مکی است و دارای (96) آیه است.
وجه تسمیه: این سوره بدان سبب «واقعه» نامیده شد که با فرموده حق تعالی: ﮋ ﮍ ﮎ ﮏ ﮊ آغاز شده است.
فضیلت آن: در باره فضیلت این سوره مبارکه احادیثی روایت شده است؛ از آن جمله حدیث شریف ذیل به روایت انسt است که رسول اکرم ص فرمودند: «سوره واقعه سوره توانگری است پس آن را بخوانید و به فرزندانتان نیز تعلیمش دهید». ثعلبی و ابن‌عساکر در شرح حال عبدالله بن‌مسعودt روایت کرده‌اند: «عبدالله بن‌مسعودt به همان بیماری‌ای مصاب شد که در آن رحلت کرد پس عثمان‌بن‌عفانt به عیادتش رفت و از او پرسید:
ای عبدالله! از چه بیماری‌ای رنج می‌بری؟
گفت: از بیماری گناهان خویش.
پرسید: به چه چیزی میل داری؟
گفت: به رحمت پروردگار خویش.
پرسید: آیا دستور ندهم که برایت پزشکی بیاورند؟
گفت: همان پزشک مرا بیمار ساخت.
پرسید: آیا برای تو به بخششی دستور ندهم؟
گفت: مرا بدان نیازی نیست.
فرمود: این بخشش، بعد از تو از آن دخترانت باشد.
گفت: ای امیرالمؤمنین! آیا بر دخترانم از فقر بیمناکید؟ من به دخترانم دستور داده‌ام که در هر شب سوره واقعه را بخوانند زیرا در حدیث شریف از رسول خدا ص شنیدم که فرمودند: «هر کس در هر شب سوره واقعه را بخواند، هرگز به او فقر و فاقه‌ای نمی‌رسد».
ﮍ ﮎ ﮏ ﮐ
«چون واقعه واقع شود» واقعه: اسمی از اسمای قیامت است، مانند آزفه، حاقه و غیر آن. قیامت از آن رو واقعه نامیده شد که وقوع آن ثابت و محقق می‌باشد.
ﮑ ﮒ ﮓ ﮔ
«در وقت وقوع آن هیچ تکذیب کننده‌ای نیست» یعنی: در هنگام وقوع آن دیگر تکذیبی در کار نیست و چون اسرافیلu نفخه آخر را بدمد دیگر اصلا تکذیبی روی نمی‌دهد و کسی را نمی‌بینی که بگوید: قیامت و معاد دروغ است. مراد از واقعه: همان دمیدن آخر در صور است.
ﮕ ﮖ ﮗ
«هم فرودارنده است و هم فرادارنده» یعنی: قیامت گروه‌هایی از کافران اهل جاه و مقام و فاسقان اهل منصب و توانگری را که در دنیا بلندقدر بوده‌اند، فرومی‌دارد و پست می‌گرداند و گروه‌هایی از اهل ایمان را که در دنیا بی‌نام و نشان بوده‌اند، بلندقدر می‌گرداند و رفعت می‌دهد.
ﮘ ﮙ ﮚ ﮛ ﮜ
«آن گاه که زمین به جنبشی سخت لرزانده شود» تا بدانجا که هر آنچه بر روی آن است ویران میشود و همه چیز اعم از کوهها و غیر آن در هم می‌شکند.
ﮝ ﮞ ﮟ ﮠ
«و کوهها سخت خرد و ریز شود» بس: ریزه‌ریزه شدن است. گفته میشود: بس الشی؛ آن گاه که کسی چیزی را خرد و ریز کند.
ﮡ ﮢ ﮣ ﮤ
«پس غباری پراکنده» و متفرق «گردند» چنان‌که در شعاع روزنه خانه به‌سوی آفتاب، ذرات غبار مانندی دیده میشود.
ﮥ ﮦ ﮧ ﮨ
«و شما ازواج سه‌گانه‌ای باشید» یعنی: شما به دسته‌ها و گروه‌های سه‌گانه تقسیم می‌شوید. زوج: بر هر چیزی که از آن همراه با دسته دیگری یادآوری شود و نیز بر جفت نر و ماده اطلاق میشود.
ﮩ ﮪ ﮫ ﮬ ﮭ ﮮ
آن گاه حق تعالی به بیان حال این گروه‌های سه‌گانه پرداخته و می‌فرماید: «پس اصحاب میمنه» یعنی: یاران دست راست «چه حال دارند اصحاب میمنه؟» یعنی: یاران دست راست در چه حال و وصفی قرار دارند؟ در بهترین حال و وصف. پس استفهام مفید بزرگداشت شأن و به شگفت آوردن از خوبی حال آنان است. اصحاب میمنه: اهل سعادت‌اند که ایشان را از سمت راست به‌سوی بهشت می‌برند و نامه‌های اعمالشان را به دست راست‌شان میدهند.
ﮯ ﮰ ﮱ ﯓ ﯔ ﯕ
«و اصحاب شمال» یعنی: یاران چپ «چه حال دارند اصحاب شمال؟» آنان اهل شقاوت و ضلالت‌اند که آنها را از سمت چپ به‌سوی دوزخ می‌برند و نامه‌های اعمالشان را به دست چپ‌شان میدهند. آری! آنان در حال و وصف بد و نامیمونی قرار دارند زیرا در پرتگاه حقارت و دنائت افگنده می‌شوند. استفهام در اینجا نیز مفید به شگفت واداشتن از حال و روز بد آنان است.
ﯖ ﯗ ﯘ
«و سبقت‌گیرندگان خود ایشانند پیش‌روندگان» یعنی: سومین گروه، پیشتازان وسبقت‌گیرندگان به‌سوی ایمان و جهاد و توبه و اعمال نیک‌اند و هم آنانند که به‌سوی رحمت خداوندأ و بهشت وی پیش می‌تازند. به این ترتیب خدای متعال روشن میکند که انسانها در روز قیامت به سه گروه تقسیم می‌شوند: دست‌راستی‌ها که اصحاب بهشت‌اند، دست چپی‌ها که اهل دوزخ‌اند و پیشتازان سبقت‌گیرنده به پیشگاه خدای عزوجل و مقربان بارگاه وی؛ که پیامبران، صدیقان و شهدا می‌باشند. در حدیث شریف به روایت عائشه رضی‌الله عنها آمده است که‌رسول اکرم ص فرمودند: «آیا می‌دانید که پیشتازان به‌سوی سایه (عرش) الهی در روز قیامت چه کسانی‌اند؟ اصحاب گفتند: خدا و رسولش داناترند. رسول اکرم ص فرمودند: ایشان کسانی اند که چون حق به آنان عرضه شود، آن را می‌پذیرند و چون حق از آنان خواسته شود، آن را می‌بخشند و بر مردم چنان حکم و داوری می‌کنند که بر خویشتن حکم می‌کنند». ابن‌کثیر در تفسیر: ﮋ ﮥ ﮦ ﮧ ﮊ : (و شما دسته‌های سه‌گانه‌ای باشید) «آیه / 7» می‌گوید: «یعنی مردم در روز قیامت به سه دسته تقسیم می‌شوند؛ دسته‌ای در طرف راست عرش پروردگار سبحان قرار دارند و آنان کسانی‌اند که از پهلوی راست آدمu بیرون‌آمده‌اند ... و سدی می‌گوید: آنان جمهور اهل بهشت‌اند. دسته دوم در طرف چپ عرش قرار دارند و آنان عامه اهل دوزخ‌اند که از پهلوی چپ آدمu بیرون آمده‌اند... پناه بر خداأ از عملکرد آنان و دسته سوم پیشتازان در بارگاه خدای عزوجل‌اند که ایشان از اصحاب یمین بهره‌مندتر، مخصوص‌تر و به‌حق تعالی نزدیکترند و این گروه؛ پیامبران، صدیقان و شهیدان می‌باشند که تعدادشان از اصحاب یمین کمتر است».
ﯙ ﯚ ﯛ
«آنانند همان مقربان» یعنی: نزدیک کرده‌گان به‌سوی پاداش فراوان الهی و کرامت و گرامیداشت عظیم وی.
ﯜ ﯝ ﯞ ﯟ
آن مقربان به طور ابد «در بهشتهای پر ناز و نعمت» اند.
ﯠ ﯡ ﯢ ﯣ
آن مقربان؛ «جمعی بسیارند از پیشینیان» ثله : گروهی است که شمار آن در تحت حصر نیاید. مراد از پیشینیان: امت‌های سابق از زمان آدمu تا بعثت پیامبر ما حضرت محمد ص می‌باشند.
ﯤ ﯥ ﯦ ﯧ
«و» آن مقربان «اندکی‌اند از متأخران» یعنی: مقربان از امت محمد ص نسبت به پیشینیان خود از امت‌های دیگر اندک‌اند، به سبب بسیاری پیامبران در امت‌های پیشین و بسیاری کسانی که دعوتشان را اجابت گفته‌اند. به‌قولی که ابن‌کثیر نیز آن‌را ترجیح داده است مراد این است که: مقربان جمعی بسیار از پیشینیان امت محمد ص و جمعی اندک از متأخران همین امت‌اند بنابراین، جمعی بسیار از پیشینیان مقرب و پیشتاز امت محمدی در بهشت‌اند ولی از متأخران این امت مقربان اندکی در بهشت‌اند، برخلاف اصحاب یمین (یاران دست راست) زیرا چنان‌که می‌آید از هر دو مجموعه پیشینیان و متأخرانشان جمع بسیاری در بهشت‌اند پس هیچ امتناعی ندارد که اصحاب یمین این امت بیشتر از اصحاب یمین غیرشان از امت‌های دیگر باشند. بنابراین، از پیشتازان و مقربان اندک و از جمع بسیار بزرگ اصحاب یمین این امت است که نصف اهل بهشت تشکیل میشود چنان‌که در حدیث شریف آمده است که رسول اکرم ص به یاران خویش گفتند: «إنی‌لأرجوا أن تکونوا نصف اهل‌الجنه : من امیدوارم که شما (امت من) نصف اهل بهشت باشید».
در بیان سبب نزول آیات «13 39» از ابی‌هریرهt روایت شده است که فرمود: چون آیه ﮋ ﯠ ﯡ ﯢ ﯣ ﯤ ﯥ ﯦ ﮊ : (از پیشینیان جمعی بسیار و از متأخران جمع اندکی‌اند) نازل شد، این امر که چرا شمار بهشتیان امت‌های قبل بیشتر است، بر مسلمانان دشوار آمد لذا بعد از آن آیه: ﮋ ﮮ ﮯ ﮰ ﮱ ﯓﯔ ﯕ ﮊ : (از پیشینیان و متأخران جمعی بسیارند) نازل شد. هرچند این روایت سند قوی و محکمی ندارد.
خلاصه این‌که: مجموع این امت در بهشت نسبت به غیر خود از امت‌ها در اکثریت قرار دارند اما سابقان و پیشتازان امت‌های گذشته از سابقان امت ما بیشترند ولی باز تابعان امت ما بیشتر از تابعان و متأخران امت‌های دیگر می‌باشند. شایان ذکر است که بسیار بودن پیشتازان امت‌های پیشین به‌سوی بهشت، دلیل دیگری جز کثرت انبیایشان ندارد پس اگر پیشتازان امت‌های پیشین با ضمیمه شدن انبیایشان به ایشان از ما بیشتر باشند بر پیشتازان امت ما هیچ باکی نیست.
کلید واژه: اضافه ولتاژها – برقگیر – شبیه‌سازی - ATP
چکیده:
اغلب مشاهه میشود که برقگیرهای شبکه قدرت دچار خرابی گردیده و از مدار خارج و گاهی منفجر می‌شوند و می‌شکنند و یا خراب شده, شبکه را به زمین اتصال کوتاه میدهند. ضروری است که علت این حوادث مورد بررسی دقیق قرار گیرد. روش مناسب جهت این امر شبیه‌سازی شبکه و برقگیرها روی کامپیوتر و نیز مطالعه سوابق مربوط به خرابی برقگیرها و حالات گذرای اتفاق افتاده در شبکه قدرت است. در این مقاله اطلاعات مربوط به شبکه برق زنجان و برقگیرها جمع‌آوری گردیده و روی کامپیوتر (به کمک نرم‌افزار ATP) شبیه‌سازی میگردد. همچنین حوادث رخ داده در شبکه مورد تجزیه و تحلیل قرارگرفته نتایج آن با نتایج حاصل از شبیه‌سازی مورد مقایسه قرار می‌گیرد و نهایتاً دستورالعمل مناسبی جهت پیشگیری از این حوادث ارائه خواهد گردید.
مقدمه: [2] , [1]
واژه گذار را میتوان به دو گروه موج ضربه‌ای گذرا و موج نوسانی گذرا تقسیم بندی نمود. این گروهها شکل موج گذرای بک موج جریان یا ولتاژ را توصیف می‌کنند. علت اصلی ایجاد پدیده ضربه‌ای گذرا, صاعقه می‌باشدکه فرکانسی به غیر از فرکانس قدرت دارد و پلارینه آن تک جهته است. موج نوسانی گذرا فرکانسی به غیر از فرکانس قدرت داشته و پلاریته آن دو جهته است.
اضافه ولتاژهای گذرا در سیستمهای الکتریکی به دو دلیل کلی ایجاد می‌گردند, کلید زنی و صاعقه. این اضافه ولتاژها می‌توانند اثرات مخربی بر روی ایزولاسیون تجهیزات ایجاد نمایند, برای حفاظت تجهیزات در قبال انواع اضافه ولتاژها, ضروری است از ابزار مناسبی استفاده گردد. برقگیرها وسایلی هستند که تجهیزات را با محدود کردم ولتاژ در مقابل اضافه ولتاژهای گذرا محافظت می‌کنند. برای حفاظت انواع سیستمهای قدرت باید از برقگیرهای متناسب با ویژگیهای حالات گذرای آن سیستم استفاده نمود.
اضافه ولتاژ در شبکههای قدرت
بطور کلی اصافه ولتاژها را میتوان به دو بخش گذرا و موقت تقسیم نمود:
1- اضافه ولتاژهای گذرا [i][1] در شبکههای قدرت [3],[1]
اضافه ولتاژهای گذرا می‌تواند عوامل داخلی و یا خارجی داشته باشد. عوامل داخلی ناشی از رفتار سیستم قدرت بوده و به پارامترهای آن بستگی دارد در حالیکه عوامل خارجی, از خارج بر سیستم قدرت اثر گذاشته منجر به بروز اضافه ولتاژ میگردد.
اضافه ولتاژهای کلیدزنی[ii][2] [7] در اثر کلید زنی عناصر ذخیره کننده انرژی از قبیل خازن و سلف ایجاد میشود. کلید زنی راکتور موازی, خازن و فیدر بی‌بار شده و برقدار کردن خط بدون بار از این نوع می‌باشند. صاعقه[iii][3] [4],[5],[6],[8] از جمله عوامل خارجی بوده و منجر به اضافه ولتاژ گذرا میگردد.
2- اضافه ولتاژهای موقت[iv][4] [1],[9]
اضافه ولتاژهای موقت با فرکانس حدود فرکانس قدرت اتفاق می‌افتد و مدت بقای آن در شبکه قدرت طولانی می‌باشد. این نوع اضافه ولتاژها بدلیل تغذیه از منبع قدرت, استهلاک قابل توجهی نداشته و حذف آنها با عملکرد رله‌های حفاظتی و رفع عیب امکان پذیر است.
پدیده رزنانس و فرورزنانس, قطع ناگهانی بار و اتصال فاز- زمین از نوع اضافه ولتاژهای موقت محسوب می‌گردند.
ساختمان و خصوصیات برقگیرهای غیرخطی [10],[11],[12]
برقگیرهای فشار قوی بین فاز و زمین وصل شده همزمان با ظهور ولتاژ موجی، جریان فاز- زمین را برقرار ساخته, همزمان با کاهش ولتاژ در مرحله دم موج, تا حدود ولتاژ اسمی فاز – زمین (ولتاژ لحظه‌ای) جریان برقرار شده از داخل برقگیر قطع شده, برقگیر همانند ستون مقره عمل می‌نماید. جریان فاز – زمین برقرار شده به شرح فوق, جریان موجی بوده , به عنوان جریان تخلیه برقگیر موسوم می‌باشد. در پی انتقال بارهای الکتریکی حاصل از ولتاژهای موجی به زمین, به صورت جریان موجی برقگیر, دامنه ولتاژ موجی در محل برقگیر کاهش می‌یابد. برقراری جریان تخلیه و قطع به موقع آن, از داخل ستون برقگیر, همزمان به ظهور ولتاژ موجی, توسط مقاومتهای غیرخطی صورت می‌پذیرد. مقاومتها در داخل محفظه با رعایت ایزولاسیون مطمئن فاز – زمین همانند ستون مقره نصب شده‌اند.
برقراری به موقع جریان موجی در برقگیر همزمان با ظهور ولتاژ موجی و قطع جریان همزمان با کاهش دامنه ولتاژ موجی, با توجه به منحنی ولت – آمپر مقاومتهای غیرخطی , مطابق شکل 1 امکان‌پذیر میشود. در این منحنی تغییرات ولتاژ دو سر ستون مقاومتها بر حسب جریان برقرار شده در آنان رسم شده است.
چنانچه دیده میشود, برقرای جریان 0.1mA به منزله تبدیل مقاومتهها به ستون مقره با ایزولاسیون کامل و برقرارری جریان به میزان 100KA به منزله از دست دادن مقاومت الکتریکی و برخورداری از هدایت کامل می‌باشد.
شکل 1
پارامترهای مهم در انتخاب برقگیرها [1],[13],[14]
برای انتخاب برقگیر باتوجه به شرایط خاص سیستم مورد حفاظت, پارامترهای زیر باید مورد بررسی و توجه قرارگیرد:
1- ماگزیمم ولتاژ کار دائم Maximum continuance operating voltage (MCOV)
2- ولتاژ نامی Rated voltage
3- جریان تخلیه نامی Discharge current
4- کلاس تخلیه برقگیر
5- جریان کلیدزنی
6- قابلیت جذب انرژی برقگیر
7- سطح محافظت برقگیر
با تویه به پارامترهای اشاره شده, محدود انتخاب برقگیرها برای شبکههای انتقال KV230 و فوق توزیع (KV63) به شرح زیر می‌باشد:
الف) MCOV
سطح ولتاژ KV63
سطح ولتاژ KV230
ب) Ur
ج) P.L.
د) کلاس تخلیه برقگیر
کلاس تخلیه برقگیر با توجه به قابلیت جذب انرژی آن تعیین میشود.
مطابق استاندارد IEC 99-4 برقگیر باید به مدت 2 میلی ثانیه جریان کلید زنی 100 آمپر را تخلیه نماید.
مشخصات برقگیر های موجود شبکه تحت مطالعه
برقگیرهای مورد استفاده در شبکه برق زنجان از نوع برقگیرهای اکسید روی بدون فاصله هوایی بوده و در سطوح ولتاژ 230 و 63 کیلوولت دارای مقادیر ولتاژ نامی به شرح جدول 1 می‌باشند.