بازی های محلی بختیاری
شامل:کله ورووانکkelavaruvânak))- خرس خرسی(xers xersi)-جیزبازی(jizbâzi) یا پندگال(pendegâl (- پشکل غار(peškelegâr)- کاکله مشت یا پوچ بازی(kâkelamošt)- تپ تپو(taptapu)- تل تل(taltal)- بند سرلنگ (bande sare leng)- قاچو- بِتی بازی- چغال( چغه)-دال پِلان-ُگل ُگلرز- قاو- چزگو- جوزو- هِی مِلکی-کاز کیز-کیله پینه-چو چور- طاق پیل- چار پشکلی- خالکی
شرح ِ چند نوع بازیِ سنتیِ لری و بختیاری
خرس خرسی xers xersi
این بازی ازجمله بازیهای مردانه است که درمراسم عروسی وجشنهای بختیاری برگزارمی شود ودرآن یک نفربا پوسیدن لباسهای مندرس وانداختن پتوبه دورخود به صورت خرس درمی آید و به بقیه حمله می کند ودیگران با دیدن وی درچنین حالتی می خندند. در واقع این بازی جنبه مزاح وسرگرمی برای حاضرین درمراسم را دارد. این بازی در تحقیقات مردم نگاری شهرستان ایذه ثبت شده است.
بند سرلنگ bande sare leng
دراین بازی که توسط مردان وپسران برگزارمی شد طنابی را به پای یک نفر می بستند وعده ای دور او می چرخیدند ویک نفربا کفش و یا وسیله ای او را کتک کاری می کردند و فرد دربند نیزسعی می کرد با پا به پای آنها بزند ٬ اگرکسی را می زد آن فرد جای وی دربند گرفتارمی شد و توسط بقیه کتک می خورد. این بازی در تحقیقات مردم نگاری شهرستان ایذه ثبت شده است.
بالا بلندیbalabolandi
این بازی مخصوص دختران لر و بختیاری است و در آن معمولا،بچه های سنین 5 تا 10 ساله شرکت میکنند.فصل انجام این بازی عمدتا در بهار است.در این بازی ،یک نفر نقش گرگ دارد و بقیه به عنوان گوسفند به جاهای بلند فرار میکنند.آنها اجازه نمی دهند فردی که نقش گرگ را دارد،به آنها دسترسی پیدا کند.فرد ی که توسط گرگ دستگیر شود،از بازی اخراج میشود. این بازی در تحقیقات مردم نگاری شهرستان ایذه ثبت شده است.
سیم سیم مجسمه
این بازی که در روستاهای لر نشین اطراف شوش انجام می شود.بازی سیم سیم مجسمه با ریتم و ساز و دهل انجام می شود وهمراه آن اشعاری خوانده می شود.هنگامی که شعر تمام می شود،آهنگ قطع شده،تمام افراد بی حرکت می مانند.کسی بازنده است که هنگام قطع آهنگ همچنان مشغول رقص باشد. این بازی در تحقیقات مردم نگاری شهرستان شوش ثبت شده است.
چوب بازی(چو بزی)- ču bozi
چوب بازی عمدتا در مراسم عروسی اجرا می شود.سن بازیگران معمولا 15 سال به بالاست.وسایل بازی شامل یک چوب ضخیم و بلند و یک چوب باریک و کوتاه یا شیلنگ است. نفر اول چوب ضخیم را برداشته و دور میدان راه می رود و رجز می خواند و دیگران را به بازی فرا می خواند.
فردی که ابراز تمایل به بازی دارد چوبی باریک بر می دارد.حرکات بازیکن با ریتم خاصی از ساز و دهل همراه است.فردی که چوب باریک بر می دارد، در حالی که با دو دست چوب رابالای سر ش نگه می دارد،شروع به رقصیدن و چرخیدن می کند.هنگامی که او قصد دارد به نفر اول(کسی که چوب ضخیم در دست دارد)حمله کند،او(نفر اول)چوب را با کمی فاصله از خود در زوایای 60-90 درجه نگه میدارد.طبق قانون این بازی ، نفر دوم(صاحب چوب باریک)میتواند ضربه خود را تا زیر زانوی نفر اول بزند و زدن ضربه بالاتر از زانو ،خطا می باشد. از نظر مردم حاضر ، هر چه نفر اول ضربات بیشتری تحمل نماید،قدرتمند تر جلوه می نماید. این بازی در تحقیقات مردم نگاری شهرستان شوش ثبت شده است.
بازی ِ ُگل و ُگل ریز
در این بازی گروهی،افراد هدفی را مشخص می کنند سپس چوبی به طول 20 تا 30 سانتی مترانتخاب می کنند.چوب را به سمتی پرتاب می کنند.هر کسی چوب را زود تر پیدا کرده و به هدف بزند برنده است.ضمن اینکه افراد دیگر سعی می کنند که به او اجازه ندهند چوب را به هدف بزند و اگر کسی بتواند چوب را از دست او برباید و خود به هدف بزند،برنده است.این بازی در سنین مختلف بین 7 تا 15 سال مرسوم است. . این بازی در تحقیقات مردم نگاری شهرستان اندیمشک ثبت شده است.
بازیِ قاو
دایره ای در نظر می گیرند.گروهی داخل دایره می نشینند.گروه دیگر در بالای سر آنها به دور شان می چرخند و سعی می کنند کلاهِ گروه وسط را بردارند.اگر موفق شوند،برنده اند و اگر گروه وسط هر کدام از آنها را با پا بزنند،گروه مقابل بازنده است و باید داخل دایره بنشیند و گروه داخلِ دایره دور آنها بچرخد و کار آنها را انجام دهد.این باز ی عمدتا در روزهای عید نوروز انجام می شود. این بازی در تحقیقات مردم نگاری شهرستان اندیمشک ثبت شده است.
توجه:مطالبی که مطالعه نمودید، تنها بخشهایی از بازی های سنتی ِ لرها و بختیاری های خوزستان می باشد.چنانچه مایلید می توانید به آرشیو تحقیقات مردم نگاری استان خوزستان که در واحد پژوهشی سازمان میراث فرهنگی موجود می باشد نیز مراجعه نمایید.