چکیده :
ژیاردیا لامبلیا انگل تک یاخته ای است که به عنوان شایع ترین عامل بیماریزای روده ای در تمام دنیا به ویژه در کشورهای در حال توسعه شناخته شده است.بنابراین بررسی منظم و مستمر آن به منظور برنامه ریزی جهت کنترل آلودگی های انگلی به عنوان عامل انتقال ضروری به نظر می رسد.در همین راستا این مطالعه جهت تعین شیوع ژیاردیا در بین شهروندان شهرستان ایذه در سال 1386 انجام شد.
مقدمه
یکی از انگل‌هایی که باعث آلودگی دستگاه گوارش میشود، ژیاردیا نام دارد و عفونت با آن را ژیاردیوز می‌گویند. این انگل یکی از شایع‌ترین علل اسهال در بچه‌هاست که به علت مصرف آب و سبزی و میوه آلوده ایجاد میشود. این انگل در مقابل مقدار کلری که برای تصفیه آب به کار برده میشود مقاوم بوده و در آب سرد حتی تا 2 ماه می‌تواند زنده بماند. بچه‌ها نسبت به
بزرگترها در حدود 3 برابر به این انگل حساس‌ترند و به نظر می‌رسد که با افزایش سن، بدن کم‌کم نسبت به آن مقاوم‌تر میشود ولی این به معنی عدم مبتلا شدن بزرگترها نیست و گاهی تمام اعضای خانواده به این انگل مبتلا هستند.
در بیشتر موارد، ابتلا به ژیاردیوز هیچ علامتی ایجاد نمی‌کند، اما اگر این بیماری ایجاد علامت کند، معمولا باعث اسهال میشود که در آن خون یا موکوس دیده نمی‌شود در فردی مبتلا به ژیاردیوز شود جذب چربی‌ها از دستگاه گوارش به درستی انجام نمی‌شود، در نتیجه چربی موجود در غذا جذب نشده و با مدفوع دفع میشود که باعث ایجاد بوی بسیار بد مدفوع می‌گردد. علایم دیگری هم ممکن است در این بیماری دیده شوند. مثلاً برخی بچه‌های مبتلا از دردهای شکمی شکایت می‌کنند که البته خیلی شدید نیست. در مبتلایان به این بیماری میزان گاز روده‌ها زیاد شده و بوی بسیار بدی دارد و می‌تواند باعث ایجاد نفخ شکم هم بشود. بی‌اشتهایی از علایم دیگری است که در مبتلایان به ژیاردیوز دیده میشود و می‌تواند از علت‌های عدم وزن‌گیری در بچه‌ها باشد. گاهی اوقات تهوع و استفراغ و تب بسیار خفیف هم در این بیماران دیده میشود.
این علامت‌ها ممکن است به مدت 5 تا 7 روز وجود داشته باشند و اگر بیشتر از این ادامه پیدا کنند باعث میشود که وزن‌گیری کودک دچار اختلال شود. گاهی اوقات هم بیماری به فرم مزمن تبدیل میشود که در آن دل‌‌درد در بالای ناف، گازهای روده‌ای زیاد و بدبو و بوی بد دهان و رنگ‌پریدگی ممکن است ایجاد شود
افرادی که مبتلا به این انگل هستند، آن را در مدفوع خود دفع می‌کنند که در صورت عدم دفع بهداشتی آن می‌تواند باعث آلودگی آب‌ها، استخرها و منابع طبیعی آب مثل چشمه‌ها و.... شود. علاوه بر آب، تمام غذاهای خامی که به نحوی با آب آلوده تماس داشته باشند و از جمله میوه‌ها و سبزی‌ها می‌توانند باعث آلودگی سایر افراد شوند.
برای تشخیص ژیاردیوز، باید آزمایش مدفوع انجام داد که البته ممکن است یک بار آزمایش آن را نشان ندهد. به همین جهت اغلب برای تشخیص آن مجبور هستیم 3 بار نمونه مدفوع را به آزمایشگاه ببریم. وقتی تشخیص ژیاردیوز معلوم شد، با مصرف آنتی‌بیوتیک موِثر بر آن می‌توان آن را درمان کرد، دوره درمان در حدود 5 تا 7 روز است و اغلب از داروهای خوراکی استفاده میشود. باید همیشه دقت کرد که به همان شکل که پزشک توصیه کرده دارو را به طور کامل مصرف کرد. علاوه بر این بهتر است وقتی در خانواده یک نفر مبتلا به ژیاردیوز است، بقیه افراد خانواده قبل از غذا و بعد از رفتن به دستشویی، با دقت بیشتری دستتان را بشویید تا احتمال ابتلای آنها کمتر شود. کودکی که در اثر ژیاردیوز، مبتلا به اسهال است، ممکن است مقدار زیادی از مایعات بدن خود را از دست بدهد که باید مراقب بود که کودک به میزان کافی مایعات مصرف کند تا مایع از دست رفته جبران شود. از طرف دیگر مصرف داروهای ضداسهال و یا ضدکرامپ‌های شکمی ممکن است باعث شود علایم کودک مخفی بماند و در درمان کودک اختلال ایجاد کند، پس بهتر است تا حد امکان از این داروها استفاده نشود.
وقتی فردی در مواجهه با آب یا غذای آلوده قرار می‌گیرد، در حدود 1 تا 3 هفته بعد ممکن است به این بیماری مبتلا شود. با درمان آنتی‌بیوتیکی این بیماری پس از 5 تا 7 روز بهبود می‌یابد اما بدون درمان گاهی تا 6 هفته یا حتی طولانی‌تر هم ادامه پیدا می‌کند. اگر موارد زیر وجود داشته باشند باید حتماً به پزشک مراجعه کرد:
-1 اسهال بسیار شدید باشد.
-2 وجود تب بالا و یا درد شکمی بسیار شدید.
-3 اسهال متناوب به همراه درد شکمی و کاهش وزن و کاهش اشتها.
ازدارو های درمانی می توان به موارد زیر اشاره داشت :
Ipronidazole , 127 mg/l in water X 7 days
Metronidazole , 50-70 mg/kg PO SID X 5 days
Albendazole , 25 mg/kg BID X 2 days
پیشینه تحقیق
در بررسی شیوع آلودگی های انگلی در مطالعات متعدد ژیاردیا بیشترین درصد آلودگی های انگلی را به خود اختصاص داده است.در مطالعات انجام شده توسط دکتر سیاری و همکاران تحت عنوان شیوع عفونت های روده ای در مراکز بهداشتی وابسته به دانشگاه های علوم پزشکی در ایران ژیاردیا بالاترین میزان عفونت را در بچه های بالای 2 سال داشته است.در تحقیقی که در بندر عباس انجام شده ژیاردیا باشیوع 17/3%و در یاسوج 18/3%و در قزوین13/5%گزارش شده است.
روش کار
این مطالعه در سال 1386 انجام شد.با توجه به شیوع ژیاردیا در مطالعات قبلی با ضریب اطمینان 95%تعداد713 نفر به صورت خوشه ای تصادفی از مراجعین به بیمارستان شهدا ایذه انتخاب شدند.از مراجعین سه نمونه مدفوع به صورت یک روز در میان گرفته شد و مورد ازمایش قرار گرفت.ازمایش مدفوع به دو روش مستقیم (روی دو لام مقداری از نمونه مدفوع را قرار داده به یکی از آنها یک قطره سرم فیزیولوژی و روی لام دیگر یک قطره لوگول افزوده و مخلوط کردیم و با قرار دادن لامل بر روی آنها با درشت نمایی 40 میکروسکوپ مورد بررسی قرار دادیم) و فرمالین-اتر انجام شد.پس از جمع آوری اطلاعات _ داده ها وارد کامپیوتر شد و با استفاده از نرم افزارspss و آزمون های آماری مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت.
یافته ها
از713 شهروند مورد مطالعه 200 مرد(22/15%)و513زن(71/94%) بودند که از بین مردان 158نفر بیمار(79%) و از بین زنان 280نفر(54/58) بیمار بودند.همچنین در ماه های شهریور(90) و تیر(50) بیشترین میزان شیوع ژیاردیا گزارش شده است.