تحقیق مقاله آداب و اسرار وضو

آداب وضو 

پیش از وضو، مسواک زدن مستحب است همچنین تمیز بودن آب ، شستن دستها پیش از وضو، مضمضه کردن آب ، استنشاق (داخل بینى را شستن )، بازگذاشتن چشم در حال شستن صورت ، دعا هنگام وضو، کشیدن دست هنگام شستن بر اعضاى وضو، کمک نگرفتن در مقدمات وضو، استفاده نکردن از آب بو گرفته یا آفتاب خورده و... دعاهاى مخصوص شستن و مسح هر عضو، در کتاب دعا و آداب آمده است .

مسواک 

فضیلت و فایده بسیار دارد. از پیامبر اکرم صلى الله علیه و آله روایت است : اگر بیم آن که بر امتم مشقت ایجاد کنم نبود، به آنان دستور مى دادم براى هر نماز، مسواک بزنند. در حدیث دیگرى فرموده : مسواک دوازده فایده دارد: دهان را پاک مى کند؛ خدا را خشنود مى سازد؛ دندانها را سفید مى کند؛ زردى آن ها را مى برد؛ بلغم را مى کاهد؛ اشتها آور است ؛ حسنات را مى افزاید؛ عمل به سنت است ، فرشتگان حضور مى یابند؛ لثه را محکم مى کند؛ مرور بر گذرگاه تلاوت قرآن است ؛ دو رکعت نماز با مسواک ، نزد خدا محبوب تر از هفتاد رکعت بى مسواک است . بهتر است با چوب اراک باشد و به پهناى دندان زده شود و هنگام مسواک زدن دعاى آن خوانده شود. اوقاتى که در روایات براى مسواک زدن آمده ، عبارت است از: هنگام وضو، هنگام خواب شبانه ، هنگام بیدار شدن از خواب ، و قبل از بیرون رفتن براى نماز صبح .

درسهاى آموختنى از وضو 

امام صادق علیه السلام به نقل از پیامبر اکرم صلى الله علیه و آله فرمود: مسواک کردن موجب پاکیزگى دهان و خشنودى خداست و از سنت هاى موکد است و منافعى براى برون و درون دارد که بى شمار است . هم چنان که زواید غذا را با مسواک از دندان هایت مى زدایى ، آلودگى را نیز با تضرع و خشوع و شب زنده دارى به درگاه خدا از بین ببر، ظاهر و باطن خود را از تیرگى هاى مخالفت با فرمان خدا و ارتکاب گناهان بزداى . چوب مسواک ، گیاهى پاک و لطیف است ، دندانها هم وسیله خوردن . جویدن و گوارش است . مسواک سبب مى شود که آلودگى هاى غذا از بین برود و جوهر زلال آن آشکار شود و مثل حالت اولش گردد. خداوند را هم پاک و هم شفاف قرار داد و فکر و یاد و تکریم خدا را غذاى قلب قرار داد. هر گاه غفلت و تیرگى ، شفافیت دل را بزداید با صیغل توبه و آب اناب (بازگشت از گناه ) آن را جلا بده تا به حالت نخست برگردد و صاف شود. (3) باید اندیشید همانگونه که مسواک ، سبب سالم ماندن دندان و کمک به بهتر هضم شدن غذاست که قواى بدن و مایه حیات آدمى و طول عمر اوست ، پاکسازى درون زمینه ساز سعادت انسان است . معیار، خوب و دقیق انجام دادن کارهاست ، نه کمیت بسیار. همچنان که وزیر در برابر سلطان کارى آسانتر از جنگ یک جنگجو در میدان نبرد دارد، ولى و قرب تر است . چون کارش ‍ حساس تر و دقیق تر است ، مراقبت بر حسن اجراى فرمان خدا حتى در مسواک زدن موجب قرب به اوست و بعید نیست نماز با مسواک ، پاداشى هفتاد برابر داشته است . بنده باید مراقب باشد وقت حضور در مقابل خدا همه اعضایش ، به خصوص عضوى که با آن کلام الهى را مى خواند، آلوده به آلودگى هاى دنیوى نباشد، این مراقبت لطیف ، در خور هر گونه پاداش الهى است .

تیامن (شروع از راست ) 

از روایات بر مى آید همه کارها، خوب است از راست شروع شود، که حکمتى دارد. اغلب چنین است که عضو راست قوى تر است . عالم غیب هم از عالم شهود برتر است و عالم ارواح از عالم اجسام . باید به تقویت حالات درونى و روحى بپردازى تا از روحانیان شوى . انبیاى الهى مى خواهند آبادکننده و خدمتگذار جهان غیب باشند، ولى مردم به فریب شیطان در پى آبادى عالم محسوس اند و میان این دو تضاد است . اگر انبیا و اولیاء گاهى به آبادى عالم محسوس مى پردازند، در واقع خدمت به جهان غیب است ، چرا که آبادانى آخرت و کسب معرفت جز با حیات معنوى نیست . تعمیر و آبادانى در حد ضرورت ، براى بقاى زندگى است ، ولى نه بیش از حد ضرورت . بلکه به عنوان مقدمه ، ولى دنیا طلبان به دنیا به صورت مطلوب اصلى مى نگرند، نه ابزارى .

اسرار و حکمت وضو 

از جمله درسهاى دیگر وضو و خواند دعا آن است ، انسان در همه حال ، ادب عبودیت داشته و به یاد خدا باشد و از امور دنیا به یاد آخرت بیفتد. به فرموده امام صادق علیه السلام خداوند آب را کلید قرب و مناجات خویش قرار داد. آب ، نجاسات ظاهرى را زایل مى کند و رحمت الهى گناه بندگان را مى شوید. هم چنان که آب را مایه حیات و بقاى تمام موجودات قرار داده است ، به فضل و رحمت خویش عبادت ها را مایه حیات دلها قرار داده است . پس تو باید مثل آب ، زلال و پاک باشى . خداوند، آب را پاک کننده قرار داد. تو هم دل و جانت را با تقوا و یقین پاکیزه ساز. به فرموده امام رضا علیه السلام خداوند فرمان وضو داد، تا وقتى بنده در پیشگاه خدا براى مناجات مى ایستد، از آلودگى ها پاک باشد؛ سستى و بى حالى نداشته باشد و با دلى پاک در آستان خدا بایستد. در وضو شستن دسته و صورت و مسح دست و پاها واجب است ، چرا که وقتى بنده اى در پیشگاه خدا مى ایستد، اندام وضویش آشکار است . سجود و خضوعش با صورت است و درخواست و دعایش با دست و تضرع و نالیدنش با سر. در رکوع و سجود سر را رو به خدا مى گیرد و نشستن و ایستادنش با پاهاى اوست ... (4)

پاکى درون و روح 

خردمند وقتى مى داند شریعت دستور مى دهد مکان ، لباس ، و بدن نمازگزار پاک باشد، نمى تواند از پاکى درون غافل باشد، چون این مهمتر است و پیش از ظاهر، باید به پاکى درون بپردازد، زیرا خداوند به درون مى نگرد. باید با توبه نصوح درون را پاک کرد. توبه از وضو براى نماز مهمتر است . توبه حقیقى آن است که بنده از غیر خدا به خدا باز گردد و از خشم الهى به رضاى او و از دورى به قرب ؛ از ظلمت به نور؛ از جهل به دانش ؛ از شقاوت به سعادت و از معصیت به طاعت . از نظر علم و عمل هم به مرتبه کمال برسد. در، توبه باید با آب حسرت ، درون را از گناهان شست و پیوسته به گناه اعتراف کرد؛ از گذشته پشیمان بود و بر باقیمانده عمر هراس و بیم داشت . نباید گناهان را کوچک بشمارید. باید بر طاعت هاى از دست رفته اندوه خورد و از شهوات دست کشید و از خدا خواست توفیق وفادارى به توبه را عنایت کند. این است توبه راستین

با وضو بودن 

مستحب است انسان در همه حال با وضو باشد، به خصوص براى آنان که در پى کسب دانش اند. در پى هر وضو گرفتن ، مستحب است دو رکعت نماز بخوانى . بعضى از استادان من (5) توصیه مى کردند: پس از این دو رکعت ، سجده کنید و در سجده از خدا بخواهید معرفت و محبت خویش را به شما روزى کند.

موارد وجوب وضو 

در موارد زیر و براى این کارها، وضو گرفتن واجب است : نماز واجب و مستحب ، طواف واجب ، لمس نوشته قرآن و نان هاى خدا و اسامى معصومان و براى نگارش قرآن . در موارد زیر وضو مستحب است: براى با وضو بودن ، طواف مستحب ، ورود به مسجد، آماده شدن براى نماز واجب قبل از فرا رسیدن وقت ، قرائت قرآن ، حاجت خواستن ، خواب ، وارد شدن به خانه در بازگشت از مسافرت ، نماز میت و... .

اسرار وضو

بسم الله الرحمن الرحیم

ای کسانیکه ایمان بخدا آوردید، برخیزید از برای نماز و بشویید رویها، و دستها را تا مرفق و مسح کنید سر و پاها را تا دو کعب(9 مائده)

ای بپندار وجود آلوده، خود را پاک ساز

کاین طهارت سالک ره را، نمازی می کند.

تلخیص وضو، عبارت از دو شستن و دو مسح است.

وضو نیز که خود در جزو طهارت ظاهر است، دارای آداب ظاهریه و باطنیه می باشد، و در این هر دو نیز اسرار و رموزی نهفته است، که ما به لحاظ دوری جستن از اطاله کلام و خودداری از ایجاد ملال برای خوانندگان عزیز، بدون تفکیک آن دو، اجمالا بذکر بعضی از آن اسرار و رموز اکتفا می نماییم:

همین وضو، که عبارت از دو شستن و دو مسح است( و شاید برخی از عوام الناس بنظر ناچیزی بر آن بنگرند) با قطع نظر از ازاله چرک ظاهر و پلیدیهای جسمی که موجب حفظ بهداشت عمومی بدن است، دارای حکمتها، تذکرات، تنبیهات و بیدار باشهایی است که هر گاه فرد نمازگزار بدانها پی برده و همانطور که در اخبار ائمه اطهار علیهم السلام است و بوسیله علماء والامقام و حجج اسلام (کثر الله امثالهم و ایدهم بتاییداته) ترجمه و تلخیص گردیده و راه اجرای آنرا نموده اند معمول گردد، اصلاح باطن را متضمن بوده و بالفطره اصلاح نفس نیز بر آن مرتبت خواهد بود.

با رعایت آن آداب و اسرار، همینکه نمازگزار، دل از غیر خدا پاک ساخت، نیمی از عمل معرفتش کامل گشته و خود را با خدایتعالی مانوس می یابد، تدریجا بسیاری از حقایق را در باطن خود دریافته و در نیمه دیگر از عمل معرفت، نوبت بتابش انوار جلال عظمت الهی میرسد.

اینجاست که نمازگزار، بعظمت خلقت آگاه و باسرار دین آشنا گردیده و از روی شوق و رغبت، باطاعت و بندگی خدا می پردازد.

آنگاه، انس بخدا را انجام شده، نفس خویش را آباد و منظور از عبادتش را بحصول پیوسته می نگرد(اللهم الرزقنا)

در امر وضو، مستحبات و مندوباتی است که آداب آن در کتب فقهیه واضح و روشن است، و ما اکنون ببرخی از رموز و حکمتهای آن اشاره نموده و سپس اهم اسرار و آداب آنها را متذکر می شویم.

در شستن مواضع وضو، باید بدانیم، اعضاء و جوارحی که امر بشستن آنها شده، چون در امور دنیوی بیش از سایر اعضاء بدن دخالت داشته و در کدورات طبیعت فرورفته، در تاریکی حوادث( نسبت بکارهای روزانه) بیشتر مباشرت داشته و در نتیجه از اهلیت در عبادت و مناجات خداوندی خارج شده اند، اکنون شستن آنها واجب گردیده است.

حکمت دیگر امر به وضو اینستکه بنده برای حصول قابلیت در مذاکره و مکالمه با پروردگار خود، آماده و پاکیزه گشته، کسالت از وجودش برطرف و خواب از چشمانش بدر رود.

امر بوجوب شستن صورت و دستها، و مسح سر و پاها، از این رو است که این اعضاء در نماز بیشتر بکار می آید.

زیرا که سجده و خضوع بوسیله صورت و عرض حاجات با سر و رو بقبله انجام می گیرد.

پاها نیز، قیام و قعود نماز را بجا می اورند.

از آنجا که دل و قلب انسان که رییس و مدبر بزرگ اعضاء و جوارح است، محل نظر و رحمت و مورد عنایت ذات مقدس خداوند یکتا و بیهمتا است، نماز گزار باید، بشروع وضو متذکر باشد که عزم بازگشت بسوی حضرت پروردگار را دارد،‌ و لذا در نیت خود قصد کند که دلرا از علایق خسیسه دنیوی و اخلاق ذمیمه پاک سازد، و سپس قبل از هر عمل دیگر خود را از کثافات خالی و از خباثت عاری نماید، تا بدن آرام و راحت شده، برای معراج قابل و آماده گردد.

وضو.

قرآن :.