« اصول کلی مدیریت کلاس »
مقدمه : از زمانی که تعلیم و تربیت به وجود آمده است معلمان به رفتار دانش آموزان
توجه داشتهاند حتی سقراط شکایت داشت که دانشجویان او « عاشق تجمل اند
رفتارهای بدی دارند و به اولیاء خود بی احترامی می کنند ، به بزرگترها احترام نمی
گذارند و دوست دارند بهجای تمرین وراجی کنند ! » با وجود این توانایی برخورد با
رفتار دانش آموزان بخش حیاتی از تدریس موفقیت آمیز است . تدریس موفقیت آمیز
به توانایی هدایت رفتار دانش آموزان در کلاس نیاز دارد تا به ایجاد بهترین فضای
ممکن برای یادگیری بینجامد . مهمترین عامل برای هدایت رفتار دانش آموز نحوهی
برخورد معلمان است که ممکن است به افزایش میزان وقت صرف شده توسط دانش آموز برای فعالیتهای یادگیری سود بخش منتهی شود .
« کاربرد در تدریس »
در چند سال اخیر اصطلاح مدیریت کلاس عمدتاً به نوعی روش رفتاری برای هدایت
رفتار کلاس اشاره داشته است به طور کلی هشت اصل در زمینه ی مدیریت کار آم
د کلاس مورد توجه قرارمی گیرد :
امکان فعالیتهای یادگیری معنادار را فراهم سازید : رمز پیشگیری از بروز مشکلات ،
داشتن فعالیتهای با معنا و چالشگر در کلاس است وقتی دانش آموزان به کار خویش
علاقمند باشند بی نظمی در کلاس کمتر می شود وقتی اطلاعات درسی برای دانش
آموزان با معنا باشد یادگیری تقویت می شود
1 - جمهوریت ، افلاطون
یک عامل مهم اطلاعات شما از دانش آموزان علایق ، روش فکری و آمادگی ایشان
برای وظایف جدید یادگیری است .
2 – کلاس را به محیط حمایت کننده تبدیل کنید : کلاس باید محیطی باشد که در آن به
نیازهای زیستی ، ایمنی ، تعلق و احترام به نفس در حد اعلای ممکن پاسخ داده شود .
معلم می تواند امنیت دانش آموز را در کلاس تضمین کند و احساس وی را به گروه
پرورش دهد . احترا م به نفس تا حد زیادی به نحوهی برخورد معلم با دانش آموز
بستگی دارد . پذیرش هر دانش آموز همچون فردی بی نظیر و تحسین صادقانهی او
در برابر تلاشهای خوبی که انجام می دهد در کسب احترام به نفس او نقش تسهیل
کننده را دارد .
3 – برای یادگیری موفقیت آمیز فرصتهای لازم را فراهم کنید : همه ی دانش آموزان
باید امکان تجربهی موفق را در کلاس داشته باشند این تجربه ممکن است از سهیم
شدن در انجام دادن کارها تا پیشرفت در دروس مختلف تغییر کند .معنای موفقیت فقط
پیروزی در رقابت با دیگران نیس پیشرفت فرد در انجام دادن کار خود منبع مهم
کسب موفقیت برای اوست . معلمان موفق فعالیتهایی را برنامه ریزی میکنند که
احتمال موفقیت در آنها زیاد باشد . معمولاً تکالیف خیلی ساده خسته کننده و غیر
جذابند و وظایف خیلی دشوار موجب شکست می شوند . انتخاب صحیح فعالیتای
یادگیری برای دانش آموزان بخش حیاتی و حساس مدیریت موفقیت آمیز کلاس است .
اگر شکست زیاد تکرار شود یا کسب موفقیت بسیار آسان باشد دانش آموزان از
فعالیتهای یادگیری دلسرد می شوند و در صدد انجام فعالیتهای دیگری مانند حرف زدن
با یکدیگر یا انجام حرکات ناشایست و بی نظمی در کلاس بر می آیند .
4 – به دانش آموزان کمک کنید که هدفهای مربوط به اصلاح خود را تعریف کنند :
هدفهایی که دانش آموزان برای خود انتخاب می کنند در رفتار موفقیت آمیز آنان تأثیر
دارد . احتمال بروز رفتارهای سازندهی دانش آموزان را که می خواهند اهداف مربوط
به اصلاح خود را دنبال کنندبسیار بیشتر از کسانی است که فقط در پی اهداف عملی
کلاس هستند .
5 – در بارهی نتایج کارها اطلاعات لازم را در اختیار دانش آموزان بگذارید :
پسخوراند معلمان دربارهی تلاشهای دانش آموزان با موفقیت ایشان رابطهی نزدیک
دارد . پسخوراند- اطلاع از نتایج – در ایجاد انگیزه در دانش آموز برای استمرار
یادگیری و تشخیص میزان یادگیرود نقش مهمی دارد . پسخوراند مناسب موجب
انگیزش دانش آموز برای شرکت در فعالیتهای یادگیری می شود و احتمال بروز بد
رفتاری را کاهش می دهد .
6 – دانش آموزان را در تصمیم گیری شرکت دهید : دانش آموزان نیاز دارند که
احساس کنند در مورد کارهایی که انجام می دهند مختارند . اگر مدیریت کلاس ضعیف
باشد دانش آموزان احساس می کنند که بر یادگیری خود اختیار ندارند . در این
صورت آنها تنها آنچه را که معلم می خواهد انجام می دهند و انگیزهی ایشان برای
ارائه کار تا حد زیادی کاهش می یابد . مشارکت دانش آموزان در تصمیم گیریهای
کلاس مانند شرکت دربارهی موضوع ، زمان و نحوهی یادگیری موجب می شود که
احساس کنند برموضوع مسلط اند . اگر دانش آموزان اعتقاد داشته باشند که درلیتهای
کلاس و تصمیمات آن نقش مهمی دارند انگیزهی ایشان افزایش و امکان بدرفتاری
ایشان کاهش مییابد
7 – برای روزهای « بد » برنامهریزی کنید : گاهی تدریس موفقترین معلم نیز با
وجود برنامهریزی دقیق کارآیی ندارد رویدادها ( مثلاً مشکلات و بیماریها و … )
بعضاً مانع اجرای برنامه مناسب می شود در چنین روزهایی که بهترین برنامههای
درسی نیز در عمل با توفیق همنیست و یا زمانی که آمادگی در حد کافی وجود ندارد
معلمان باید از پیش برنامههایی برای فعالیتهای اضطراری در اختیار داشته باشند این
فعالیتها باید چنان کلی باشد که تقریباً به درد همهی روزهای سال بخورد و چنان با
معنا باشد که دانش آموزان را کاملاً مشغول کند