چکیده:
در این مطالعه ضمن بررسی مولفه‌های تشکیل دهنده پیک روز شب سهم هر یک از مولفه‌ها در ایجاد ارتفاع قلل مصرف روز و شب تعیین گردید و با توجه به سهم هر یک از مولفه‌ها چنین معلوم شد که سهم روشنایی و گرمایش یا سرمایش در تشکیل ارتفاع قله مصرف قابل ملاحظه بوده و این مولفه‌ها از سری مصارفی هستند که اعمال معیارهای صرفه‌جوئی در آنها دارای اثرات سوء در آهنگ رشد اقتصادی کشور نمی‌باشد و در ضمن اگر این معیارها بنحوی معقول و عملی انتخاب گردد موجب عدم رفاه مصرف کنندگان نیز نخواهد شد. بر این اساس پیشنهاداتی در زمینه چگونگی کاهش ارتفاع قله مصرف شب ارائه گردیده است.
شرح مقاله:
عمده‌ترین بخش از فعالیت شرکت توانیر پیش‌بینی نیاز انرژی الکتریکی کشور و تامین حداکثر این نیاز طی روز و طی سال می‌باشد. با پیش‌بینی این نیازها شرکت توانیر قادر خواهد بود از سوئی برنامه‌های توسعه تاسیسات برق (تولید و انتقال) را تهیه نماید و از سوی دیگر برنامه بکارگیری روزانه نیروگاهها و سیستم انتقال موجود در تنظیم نماید.
با توجه به چنین وظیفه‌ای بررسی تغییرات ساعت به ساعت بار سیستم طی روز منحنی تغییرات بار سیستم طی روز، ماه و سال از جمله فعالیتهای مستمر شرکت توانیر بشمار می‌رود و لیکن با تمام کوششی که در این زمینه بعمل می‌آید گهگاه قادر به تامین برق مورد نیاز جهت پاسخگوئی به حداکثر بار سیستم برقرسانی کشور نبوده و ناچار به قطع برق در بعضی از روزها می‌شویم. علت این عدم توانائی را باید در دو دسته از عوامل جستجو کرد.
دسته اول: عواملی هستند که صرفاً ناشی از عدم امکانات لازم برای بهره‌برداری از ظرفیت نیروگاههای موجود یا سیستم انتقال موجود می‌باشند نظیر خارج شدن نیروگاهها از خط در اثر حوادث جوی ناشی از جنگ تحمیلی، قطع شدن خطوط انتقال نیرو عوامل دیگر از این قبیل.
دسته دوم: مربوط است به رفتار مصرف کنندگان بدین ترتیب که مصرف کننده سعی در تجدید مصرف خود ندارد و به محض برقراری اتصال مشترک به شبکه برقرسانی دیگر به توانیر و نه شرکتهای برق منطقه‌ای کنترلی برحد مصرف مشترک، زمان استفاده مشترک از برق و نوع استفاده مشترک از برق را ندارد.
با نگاهی به منحنی تغییرات بار سالانه شبکه سراسری کشور طی سالهای 1355 تا 1365 که در شکل (1) ارائه گردیده است مشاهده می‌گردد که تنها از سال 1360 تا سال 1365 حداکثر بار سالانه سیستم از حدود 3500 مگاوات به 6160 مگاوات افزایش پیدا کرده است. آیا این افزایش سریع مصرف برق به سمت تولیدی اقتصادی کشور هدایت شده است یا از برق استفاده غیر منطقی گردیده است؟ متاسفانه شواهد امر استفاده غیر منطقی از برق را تائید میکند من باب نمونه افزایش سال به سال پیک فصل زمستان نمایانگر گرایش جامعه به مصرف برق برای گرمایش فضای مسکونی است.
به همین مناسب موضوع این مقاله چگونگی کاهش قله مصرف برق انتخاب گردید و نه چگونگی پوشش قله مصرف.
1 بررسی قله مصرف برق:
همزمانی حداکثر مصرف برق بخشهای مختلف مصرف در بعضی از ساعات شبانه‌روز عامل بوجود آمدن قله مصرف یا پیک مصرف می گردد که با توجه به منحنی تغییرات بار سیستم، در هر بیست و چهار ساعت دو بار این اتفاق مشاهده می‌گردد، یکی در طی روز معمولاً در ساعات کاری روز و دیگری در طی شب. حدوداً ارتفاع قله شب در پر مصرف‌ترین روزهای سال بین 1/1 تا 4/1 برابر قله روز می‌باشد و علت این امر هم اضافه شدن روشنایی، روشنایی معابر و روشنایی خانگی و تجاری، سرمایش یا گرمایش می‌باشد. بری بررسی قلل مصرف برق چون عوامل بوجود آوردنده این دو قله کاملاً یکسان نیست لذا هر کدام از آنها را باید بطور جداگانه مورد بررسی قرار داد.
ما در این مطالعه ابتدا قله مصرف شب را مورد بررسی قرار می‌دهیم.
11 بررسی قله مصرف برق در شب:
برای بررسی قله مصرف برق در شب ابتدا سعی خواهد شد عوامل تشکیل دهنده آنها شناسائی شود سپس بر حسب شباهتهای این عوامل مصارف طبقه‌بندی می‌گردد نهایتاً مقدار و سهم هر یک از آنها در ایجاد قله مصرف تعیین خواهد شد.
عوامل تشکیل دهنده قله مصرف در شب بشرح زیر قابل شناسائی می‌باشند:
الف: روشنایی (اعم از روشنایی بخش خانگی، تجاری، صنعتی، معابر، سایر)
ب: مصرف بخش صنعتی
ج: مصارف غیر روشنایی بخش های خانگی، تجاری
د: مصرف بخش کشاورزی
در مرحله بعدی برای سهولت محاسبه عوامل شناخته شده فوق بشرح زیر طبقه‌بندی شده‌اند.
الف: روشنایی (اعم از بخشهای خانگی، تجاری، عمومی)
ب: روشنایی معابر و روشنایی صنعتی)
ج: مصرف برق در بخش صنعت کارخانجات دارای شیفت سوم کاری، و مصارف غیر روشنائی ولیکن دائماً وصل به برق بخش خانگی و تجاری (یخچالها و فریزرها)
د: مصرف سیستمهای گرمایشی و سرمایشی
ه : مصرف سایر وسائل برقی، خانگی و تجاری که احتمالاً در ساعات پیک بار بکار گرفته می‌شوند.
و: مصرف بخش کشاورزی