خارپوستان تنها جانورانی هستند که دارای پنج قسمت اصلی در بدنشان میباشند آنها دارای پوسته سفید و سختی هستند که ممکن است روی آنها تیغههایی باشد خارپوستان توسط صدها پای لوله مانند پر از مایع حرکت میکنند آنهایی که فقط در دریا زندگی میکنند شامل ستاره شکننده، ستاره دریایی، خارپوست دریایی و خیار دریایی میشوند بیشتر این جانوران در آبهای کم عمق زندگی میکنند اما ستاره های ظریف در عمق دریا زندگی میکنند.
در حدود 6500 گونه از خارپوستان وجود دارد و انها در دریاهای سراسر جهان پراکنده هستند ستارههای دریایی عموما" گوشتخوار هستند اما بعضی گونهها از گیاهان کوچک و یا ریزههای غذا که در بستر دریا قرار دارند استفاده میکنند.
ستاره های ظریف دریایی به تعداد زیاد در بستر دریاها و تا عمق (2500) 7620 متری یافت میشوند ستاره ماهی معمولی اقیانوس اطلس میتواند پوسته صدف خوراکی را بشکافد شکم خود را از لای شکاف (50/1 اینچ)5/0 میلی متر در ان وارد کند و صدف درون آن را بخورد بیشتر گونههای ستاره ماهیها دارای پنج دست هستند اما بعضی تا پنجاه دست هم دارند.
ستارههای دریایی معمولاً دارای پنج دست هستند (یا بیشتر ضریب 5 تعداد دستهای آنها خواهد بود) ستاره دریایی از دستهایش برای بازکردن پوست صدفها و حلزونها استفاده میکند.
ردهها
رده لالهوشان مانند لالههای دریایی (ستارگان پَری)
رده خیارسانان مانند خیارهای دریایی
رده ستارهسانان مانند ستاره دریایی
رده مارسانان مانند ستارههای شکننده
رده خارداران مانند توتیای دریایی
رویاندن دوباره
در صورتی که یکی از دستهای ستاره دریایی یا ستاره شکننده قطع شود آنها به سادگی در جای آن یک دست دیگر می رویانند زخم به سرعت التیام مییابد و بعد از چند هفته مراحل بازسازی (رویش مجدد)کامل میشود در بیشتر گونهها قسمت اصلی بدن عمل رویش دوباره دست قطع شده را انجام میدهد اما در گروههای دیگر خود دست قطع شده میتواند یک دست جدید و قسمتهای مختلف بدن را در محل زخم برویاند و نهایتا" تبدیل به یک حیوان کامل گردد بعضی از گونهها از این خاصیت برای تولید مثل استفاده میکنند یعنی یک دست را مخصوصا" از خود جدا کرده و آن دست یک بدن جدید روی خود می رویاند.
خارپوست دریایی خوراکی به آرامی روی سنگها می خزد و از پنج عدد آرواره اش برای تراشیدن جلبکها و حیوانات میکروسکوپی استفاده میکند بدن او توسط یک پوسته سخت و تعداد زیادی از تیغهای ظریف پوشیده شده است خارپوست دریایی با استفاده از پای باریک و لولهای شکلش برای حرکت و جمع کردن تکه خزههای دریایی استفاده میکند خزههای دریایی به عنوان استتار عمل کرده و خارپوست دریایی را از حمله خوکهای آبی سگهای آبی و دیگر شکارچیان حفظ میکنند.
خیار دریایی حیوان خزندهای است که به آهستگی به روی گل سنگها یا صخرهها می خزد و تکههای غذا را از محیط اطراف جمع کرده و مصرف میکند دستهای او مایع چسبندهای ترشح میکند که جمع آوری غذا از روی زمین را برای او آسان میکند پاهای ردیفی قرمز روشن و مجموعه دستهای تغذیه کننده بنفش و زرد بسیاری از گونههای خیار دریایی برای استتار مناسب نمیباشند.
ستاره دریایی تاج خاری کاملا" مسلح است به طوری که توسط ردیفهایی از تیغهای بلند محافظت میشود او از طریق جلو بردن شکمش بهوسیله قرار دادن دهانش روی پولیپهای مرجانی از مرجانها تغذیه میکند او ماده هضم کننده را روی پولیپها می ریزد و بعد آنها را جذب میکند در قسمتهای از صخرههای گریت بریر در استرالیا جمعیت این ستاره دریایی به میزان قابل توجهی رشد کرده و بخش عظیمی ازمرجانها را از بین برده اند.
مقدمه
شاخه خارپوستان یکی از شاخههای مهم جانوران بیمهره محسوب شده و در بردارنده 8000 گونه زنده و حدود 30000 گونه فسیل میباشد. این گروه از جانوران تماما دریازی بوده و در اعماق مختلف و آب و هوایی متفاوت به سر میبرند. منشا خارپوستان به دوره کامبرین ، یعنی حدودا 600 میلیون سال قبل برمیگردد. از این گروه از جانوران 6 رده باقی مانده باقی مانده است.
اختصاصات
آبزی بوده و همگی در آب دریا آزادانه شنا میکنند.
لارو خارپوستان دارای دگردیسی کامل بوده و تقارن دوجانبی دارد.
خارپوستان فاقد سر میباشند و تقارن در جانور بالغ ، اساسا پنج وجهی است.
دارای حفره عمومی یا سلوم بوده (سلومات) و حفره عمومی آنها از نظر منشا آنتروسل است.
حفره عمومی در مرحله جنینی ، سه قسمتی بوده و این سه حفره در مرحله بلوغ در اثر نمو خود به سیستم گردش آب ، فضای سلومیک عمومی و axocoel تبدیل میشوند.
خارپوستان دارای یک سیستم گردش آب پیچیده میباشند که متشکل از یک سری مجاری سلولی و زواید سطحی است که مجموعا تشکیل پاهای لولهای را میدهند.
اسکلت داخلی و درمی بوده و مرکب از استخوانچههایی از جنس کربنات کلسیم میباشد.
هیچگونه اندام دفعی در این جانوران مشاهده نمیشود.
جنسها از یکدیگر جدا بوده و لقاح خارجی میباشد.
نمو تخم به صورت شعاعی بوده. این گروه از جانوران جزء دوتروستوم ها محسوب میشوند. بدین معنی که مخرج از بلاستوپور جنینی مشتق میگردد.
رده بندی خارپوستان
رده لالهوشان
لاله های دریایی ، ستارگان پری ، بدن فنجان مانند است. آزادند یا به جایی میچسبند. اسکلت داخلی فقط به منطقه پایه در جهت مخالف دهان محدود است. طرف دهان پوستی است و بازوها منشعب هستند. پاهای لولهای گیرنده غذا دارند.