زیارتگاه پیر سبز(چک چک) در 25 کیلومتری شمال شرقی یزد در نزدیکی شریف آباد (اردکان)در دامنه ی کوهی در یک سراشیبی تند و در دره ی عمیقی در بخش خزانق اردکان قرار دارد و گفته می شود بام چک چک یا چک چکو از صدای قطره هایی گرفته شده که از صخره ای می چکد.
بر اساس باورهای مردمی این مکان مقدس جایگاه پنهان شدن حیات بانو یا نیک بانو یکی از شاه دخت های ساسانی می باشد که در هنگام حمله ی تازیان به این مکان گریخته و پناه گرفته بود وبعد ها چوپانی او را در خواب می بیند و نیک بانو به او می فرماید تا بنای پیر سبز را بنیانگذارد. در این نیایشگاه درخت کهنسالی وجود دارد که به باور زرتشتیان این درخت عصای نیک بانو دختر یزدگرد آخرین پادشاه ساسانی است که پس از فرورفتن در زمین به درخت بزرگی تبدیل شده است. نیایشگاه پیر سبز امکانات رفاهی ماندد برق، آب آشامیدنی و تعدادی اتاق دارد که برای استراحت ساخته شده است که به آنها خیله می گویند . در داخل یکی از اتاقها نیز چاهی به عمق بیش از 50 متر وجود دارد که زرتشتیان به نیت برآورده شدن حاجتشان نخی را به دور طناب این چاه گره می زنند هر ساله زرتشتیان تمام دنیا بین چهاردهم تا هجدهم ژوئن برای انجام مراسم مذهبی در این جا جمع می شوند. از مراسم ویژه این مکان می توان به خواندن اوستا و نیایش اهورا مزدا و پختن آش و غذای دیگر برای نذورات و دستگیری از مستمندان اشاره کرد.
پیوند اسطوره و عرفان
طبق رسم هر ساله در این زمان در زیارتگاه چک چک (پیر سبز) در حوالی یزد که از معابد بزرگ زرتشتیان محسوب می شود، مراسمی کهن در حال برگزاری است جشنی که در حقیقت ریشه درباورهای مهری و ناهیدی دارد و در پی هزاره های رفته همچنان در پوششی از آیین و اسطوره به حیات خویش ادامه می دهد کسانی که به چک چک می روند خواهان برکت و زندگی خوش همراه با عشق سلامتی هستند دوری از زندگی دنیوی و رسیدن به حقیقت وجودی خویش هم آوایی با جهان هستی و طبیعت و نزدیک شدن به عالم معنا دستاورد کسی است که به معبد پیر سبز (چک چک) می رود.
وقتی به آن غاز شگفت گام می نهی وجود گرمی بخش پروردگار را احساس می کنی گویی به آغاز خلقت بازگشته ای افسانه های بسیاری در خصوص چک چک شنیده ام زنی به نام حیات بانو خواهر شهربانو دختر یزد گرد که از دست مهاجمین گریخته به غاری پناه برده و از خداوند می خواهد او را از دیده پنهان کند و مهر بانو از نظرها پنهان گشته و دشمن نمی تواند او را به اسارت و کنیزی ببرد.
اما این تنها راز آن معبد کهن وبزرگ نیست من معتقدم که معبد پیر سبز یا چک چک قدمتی ناشناخته دارد و بر هرکس که اهل منطق و استدلال باشد آشکار است که نمی توان چنین معبد آمیحته با راز و رمزهای کهن را با افسانه های این چنینی، قدمت و تاریخ نهاد.
چک چک را می توان از منظری دیگر هم نگریست وقتی به جغرافیای وسیع کویر در پی ثبت و ضبط روایات و افسانه های محلی بودم روایاتی پیرامون چک چک شنیدم که به عقیده من ریشه این افسانه یا اسطوره بومی می تواند ریشه در هویت واقعی آن مکان داشته باشد. به زبان دیگر این روایت عجیب و شنیدنی پیشینه این معبد کهن را علاوه بر گرایش اسطوره ای به عرفان و اشراق ایرانی نزدیک تر می کند باید بپذیریم که وجهی از اسطوره به عرفان میر سد و به یاد بیاوریم که ریشه عرفان ایران گاهی به مهر و مهر پرستی و گاهی به ناهید و برکت خواهی می انجامد داستان مذکور را از پیر زنی جهان دیده شنیدم که به دلایلی از ذکر نام و عنوان وی خودداری می کنم. در این افسانه هم عناصر اصلی داستان به زن ، باروری درخت، آب و عمر جاودان باز می گردد. عناصری که در هر اسطوره پر بار و مردمی وجود داشته و دارد.
این زیارتگاه در 43 کیلومتری شرق اردکان در استان یزد واقع شده است.
برای ورود به این زیارتگاه به نشانه ی اخترام باید کفشها را از پا در آورد و کلاه بر سر نهاد و قبل از ورود به زیارتگه تابلوهایی وجود دارد که نشان می دهد برای ورود به زیارتگه باید پاک بود همانطور که در دین اسلام نیز ورود بانوان که دارای شرایط خاص هستند به مسجد ممنوع است.
در این مکان نیز نکات فوق باید رعایت گردد. چند شعله ی شمع به طور دائم در زیارتگاه روشن است و محلی برای سوزاندن عود یا چوب مقدس وجود دارد عمانند بسیاری از زیارتگاه های سایر ادیان، تصاویر از بزرگان دین زرتشتی زینت بخش محوطه کوچک زیارتگاه است سقف زیارتگاه سنگی است. در کف محوطه ظرف هایی برای جمع آوری آب گذاشته اند که بخشی از آن جهت تبرک به زائرین اهدا می شود و بخش دیگر نیز به مصرف خوراکی می رسد. همه ساله در 22 خرداد ماه زرتشتیان از سراسر جهان در این مکان گرد هم می آیند و به دعا و نیایش می پردازند هرچند که در میان عموم شهرت یافته که این مراسم حج زرتشتیان است اما به واقعیت نزدیک نیست.
در مجموعه چک چک ساختمان های متعددی مشاهده می گردد از آنجا که مجموعه چک چک با شهر اردکان فاصله زیادی دارد این ساختمان ها جهت اسکان و پذیرایی از زائران ساخته و استفاده می شوند.ساخت و نگهداری مجموعه چک چک توسط زرتشتیان داخل و خارج از کشور تأمین گردیده و می گردد.
نحوه دسترسی
شهر اردکان 110 کیلومتری با نائین و 55 کیلومتری با یزد فاصله دارد. چک چک در 43 کیلومتری اردکان واقع شده و جاده آن 2 طفه با آسفالت قابل قبول است. در صورتیکه وسیله نقلیه شخصی ندارید می توانیداز یزد – میبد یا اردکان خودرو تهیه نمایید. برای رسیدن به زیارتگاه لازم است از پله های متعدد و سربالایی با شیب زیاد بالا رفت لذا صعود و متعاقباً بازگشت از زیارتگاه برای بیماران قلبی، عروقی سالمندان و بیماران با آرتوروز پیشرفته زانو مناسب نمی باشد.
امکانات رفاهی
از اردکان تا چک چک هیچگونه امکانات رفاهی وجود ندارد
نزدیک ترین پمپ بنزین در فاصله ی 3 کیلومتری است از اردکان اول جاده
در زیارتگاه چک چک فروشگاه موجود نیست
سرویس بهداشتی نسبتاً قابل قبول است توالت فرنگی جهت بیماران و بازدیدکنندگان خارجی وجود ندارد
آب آشامیدنی موجود است اما ترجیحاً آب بهداشتی با خود همراه داشته باشید
آنتن دهی تلفن قابل قبول است
با هماهنگی با مسئول زیارتگاه می توانید شب را در چادر در محوطه اطراق کنید
نزدیک ترین هتل ها در اردکان ومیبد است
برای ورود به زیارتگاه نیاز به تهیه بلیط نیست
بروشور موجود نیست
امنیت منطقه
منطقه اردکان از ضریب امنیت بالایی برخورداراست هرچند در زمان های غیر فصل و خلوت توصیه نمی شود. هب علت خلوتی جاده شب هنگام در مسیر رفت یا برگشت نباشید
بهترین زمان بازدید
به علت موقعیت کویری طبیعی است که ماه های خرداد، تیر، مرداد و شهریور گرمای هوا آزار دهنده است،در زمان اجرای مراسم عمومی زرتشتیان 27 خرداد ماه بازدید صرفاً با کارت دعوت میسر است. بهترین زمان بازدید ماه های فروردین، اردیبهشت، مهر و آبان است.
شهر تاریخی نائین
تاریخ شهر نائین
نائین از شهرهای ایران باستان و یکی از ولایت های پنج گانه است. کوره فارس یعنی پایتخت هخامنشیان بوده است. در زمان گسترش اسلام مردم نائین به این دین گرویدند در قرن 5 هجری قمری نائین مانند دیگر شهرهای اصفهان مورد توجه قرار گرفت و در زمان حکومت سلطان محمد خدا بنده و غازان خان در نائین آثار با ارزشی چون مسجد بابا عبدالله، عمارت امام زاده سلطان سید علی و مناره مسجد جامع این شهر ساخته شد. درقرن هشتم جنگی بین ملک الاشراف با امیر مبارزالدین درگرفت و به شکست انجامید.نائین و مردم آسیب فراوان دیدند یکی از فرزندان بزرگ این سرزمین دکتر محسن فاطمی است که در نهضت ملی شدن صنعت نفت تا آخرین نفس پایمردی کرد و به دکتر مصدق وفادار ماند
موقعیت جغرافیایی این شهر
این شهرستغان از سوی شمال به استان سمنان از خاور به استان خراسان از جنوب به استان یزد و از باختر به شهرستان های اردستان و اصفهان محدود است.
آب نائین از سفره آب های زیر زمینی به گونه کاریز، چاه و چشمه تأمین می شود
آب و هوای نائین کوهستانی در بخش خورو بیابانک و کنار کویر گرم، خشک و در جنوب باختری معتدل کوهستانی است.
مکانهای تاریخی
بافت قدیم نائین از 7 محله تشکیل شده است. این محلات که هر یک حسینیه هایی دارد عبارتند از: محله چهل دختران، پنجاهه، نوگاباد و یا نوآباد، باب المسجد یا در مسجد، سرای نو، کوی سنگ یا گودالو و محله کلوان.