چکیده
مسأله «انتظار ظهور» و «جهانی شدن» از موضوعاتی است که امروزه مورد توجه اندیشمندان درحوزه مطالعات دینی- سیاسی است؛ به همین دلیل، در فرهنگ و ادبیات معاصر، از این عصر، با عنوان «عصر انتظار» و «عصر جهانی شدن» تعبیر میشود.
بررسی رابطه انتظار ظهور منجی موعود با مسأله جهانی شدن، موضوعی است که این مقاله به طرح و بررسی آن پرداخته است. نگارنده، ضمن تبیین ماهیت، ویژگیها و آثار کاربردی اندیشه انتظار، ضرورت جهانیسازی نظریه مهدویت و انتظار را مطرح کرده است. سپس با اشاره به بایستههای جهانیسازی اندیشه انتظار، به بررسی مقوله جهانی شدن و تعامل و همسازی آن با موضوع مهدویت پرداخته و برنقش راهبردی و بسترساز موضوع جهانیشدن در جهانیسازی نظریه مهدویت و انتظار، تأکید کرده است.
کلید واژهها: انتظار، ظهور، اندیشه انتظار، جهانیشدن، جهانی سازی، نظریه، راهبرد، گفتمان.
مهدی منتظر (عج) و سیر تاریخی و نشانه های ظهور
ارتباط مهدی (عج) با پایان سیر تاریخ
بیشتر فلاسفهی پوزیتیویسم به ویژه مارکسیستها در سدهی نوزدهم و بیستم، دربارهی سنتها و مرحلههای تاریخ به بحث پرداختهاند .
بهترین دست آوردی که مارکسیسم، به اندیشهی بشری تقدیم کرد، اصل جبر تاریخی (1) و کوشش برای کشف سنتها و مراحل تاریخ، نیز اهمیتشناخت قوانین آن برای پیشبینی مسیر حرکت تاریخ و پیآمدهای آن بود . مارکسیسم دربارهی شناختسنتهای تاریخ و نقش آن در ارتقای بینش و آگاهی انسان و تاثیر فعالیتهای مثبت در رویکرد مرحلهی تاریخی که انتظار آن میرود، نیز کاوش میکند .
اما مارکسیسم با انکار وجود خدای متعال و تحریف دین الهی در برخورد و تعامل با پیامبران، گرفتار لغزش شد، که پیآمد آن، عدم موفقیت در کشف مراحل کلی حرکت تاریخ و شناختسنتهایی است که مقطع کنونی و گذار را به مرحلهی آینده انتقال میدهد و در پایان محتومی نگه میدارد .
علت رجعت
چگونه مهدى منتظر در آخر الزمان مى تواند مردگان را زنده کند، و مؤمنین را عزیز بدارد و فاسقین را عذاب نماید؟ و اصولا آیا اعتقاد به رجعت پشتوانه علمى دارد در حالیکه جزء اعتقادات مسلمین نمى باشد، چرا که عقلا ممکن نیست و دلیل بر آن نداریم.
مهدویت: کارشناس مباحث مهدویت از برقراری آرامش و امنیت برای ساکنان زمین به عنوان یکی از دستاوردهای حکومت حضرت مهدی (عج) در عصر ظهور یاد کرد.
به گزارش القائم نیوز به نقل از خبرگزاری شبستان، دکتر ایراندوست، کارشناس مباحث مهدویت در برنامه "او خواهد آمد" که 29 آذر از رادیو معارف پخش شد، به تشریح خصوصیات و ویژگی های عصر ظهور پرداخت و از برقراری آرامش و امنیت برای ساکنان زمین به عنوان یکی از دستاوردهای حکومت حضرت مهدی (عج) در عصر ظهور یاد کرد و گفت: وجود امام معصوم در میان جامعه بشری بنا بر روایات اسلامی موجب آرامش مردم است ولی با ظهور حضرت مهدی (عج) آسایش و آرامش وصف ناپذیری بر بشریت حکم فرما می شود به طوری که حضرت هر جا قدم می گذارند، امنیت آنجا را فرا می گیرد.
وی از آرامش و امنیت به عنوان گوهری گران بها و از ویژگی های حکومت حضرت مهدی (عج) یاد کرد و افزود: در معجم الاحادیث در بیان و علایم ظهور حضرت مهدی (عج) آمده است که وقتی حضرت ظهور می کنند، بشریت صاحب امن و امان هستند و همه به خاطر این حکومت امن به او محلق می شوند.
بنابراین گزارش، در ادامه این برنامه استاد نیلی پور یکی دیگر از کارشناسان مباحث مهدویت به بیان ویژگی ها و مفاهیم انتظار پرداخت و از اصلاح طلبی به عنوان یکی از ارکان مفاهیم انتظار یاد کرد و اظهار داشت: همان گونه که یکی از القاب حضرت قائم (عج) مصلح، آن هم مصلح کل است، بنابراین منتظر واقعی حضرت نیز باید در خود زمینه اصلاح گری و اصلاح طلبی را فراهم کند و این اصلاح طلبی و اصلاح گری نه تنها در رفتار فردی بلکه باید نسبت به شرایط زندگی و نسبت به آینده جهان و بشریت نیز باشد.
وی حضرت مهدی (عج) را مظهر اصلاح گری توحیدی دانست و خاطرنشان کرد: انسان های منتظر در آخرالزمان به قدری از فساد در روی زمین خسته و به ستوه می آیند که به دنبال گمشده ای هستند تا در پرتو وجود او نظم و گشایشی در زندگی فردی و نیز در کل جهان به وجود آورده و با برنامه های جدید خود زمینه ساز تحول در هستی شود.
مرحوم ثقه الاسلام نورى در بیان اسماء شریفه امام عصر (علیه السلام)، با استناد به آیات و روایات و کتب آسمانى پیشین و تعبیرات راویان و تاریخ نگاران تعداد یکصد و هشتاد و دو اسم و لقب براى حضرت مهدى(علیه السلام)ذکر مى کند و مدّعى است که در این مقام، از استنباط هاى شخصى و استحسان هاى غیر قطعى خوددارى نموده است که در غیر این صورت چندین برابر این اسماء و القاب، قابل استخراج از کتب مختلفه بود. که از آن جمله است:
محمّد، احمد، عبداللّه، محمود، مهدى، برهان، حجّت، حامد، خلف صالح، داعى، شرید صاحب، غائب، قائم، منتظر و... .( [40] )
کنیه هاى آن حضرت عبارتند از: ابوالقاسم (هم کنیه پیامبر(صلى الله علیه وآله وسلم))، ابوعبداللّه، اباصالح که مرحوم نورى ابو ابراهیم، ابوالحسن و ابوتراب را نیز از کنیه هاى ایشان شمرده است.
در اینجا به ذکر پاره اى عناوین و صفات که در ضمن زیارتهاى مختلفه و ادعیه مربوط به حضرت مهدى (علیه السلام) مورد تصریح قرار گرفته است اشاره داریم، با این امید که دقّت و تأمّلى در آنها، ما را با شئونات مختلفه آن بزرگوار آشنا ساخته و مقاماتى را که غالباً از لسان معصومین(علیهم السلام) در ضمن این دعاها و زیارتها براى امام دوازدهم(علیه السلام)بر شمرده شده براى مان روشن تر سازد.
قابل ذکر اینکه تمام این عناوین و اوصاف بطور خاص در مورد حضرت مهدى(علیه السلام)وارد گردیده، اگرچه بسیارى از آنها در مورد سایر امامان بزرگوار اسلام(علیهم السلام)نیز مى تواند مصداق داشته باشد.
دیگر اینکه، آنچه ذکر مى شود نه به ادّعاى اسم یا لقب آن حضرت، بلکه به عنوان بهرهورى از تعابیر موجود در نصوص زیارت و دعاست، اعم از اینکه واژه اى مفرد یا جمله اى توصیفى باشد.