فرآورده هایی هستند که از راه دهان مصرف می شوند (تزریقی نیستند) و حاوی موادی می باشند که به عنوان مکمل در رژیم غذایی افراد استفاده می شوند. مکمل های رژیم غذایی شامل یکی از موارد زیر یا مخلوطی از آنها می باشند:
ویتامین ها
مواد معدنی
داروهای گیاهی
اسید های آمینه
عصاره یا جایگزینی برای مواد غذایی
مکمل ورزشی چیست؟
مکمل های ورزشی محصولاتی هستند که برای بالا بردن کارایی ورزشکاران استفاده می شوند. این موارد در انواع و اقسام مختلفی وارد بازار می شوند: ویتامین ها، مواد ترکیبی و ساختگی، هورمون ها، اغلب آن ها هم یک دستور استفاده بلند و بالا دارند و از هر کجا می توانید آن ها را تهیه نمایید.
بسیاری از افراد براین باورند که مکمل ها می توانند بر آن ها کمک کنند تا توده های ماهیچه ای حجیم تر، نیرو و استحکام بیشتری پیدا کنند، عده دیگری هم هستند که از مکمل های ورزشی صرفاً برای کاهش وزن بدن شان سود می جویند، باید بدانید که اگر تا به حال فکر استفاده از مکمل های ورزشی به ذهن تان رسیده است، در این میان تنها نیستید؛ بسیاری از جوانان زمانی که نزد پزشک ورزشی مراجعه می کنند، تمایل دارند تا در مورد مکمل ها و نحوه کارایی آن ها اطلاعات بیشتری داشته باشند. سوال بیشتر جوانان این است که طرز استفاده از مکمل ها به چه صورت بوده و آیا استفاده از آن ها دارای ضریب اطمینان بالایی هست یا خیر.
تقریباً تمام محصولاتی که در قفسه های سوپر مارکت مشاهده می کنید و داروهایی که در داروخانه به چشمتان می خورند، دارای برچسبی هستند که نوعی تائیدیه از اداره کل خوراک و دام می باشد. تائیدیه این وزارت خانه به مردم اطمینان می دهد که محصولاتی را که مصرف می کنند، شامل: غذا، نوشیدنی و دارو همه و همه دارای استانداردهای کیفی مورد نیاز هستند. اما مکمل های غذایی زیر نظر این اداره تولید نمی شوند و هیچ کدام از آن ها بر روی کودکان و نوجوانان آزمایش نشده اند. این امر بدان معناست که هیچ دانشمند و یا پزشکی نمی داند که آیا مصرف این مواد برای نوجوانان مناسب است یا خیر.
سازمان های مختلف ورزشی نظریه های متفاوتی را در مورد مکمل ها برای خود معین کرده اند. لیگ ملی فوتبال، انجمن ورزشی دانشجویان سراسر کشور، و کمیته بین المللی المپیک مصرف موادی نظیر: استروئید، افدرا و اندرستونوئید را ممنوع کرده و ورزشکارانی که از این اموارد استفاده کنند، از مسابقات ورزشی حذف خواهند شد.
مکمل های رایج و تاثیر آن ها بر روی بدن
در مورد مکمل ها چه از هم تیمی خود در رختکن چیزهایی شنیده باشید، چه از فروشنده سر کوچه، باز هم این احتمال وجود دارد که متوجه نباشید داستان از چه قرار است و عملکرد این مکمل ها چگونه است و می تواند چه خطراتی را برای بدن شما در برداشته باشند.
استروئیدهای آنابولیک
استروئیدهای آنابولیک از انواع هورمون هایی هستند که به بدن کمک می کنند تا بافت های ماهیچه را افزایش داده و میزان توده ماهیچه ای را به حداکثر برساند. استروئیدها (که با نام عصاره و یا جوهر نیز شناخته می شوند) ساختاری شبیه به هورمون مردانه «تستسترون» دارند. تستسترون به طور طبیعی به مقدار زیاد در آقایون و به میزان کمی در بانوان ترشح می شود. زمانی که شخص استروئید مصرف کند، بافت های ماهیچه ای بدن تحریک می شوند و عضلات بزرگ تر و قوی تر را ایجاد می نماید.
اما مصرف استروئید می تواند تاثیرات جانبی منفی را نیز در برداشته باشد که عبارتند از: فشار خون بالا، بیماری های قلبی، بیماری های کلیوی، سرطان، اختلالات ادراری، مشکلات روده ای، سکته، لخته شدن خون و بی خوابی. شخصی که استروئید مصرف می کند، ممکن است بتواند ماهیچه های بزرگتری را در بدن خود پرورش دهد، اما در معرض طاسی و هم چنین آکنه های پوستی شدید نیز قرار می گیرد. آقایونی که از این شیوه استفاده می کنند با مشکلات زیر مواجه اند:
رشد غیرطبیعی سینه ها، ناباروری و مشکلات در رابطه با نعوظ.
مشکلات خانم ها نیز عبارت است از: بم شدن صدا، کوچک شدن سینه ها، مشکلات وابسته به قاعدگی، افزایش موهای صورت و بدن.
استروئید مشکلاتی را در احساسات فرد مصرف کننده ایجاد می کند که عبارتند از: تغییر ناگهانی حالات درونی، رفتارهای پرخاشگرانه، کج خلقی، افسردگی، تهاجم و افکار خودکشی. نوجوانانی که استروئید را از طریق سرنگ های آلوده تزریق می کنند در معرض ریسک ابتلا به ایدز و یا هپاتیت نیز قرار می گیرند
طبقه بندی
توجه داشته باشید که مکمل های غذایی را جزو غذا به حساب می آورند و کسی به عنوان دارو از آنها استفاده نمی کند. معمولاًً سازمان های مرتبط با غذا و دارو چنین مکمل هایی را مورد بررسی قرار نمی دهند؛ در صورتی که انواع داروهای تولید شده باید مورد تأیید این سازمان ها قرار گیرد تا ایمنی هر یک و تأثیر آنها بر بدن بررسی شود. پس از تأیید، سازندگان داروها اجازه می یابند که این داروها را به بازار عرضه نمایند.
حال اگر سازندگان مکمل های غذایی ادعا کنند که این مواد، خواص درمانی برای برخی بیماری ها دارند و افراد هم به قصد درمان از این مکمل ها استفاده کنند، سازندگان بر خلاف مقررات عمل کرده اند؛ چون این دسته از مواد به عنوان دارو مورد تأیید سازمان های ذیربط قرار نگرفته اند. چنین داروهایی غیر قانونی بوده و ممکن است علاوه بر نداشتن اثرات مثبت دارویی، مشکلاتی را در افراد مصرف کننده ایجاد نمایند.
سازندگان مکمل های غذایی فقط می توانند ادعا کنند که این مواد، عملکرد بدن را بهبود می بخشند. البته آنها باید ادعای خود را به مرور زمان ثابت نمایند.
معمولاًً افرادی که از این مکمل ها استفاده می کنند شاهدان خوبی بر ادعای سازندگان هستند؛ البته بسیاری از منتقدان اینگونه محصولات اعتقاد دارند که سازندگان مکمل های غذایی در مورد اثرات مثبت این مواد اغراق می کنند و سعی دارند تأثیر این مواد را بر سلامتی افراد بزرگ جلوه دهند.
مکمل های غذایی ورزشی قسمت اول:
کراتین منوهیدرات Creatine monohydrate
این نوع مکمل در بازار به صورت پودر، کپسول، قرص جویدنی و قطره یافت می شود. ولی در ایران اغلب به صورت پودر در بسته های 120 تا 1000 گرمی دیده می شود. مقدار کراتین منوهیدرات موجود در یک قاشق پودر کراتین حدود 5 گرم می باشد.
کراتین چیست؟
کراتین ماده ای است که در بدن انسان در طی سوخت و ساز پروتئین تولید می شود. این ماده در غذاها و مکملهای به همین نام وجود دارد.
کراتین منو هیدرات جهت افزایش ذخایر کراتین و کراتین فسفات (CP) بدن مصرف می شود.
CP در بدن انسان از ترکیب کراتین و فسفات تولید شده و همراه با آدرنالین تری فسفات (ATP) در بافت عضله ذخیره می شود. در واقعCP در دسترس ترین و سریعترین منبع سوختی جایگزینATP است.
ولی نقطه ضعف آن توانایی کم بدن در ذخیره این ماده می باشد. کراتین در بدن از سوختن پروتئینها و اسیدهای آمینه ی آرژی نین، گلیسین و متیونین بدست می آید. این ماده بطور طبیعی در گوشت قرمز و ماهی یافت می شود. هر یک کیلو گرم گوشت قرمز حدود 5 گرم کراتین دارد.
از عمده اثرات کراتین می توان به موارد ذیل اشاره کرد:
1- افزایش قدرت عضله
2- در فواصل بین تمرینات سنگین ورزشی بازسازی ذخایر انرژی را سرعت می بخشد.
3- بدون افزایش چربی بدن، در افزایش توده عضلات بدن نقش قابل توجهی دارد.
4- آستانه بی هوازی را در بدن افزایش می دهد.
5- در تمرینات ورزشی سرعتی و شدید، ضمن کاهش تولید اسید لاکتیک، مانع از خستگی شده و مدت تمرین شدید را طولانی تر می کند.
پس به طور کلی می توان هنگام نیاز به افزایش وزن و توده عضلات، افزایش قدرت و سرعت در حرکات انفجاری و کمک به تولیدATP در بدن از این ماده استفاده نمود.
مقدار مصرف:
اصولاً جهت نتیجه گیری کامل و صحیح لازم است مصرف کراتین را به دو مرحله ی بارگیری و نگهدارنده تقسیم کرد.
مدت مرحله بارگیری 5 روز است و مرحله نگهدارنده از روز ششم آغاز می شود. مقدار مصرف این ماده را در هر دو مرحله و برای زنان و مردان می توان از جداول ذیل استخراج نمود:
کاربرد کراتین در ورزش ؟
کراتین ماده ای است که در بدن انسان در طی سوخت و ساز پروتئین تولید می شود. این ماده در غذاها و مکملهای به همین نام وجود دارد .
کراتین منو هیدرات جهت افزایش ذخایر کراتین و کراتین فسفات CP
(CP) بدن مصرف می شود.در بدن انسان از ترکیب کراتین و فسفات تولید شده و همراه با آدرنالین تری فسفات (ATP) در بافت عضله ذخیره می شود. در واقع CP در دسترس ترین و سریعترین منبع سوختی جایگزین ATP است.
ولی نقطه ضعف آن توانایی کم بدن در ذخیره این ماده می باشد. کراتین در بدن از سوختن پروتئینها و اسیدهای آمینه ی آرژی نین، گلیسین و متیونین بدست می آید. این ماده بطور طبیعی در گوشت قرمز و ماهی یافت می شود. هر یک کیلو گرم گوشت قرمز حدود 5 گرم کراتین دارد .
در فواصل بین تمرینات سنگین ورزشی بازسازی ذخایر انرژی را سرعت می بخشد.بدون افزایش چربی بدن، در افزایش توده عضلات بدن نقش قابل توجهی دارد.آستانه بی هوازی را در بدن افزایش می دهد.در تمرینات ورزشی سرعتی و شدید، ضمن کاهش تولید اسید لاکتیک، مانع از خستگی شده و مدت تمرین شدید را طولانی تر می کند.