق آراء نگردد یک رأی گیری دیگر میان دو کاندیدایی که بالاترین تعداد آراء را در دومین رأی گیری کسب کردهاند، انجام خواهد شد و در صورت تساوی آراء برنده به قید قرعه انتخاب خواهد شد. هر گاه یک نماینده مجلس به عنوان رییس جمهور انتخاب شود، وکالتنامه او به عنوان نماینده مجلس، باطل خواهد شد. در مورد کارمندانی که به عنوان رییس جمهور انتخاب میشوند فرض بر این است که از شغل اولیه خود استعفا نمودهاند.
در صورتی که روزهای تعیین شده در این اصل و یا اصول دیگر این قانون اساسی مصادف با روز یکشنبه و یا تعطیل عمومی شود گزینش انتخابکنندگان در نزدیکترین روز غیر تعطیل بعد از آن انجام خواهد شد.
اصل 24
رییس جمهور در روز اول ماه مارس پس از انتخابات عهدهدار انجام وظائف مربوطه خواهد شد و در همان روز در پیشگاه پارلمان به ترتیب زیر سوگند یاد میکند:
"من (نام و نام خانوادگی) به عنوان رییس جمهور منتخب مردم فنلاند سوگند یاد میکنم که صادقانه از قانون اساسی و سایر قوانین کشور پیروی نموده و در راه تأمین رفاه و سعادت مردم فنلاند نهایت کوشش خود را به عمل آورم".
اصل 25
در صورتی که رییس جمهور، قادر به انجام وظائف خود نباشد نخست وزیر به طور موقت جانشین وی خواهد شد و اگر او نیز معذور از انجام وظائف خود باشد در این صورت وزیری که به موجب اصل سی و نهم مشاور نخست وزیر میباشد به انجام امور محوله خواهد پرداخت.
در صورت عدم توانایی رییس جمهور، در اسرع وقت رییس جمهور جدیدی انتخاب خواهد شد. در صورتی که نخست وزیر و یا وزیری که به جای رییس جمهور انجام وظیفه میکند نماینده پارلمان هم باشد، در طول مدت جانشینی از انجام امور مربوطه به نمایندگی پارلمان معاف خواهد بود.
اصل 26
رییس جمهور در قبال انجام وظائف خود مقرری سالیانهای که قانون میزان آن را تعیین خواهد نمود، دریافت مینماید. این مبلغ در طول خدمت او افزایش و یا کاهش نخواهد یافت.
اصل 27
رییس جمهور میتواند پارلمان را به اجلاس فوقالعاده فراخواند و فرمان انتخابات داخلی پارلمان را صادر نماید و جلسات قانونگذاری را افتتاح و یا ختم آنها را اعلام نماید. همچنین وی میتواند پارلمان را منحل نموده و فرمان انتخابات جدید را صادر نماید.
اصل 28
رییس جمهور حق صدور فرامینی که سابقا توسط قوانین اداری تنظیم میکرده است را به جز در مواردی که قانون اساسی به طریق دیگری مقرر نموده و یا در مواردی که حق صدور فرمان به شورای وزیران اختصاص یافته است را خواهد داشت.
همچنین صدور فرامینی که ناظر به اجرای قوانین، اداره امور املاک و اموال دولتی و اعمال خدمات اداری و موُسسات دولتی خواهند بود نیز بر عهده رییس جمهور است، مواردی که ناظر به تغییر قوانین میباشد از قاعده فوق مستثنی میباشد.
موارد مشروحه در بند دوم اصل بیستم که ناظر به رویه صدور و انتشار و قوانین میباشد در مورد این فرامین نیز لازمالاجرا است.
اصل 29
رییس جمهور میتواند در موارد خاص و پس از کسب نظر دیوان عالی کشور، مجرمین را عفو نماید و یا اجرای مجازاتها را به صورت تعلیق درآورده و یا در مجازات مجرمین تخفیف قاإل شود.
در مورد عفو عضوی از شورای وزیران و یا وزیر دادگستری باید قوانین و شرایط موجود رعایت شود. عفو عمومی فقط به موجب قانون خاص امکانپذیر است.
رییس جمهور میتواند در صورتی که موارد عفو و بخشودگی در قانون پیشبینی شده باشد از آن استفاده نماید.
اصل 30
فرماندهی کل نیروهای مسلح نیز با رییس جمهور است. وی میتواند به هنگام جنگ اختیارات خود را به فرد دیگری واگذار نماید.
اصل 31
رییس جمهور میتواند تابعیت فنلاند را به اتباع سایر ملل اعطا نموده و از اتباع فنلاند سلب تابعیت نماید.
اصل 32
نظارت بر نحوه اداره امور کشور بر عهده رییس جمهور است. بدین لحاظ وی میتواند اطلاعات لازم را از سران وزارتخانهها و یا موُسسات دولتی کسب نموده و در صورت لزوم اقدام به صدور حکم بازرسی نماید.
اصل 33
رییس جمهور، مسئولیت نظارت بر روابط دیپلماتیک فنلاند با کشورهای خارجی را به عهده دارد. در صورتی که معاهداتی که رییس جمهور با کشورهای خارجی منعقد مینماید حاوی مطالبی باشد که اخذ تصمیم در مورد آنها در حوزه صلاحیت قوه مقننه بوده و به موجب قانون اساسی نیاز به کسب رضایت مجلس دارد باید جهت تصویب، آنها را در پارلمان مطرح نماید.
اعلان جنگ و صلح پس از تصویب مجلس با رییس جمهور است، کلیه مکاتبات با کشورهای خارجی و نمایندگان دیپلماتیک فنلاندی مقیم خارج از کشور باید از طریق وزیری که انجام امور مربوط به روابط خارجی در حوزه صلاحیت وزارتخانه او قرار دارد، صورت گیرد.
اصل 34
رییس جمهور، در جلسه شورای وزیران و بر اساس گزارش وزیری که مسائل مطروحه در حوزه صلاحیت وزارتخانه او قرار دارد، تصمیمات لازم را اتخاذ میکند. تصمیمات متخذه زمانی دارای اعتبار قانونی میگردد که به امضای مشترک رییس جمهور و وزیری که تصمیم بر اساس گزارش او اخذ گردیده است، برسد. این قاعده شامل مواردی که در اصول سی و دوم و چهل و هفتم به آنها اشاره گردیده است، نمیشود.
هر گاه کلیه اعضای شورای وزیران مشمول تصمیم رییس جمهور گردند، باید تصمیم متخذه را علاوه بر خود او، گزارشگر اختصاصی(*) شورا نیز امضاء نماید.
( پاورقی*: کارمند دولتی که درباره موضوعات مربوط، به شورا گزارش میدهد. )
مقررات ویژه راجع به چگونگی اداره امور مربوط به فرماندهی نظامی و یا انتصابات ارتش و همچنین امضای متقابل تصمیمات رییس جمهور را قانون معین میکند. شخص دیگری که با رییس جمهور مشترکا تصمیمات متخذه را امضاء مینماید، مسئول صحت و درستی سندی که آن را رییس جمهور تهیه نموده است نیز میباشد.
اصل 35
در صورتی که وزیری متوجه شود که تصمیم متخذه توسط رییس جمهور بر خلاف قانون است، باید نظر خود را در شورای وزیران مطرح نماید تا طبق اصل چهل و پنجم عمل شود. در صورتی که تصمیمی بر خلاف قانون اساسی توسط رییس جمهور اتخاذ شود وزیر مربوطه باید از امضای آن خودداری نماید.
اصل 36
اعضاء شورای وزیران باید از میان افراد فنلاندیالاصل که معروف به شرافت و لیاقت هستند انتخاب گردیده و نیز باید موفق به کسب رأی اعتماد از پارلمان گردند.
وزیر دادگستری و حداقل یک وزیر دیگر باید دارای تحصیلات حقوقی باشند.
اصل 37
یکی از اعضاء شورای وزیران، وزیر دادگستری خواهد بود که باید در علم حقوق احاطه کامل داشته باشد. برای وی معاونی نیز انتخاب میگردد که او را در انجام امور یاری نماید که در صورت لزوم نیز به جای وزیر، انجام وظیفه خواهد نمود.