. ریزپردازنده 4004 :
این تراشه در سال 1971 توسط شرکت اینتل توسط یک شرکت ژاپنی سازنده ماشین حساب به عنوان مدار محاسبه گر یا ALU ( Arithimatic Logic Unit ) طراحی و به بازار عرضه شد.
این پردازنده چهار بیتی تمام توابع ریاضی و محاسباتی و منطقی یک ماشین حساب را در خود داشت . در داخل این تراشه 2250 تا 2300 ترانزیستور از نوع PMOS استفاده شده بود که 60 هزار عمل ریاضی را در یک ثانیه انجام میداد .
اگرچه تراشه 4004 برای کار در ماشین حساب طراحی شده بود اما اساس کار ریزپردازنده های امروزی شد , چون طراحان پس از عرضه آن به بازار بی این نکته پی بردند که میتوان چنین پردازنده هایی را در کامپیوتر به عنوان CPU به کار برد.
بعد از مدتی مدل های دیگری از مدل اولیه ساخته شدند که شباهت زیادی به این مدل داشتند , بنابراین اسامی مانند C4004 , D4004 , P4004 به خود اختصاص دادند که همگی عضو خانواده 4004 به حساب می آمدند .
2. پردازنده های 8008 :
در سال 1972 , اینتل اولین ریزپردازنده 8 بیتی را با نام 8008 با تکنولوژی NMOS به بازار عرضه کرد .
این پردازنده اگرچه به عنوان CPU در کامپیوتر استفاده شد , لذا برای کار احتیاج به حدود 20 آی سی جانبی داشت در ضمن این تراشه در حدود 3300 ترانزیستور را در خود جای داده بود که در هر ثانیه در حدود 30000 دستورالعمل را اجرا مینمود و قابلیت آدرس دهی 16 کیلو بایت حافظه را داشت . همچنین این تراشه دارای 48 دستورالعمل , 7 سگمنت8 بیتی و حافظه پشته ( Stack ) و یک وقفه تک مرحله ای بود.
از خانواده 8008 میتوان به C8008 , G8008 , M8008 اشاره کرد .
3. پردازنده 8080 :
در سال 1974 شرکت اینتل این تراشه را به بازار عرضه کرد که با استقبال خوبی مواجه شد چون این تراشه برای کار کردن در مدار فقط دو آی سی جانبی نیاز داشت و بسیار سریعتر از 8008 عمل میکرد . این پردازنده دارای حدودا4500 ترانزیستور وقادر به اجرای 2000 عمل در ثانیه بود .
پردازنده 8080 با پردازنده 8008 سازگاری کامل داشت و تمام دستورالعمل 8008 بر روی 8080 قابل اجرا بود و همچنین پردازنده 8080 دارای 79 دستور العمل می باشد . سرعت خوبه پردازنده 8080 نسبت به 8008 را میتوان به دلیل استفاده از ترانزستور NMOS دانست , در این پردازنده همچنین امکان انجام عملکردهای 8 بیتی به بالای 5,000,000 عمل در ثانیه رسیده بود
دلیل دیگر سرعت بالای این پپردازنده تعداد پایه های این آی سی است که دارای 40 پین میباشد که دستورالعمل ها به زمان کمتری برای اجرا نسبت به پردازنده های قبل از خود دارند . این پردازنده همچنین تا 64 کیلو بایت از حافظه را آدرس دهی میکند و به جای داشتن حافظه پشته داخلی ( Internal Stack ) از پشته خارجی ( External Stack ) یا قسمتی از حافظه RAM استفاده میکند که خود در بالا بردن سرعت سیستم موثر است .
شرکت اینتل بعد پردازنده 8080 تراشه 8080A که تغییر یافته تراشه قبلی بود به بازار عرضه کرد که جدول پایین مقایسه ای بین سه پردازنده 4004 و 8080 و 8008 را بیان میکند .
ذکر این نکته لازم است که پردازنده 8080 برای کار کردن نیاز به سه ولتاژ 5+ و 5- و 12+ ولت دارد , در صورتی که شرکت مو تورولا نوع مشابه پردزانده 8080 با نام MC6800 را به بازار عرضه کرد که فقط با 5+ ولت کار میکرد .
4. پردازنده 8085 :
شرکت اینتل با تغییراتی در پردازنده 8080 , ریزپردازنده 8085 را به بازار عرضه کرد که مشابه پردازنده MC6800 فقط با ولتاژ 5+ ولت کار میکرد .
تراشه 8085 ترکیبی از سه تراشه 8080 به عنوان قسمت اصلی پردازنده , 8224 به عنوان راه انداز باس و 8228 به عنوان کنترل کننده باس سیستم می باشد .
تراشه 8085 یک پردازتده 8 بیتی بوده و در آن از تکنولوژی NMOS استفاده شده است . در این پردازنده حدودا 6200 ترانزیستور استفاده شده که به صورت یک IC چهل پایه ( Pin ) ساخته شده است .
پردازنده 8085 میتواند با 16 خط آدرس , تا 64 کیلو بایت از حافظه را به طور مستقیم و با 8 بیت مربوط به I/O تا 500 دستگاه ورودی , خروجی را آدرس دهی کند .
در این پردازنده فقط دو دستورالعمل به مجموعه دستوالعمل تراشه 8080 اضافه شده است که یکی از آنها مربوط به خواندن و نوشتن سریال اطلاعات و دیگری وقفه است .
5. پردازنده 8086 :
در سال 1978 شرکت اینتل اولین پردازنده 16 بیتی خود را تحت نام 8086 روانه بازار کرد . در این پر دازنده تمام رجیسترهای داخلی و نیز دستورالعمل های آن 16 بیتی و گذرگاه آدرس 20 بیتی که تا 1M بایت از حافظه را آدرس دهی می کرد , همچنین در پردازنده از دو حالت ماکزیمم و مینیمم استفاده شده بود که پردازنده در حالت مینیمم برای ساخت دستگاههای صنعتی و میکروکامپیوتر های کوچک استفاده شده بود .
شرکت اینتل جهت بالا بردن سرعت اجرای محاسبات ریاضی از یک تراشه کمکی به نام 8087 در کنار 8086 کمک میگرفت .در واقع این کمک پردازنده به طور موازی با پردازنده اصلی کار می کرد. همچنین پردازنده 8086 با سرعت های4/7 , 8 , 10 مگا هرتز ساخته شده بود و نیز دارای 29000 ترانزیستور بود.
ذکر این نکته ضروری است که در آن زمان بازار آمادگی پذیرش این پردازنده 16 بیتی را نداشت چون آی سی های جانبی 16 بیتی هنوز ساخته نشده بودند .
6. پردازنده 8088 :
یکی از معایبی که در بالا ذکر شد , کار نکردن 8086 با IC های جانبی بود , لذا شرکت اینتل در سال 1979 این پردازنده (8088) را به بازار عرضه کرد . این پردازنده کاملا از لحاظ نرم افزاری و سخت افزاری مشابه 8086 بود ولی دارای عرض گذرگاه 8 بیتی بود تا بتواند با آی سی های جانبی 8 بیتی موجود در بازار کار کند .
این پردازنده نیز مانند 8086 تا 1MB حافظه را به طور مستقیم آدرس دهی می کرد و برای اجرای هر عملی نیاز به حداقل 4 سیکل کاری داشت . همچنین پردازنده 8088 به عنوان اولین پردازنده در کامپیوتر های شخصی IBM مورد استفاده قرار گرفت .
7.پردازنده 80286:
این تراشه در دو نوع LCC ( leadless chip carrier ) و PGA ( PIN GRID ARRAY ) ساخته شده است.
این پردازنده دارای 68 پین خروجی و همچنین دارای 24 خط آدرس می باشد و قابلیت آدرس دهی تا 16 مگا بایت را داراست , همچنین این پردازنده 16 خط داده برای نقل و انتقال اطلاعات دارد . این پردازنده برای اولین بار توسط شرکت اینتل با فرکانس کاری 6MHZ در سال 1982 ساخته شد و بعدأ انواع 8 و 10 و 12/5 مگا هرتزی آن نیز روانه بازار شد , همچنین شرکت های دیگر از جمله AMD و Cyrix مشابه این پردازنده را به صورت 16 و 20 مگا هرتزی تولید کردند .
پردازنده 80286 در دو مد ( حالت ) مار میکند که عبارتند از :