سلسله ی هخامنشیان (530-550 قبل از میلاد )
با چگونه انتقراض حکومت ماد ها آشنا شدیم حال با چگونگی تشکیل بزرگترین امپراتوری جهان باستان یعنی امپراتوری هختامنشی و تحولات سیاسی و اجتماعی ان آشنا می شوید سلسله هخامنشی ، سلسله ی بود که 220 سال در ایران حکومت کرد و از آنجایی که کورش موفق به متحد کردن پارس ها شده بود وی را حاکم واقعی این حکومت می دانند .
پارس ها طایفه هایی بودند از اقوام هند و اروپایی که به فلات ایران کوچ کرده بودند. انها مردمانی دامدار و کشاورز بودن که به شش قبیله تقسیم می شدند و هخامنش سعی در متحد کردن آنها داشت .
می توان از آثار این دوره به پاسارگارد ( در فارس کنونی ) اشاره نمود و یا فرشی تحت عنوان پازیریک اشاره کرد که این فرش در دوره ی هخامنشی در ایران بافته شده است . همچنین می توان به کتیبه هایی که در بیستون ، تخت جمشید ، نقش رستم ، شوش است اشاره کرد و تخت جمشید یکی از مجموعه کاخ هایی که توسط شاهان هخامنشی ساخته شده است ، از برجسته ترین آثار این دوره می باشد.
کوروش ( 529-550 قبل از میلاد )
کوروش نوه ی اخرین پادشاه ماد بود که با خردمندی اش توانست پدربزرگش را شکست بدهد و حکومت را به دست آورد بعد از انتشار یافتن خبر سقوط حکومت مادها فرمانروایان لودیه و بابل جهت اینکه قسمت های از قلمرو ماد را تصرف کنند با فرمانروایان مصر و سایر حکمرانان آسیایی صغیر متحد شدند ولی کورش از قصد و نیت انها مطلع شد و بعد از آگاهی به سوی سارد پایتخت لودیه حرکت کرد و حکومت لودیه و حکومت های شهرهای آسیای صغیر را منقرض نمود بعد از ان به سوی بابل پایتخت کلده رفت . بابل دران زمان شهری وسیع بود با اختلاف طبقاتی فراوان که بیشتر مردم دارای زندگی فقیرانه ای بودند کورش پس از حمله به بابل تمام برده گان را آزاد نمود و با مردم آن شهر و شهرهای دیگری که مورد تصرفش قرار می گرفت رفتاری مناسب داشت همچنین کورش شهری را در کنار رود سیحون ساخت که آنها را شهر کورش نامگذاری کرد همه مورخان چه ایرانی چه اروپایی کورش را واسطه ای کارادانی و خردمند اش ستوده اند کورش حتی شهرهای جدید اورشلیم را که توسط بخت النصر از بین رفته بود دوباره ساخت درباره مرگ کورش می گویند زمانی که وی به ماساژتها (که در بین دریای خزر و اورال سکنی داشتند ) می جنگید کشته شد همچنین علت این جنگ نیز چنین بیان شده است که کورش به خواستگاری ملکه ماساژتها می رود و چون مورد اهانت قرار می گیرد جنگ در می گیرد و کورش در جنگ جان می سپارد مقبره ای کورش نیز در پاسارگاد است .
اروپائیان کورش را سیروس نامیدند . و او را بزرگترین پادشاه ایران باستان می دانند .
کمبوجیه (523-529 قبل از میلاد )
کوروش از کاسامن دادن دارای دو فرزند به نامهای کمبوجیه و بردیا بود . کمبوجیه حکومت بابل را بر عهده داشت و در زمان نبودن کورش سلطنت به عهده او بود و بردیا حکومت خوارزم و پارت و باختر و کرمان را داشت و چون مردم به بردیا بیشتر محبت می کردند و بیشتر مورد توجه مردم بود قبل از این که کمبوجیه بر تخت سلطنت بنشیند بردارش بردیا را به طور پنهانی به قتل رساند . بعد از مرگ کوروش کمبوجیه راه پدر را ادامه داد ولی به مدت سه سال مجبور بود ایالت های مختلفی را که در حال شورش بودند مطیع کند بعد از آن وی به مر لشکر کشی نمود و از دلایل وی این بود که فرعون مصر او را به دامادی نپذیرفته است اما می توان از انگیزه های اصلی حمله به مصر همدستی فرعون مصر با پادشاه لودیه در ماجرای توطئه حمله ایران در زمان کوروش همچنین ثروت بیکران مصر نام برد کوروش مصر سرزمینی بزرگ بود اما متاسفانه این کشور دارای نابسامانی داخلی بود و در این جنگ فرعون مصر تصور می کرد ایرانیان از راه دریا حمله می کنند اما در زمان جنگ وی غافلگیر شد و ایرانیان از راه خشکی حمله کردند . کمبوجیه در این جنگ کامیاب گردید .و توانست یکی از دولت شهرهای مشهور جهان را به تصرف خود در اورد بعد از دست یابی به مصر کمبوجیه راهی آفریقا گردید ولی خبرهای از ایران رسید که کمبوجیه مجبور به مراجعت به ایران شد وی نخست فرمانروای ایرانی برای مصر تعیین کرد و بعد راه برگشت را در پیش گرفت اما قبل از رسیدن به ایران درگذشت . خبرهایی که باعث شده بود کمبوجیه به ایران مراجعت کند این بود که شنید مغی از اهل ماد خود را برادر کمبوجیه یعنی بردیا خوانده و بر تخت سلطنت نشسته است و مردم نیز به طرف او جذب شده اند کمبوجیه که نمی توانست مطلب به قتل رساندن برادرش را به دیگران بگوید در موقعیت خیلی بدی گرفتار شده بود ولی بلاخره در شهر اگباتانا در شام زخمی به خود زد و خودکشی کرد ول یقبل از مرگش راز قتل برادرش را به خواص پارس که مهراهش بوند گفت (522 قبل از میلاد )