زمانی که کامپیوتر ها به صورت شبکه ای با یکدیگر در ارتباط قرار می گیرند در واقع دو صنعت مختلف-یعنی صنعت کامپیوتر و صنعت ارتباطات- در یکدیگر ادغام می شوند که نتیجه آن بوجود آمدن حیطه ای فراتر از هر کدام به تنهایی است. سیستمهای کاربردی کامپیوتری در جهت همکاری بین سازمانهای بزرگ و کوچک بکار گرفته می شوند. اینترنت فضایی را خارج از مرزهای جغرافیایی ایجاد کرده است که از طریق آن مردم قادرند با یکدیگر در تعامل باشند، ایده های خود را منتشر کنند و اقدام به خرید و فروش محصولات و خدمات نمایند. به طور خلاصه تاثیرات تلفیق دو صنعت کامپیوتر و ارتباطات, بر جامعه و طرز زندگی ما بسیار قابل ملاحظه بوده است.
ارتباطات الکترونیکی و فناوری های شبکه ای جامعه و دنیای تجارت را به حالت شبکه ای تبدیل کرده است. اینترنت، اینترانتها و اکسترانتها فرایندهای سازمانی و کارکنان را در قالب شبکه ها به یکدیگر مرتبط کرده و آنها را در ارتباط با مشتریان و دیگر سازمانها قرار می دهند.
روندهای ارتباطات الکترونیکی
ارتباطات الکترنیکی عبارتست از تبادل اطلاعات به هر شکل (صدا، داده، متن، تصویر، فایل های ویدئویی و ...) از طریق شبکه های مبتنی بر کامپیوتر. در زمینه ارتباطات الکترونیکی شناسایی صنایع مرتبط با آن، فناوری های مورد استفاده و کاربردهایی که تصمیم گیری های مدیریتی را بهبود می بخشند قابل بررسی اند.
روند صنایع مرتبط با ارتباطات الکترونیکی (زیرساخت شبکه ای)
صنایع مرتبط با ارتباطات الکترونیکی به میزان قابل ملاحظه ای در حال رشد و تغییر است و منجر به ایجاد فضای رقابتی شدیدی شده است. شرکتهای فراوانی وجود دارند که به مشتریان خود هر گونه خدمات در زمینه ارتباطات الکترونیکی ارائه می دهند. این خدمات شامل تلفن های محلی یا جهانی ، کانالهای ارتباطی ماهواره ای، رادیو، تلویزیونهای کابلی، تلفنهای سلولی، اینترنت و ... می شود.
رشد انفجاری اینترنت و شبکه گسترده جهانی زمینه خوبی را برای توسعه محصولات و خدماتی ارتباطی جدید بوجود آورده است. به همین خاطر سازمانهای مختلف برای بهره گیری از تجارت الکترونیکی و تسهیل همکاری های بین سازمانی به میزان قابل ملاحظه ای به استفاده از اینترنت روی آورده اند.
روند فناوری های مربوط به شبکه
پیشرانهای اولیه ارتباطات الکترونیکی سیستمهای نامحدود و مرتبطی هستند که از فناوری های شبکه ای اینترنت به عنوان پایه فناوری خود استفاده می کنند. نرم افزارهای مرورگر وب، ویرایشگرهای HTML صفحات وب، سرور های اینترنت و اینترانت و نرم افزارهای مدیریت شبکه، دیوارهای آتش مثالهایی از این فناوری ها هستند. چنین فناروری هایی در نرم افزارهای کاربردی مبتنی بر اینترنت، اینترانت و اکسترانت بکار می روند. بویژه آن دسته از نرم افزارهای کاربردی ای که به تجارت الکترونیک و همکاری های سازمانی و بین سازمانی مربوط می شوند. این روند متاثر از شبکه های خدمت گیرنده/خدمت دهنده مبتنی بر معماری سیستمهای باز تقویت شده است.
ارتباطات الکترونیکی همچنین از حالت آنالوگ به دیجیتال در حال تغییر است که 1- دارای سرعت انتقال بیشتری می باشد، 2- حجم اطلاعات بیشتری از طریق آن قابل جابجا شدن است و 3- ضریب خطای آن نسبت به آنالوگ کمتر است. همچنین تکنولژی دیجیتال به شبکه های ارتباطی امکان چندین نوع ارتباط ( داده، صدا، ویدئو و ... ) را از طریق یک یک نیمه رسانای واحد می دهد.
روند سیستمهای کاربردی سازمانی و کسب و کار در ارتباطات الترونیکی
تغییراتی که در زمینه صنعت ارتباطات الکترونیکی و فناوری های مرتبط با آن بیان شد موجب تغییرات قابل ملاحظه ای در استفاده های سازمانی از از ارتباطات الکترونیکی شده است و به میزان قابل ملاحظه ای میزان و تنوع سیستمهای کاربردی مبتنی بر ارتباطات الکترونیکی را افزاریش داده است. از این رو شبکه های الکترونیکی نقشی حیاتی در تجارت الکترونیکی، همکاری های سازمانی و سیستمهای کاربردی سازمانی (که از عملیات, مدیریت و اهداف سازمانی حمایت می کنند) ایفا می کنند.
شبکه های محلی و جهانی کامپیوتری می توانند به میزان قابل ملاحظه ای هزینه ها و زمان واکنش سازمان به تقاضاهای محیط را کاهش دهند، از تجارت الکترونیکی و همکاریهای درون و بین سازمانی حمایت کنند، فرایندهای عملیاتی را به صورت آنلاین توسعه دهند، منابع اطلاعاتی به اشترالک بگذارند و محصولات و خدمات جدیدی را ایجاد کنند. لذا تصمیم گیری در زمینه ارتباطات الکترونیکی یک امر مهم و پیچیده برای سازمانهایی است که در پی یافتن راه های جدیدی برای رقابت در بازارهای جهانی اند.
مدل شبکه های ارتباط الکترونیکی:
به طور کلی یک شبکه ارتباطی هر ترکیبی از اجزا را گویند که در آن یک فرستنده قادر است از طریق کانلهایی شحصی که شامل رسانه ای ارتباطی هستند پیامی را به گیرنده ارسال کند. شکل زیر یک مدل مفهومی ساده را از یک شبکه ارتباط الکترونیکی نشان می دهد که شامل پنج دسته اصلی از اجزا می شود:
ترمینالها : مانند PC های موجود در شبکه، کامپیوتر های شبکه ای و کاربردهای اطلاعاتی. هر ابزار وردودی/خروجی که از شبکه های الکترونیکی برای انتقال یا دریافت اطلاعات استفاده می کند یک ترمینال نام دارد.
پردازنده های ارتباط الکترونیکی : این ابزارها انتقال و دریافت اطلاعات بین ترمینالها را پشتیبانی می کنند. مثالهایی از این ابزارها عبارتست از مودم ها ، سوئیچها و روترها که وظایف پشتیبانی و کنترلی مختلفی را در شبکه های الکترونیکی انجام می دهند. برای مثال داده ها را از حالت آنالوگ به دیجیتال و بالعکس تبدیل می کنند و سرعت، دقت و کارایی گردش ارتباطلات الکترونیکی بین کامپیوترهاو ترمینالها را در یک شبکه الکترونیکی کنترل می کنند.
کانالهای ارتباطات الکترونیکی : از طریق این کانالها اطلاعات انتقال می یابد. کانالهای ارتباطات الکترونیکی ممکن است از ترکیبی از رسانه ها استفاده کنند مانند سیم های مسی کابلهای کوکسیال ، فیبرهای نوری و یا از سیستمهای بی سیم مانند میکرویو ، ماهواره های ارتباطی، و غیره.
کامپیوترها: کامپیوترها از هر نوع و اندازه ای ممکن است در شبکه های الکترنیکی وجود داشته باشند و وظایف پردازشی خود را انجام دهند. برای مثال ممکن است کامپیوترهای Mainframe به عنوان کامپیوتر سرور بر روی شبکه های بزرگ قرار گیرد.
نرم افزار های کنترل ارتباطلات الکترنیکی: این نرم افزارها شامل برنامه نامه هایی هستند که فعالیتهای ارتباطی را کنترل کرده و عملکرد شبکه های ارتباط الکترونیکی را مدیریت می کنند. مثالهایی از این نرم افزارها برنامه های مدیریت شبکه هستند که در بخش نرم افزار به آن پرداخته شد.
انواع شبکه های ارتباط الکترونیکی
انواع فراوانی از شبکه های ارتباطی الکترونیکی وجود دارند. که از جمله می توان به شبکه های گسترده، شبکه های محلی و شبکه های اینترنت، اینترانت و اکسترانت اشاره کرد.
شبکه های گسترده (WAN)
شبکه های الکترونیکی ای که حیطه جغرافیایی وسیعی را تحت پوشش قرار می دهند شبکه های گسترده یا WAN نامیده می شوند. شبکه هایی که شهرهای بزرگ را تحت پوشش قرار می دهند و تحت عنوان MAN نامیده می شوند نیز در این دسته قرار می گیرند. شبکه های بزرگی از این دست برای بسیاری از سازمانهای دولتی و شرکتها و مشتریان آنها به یک ضرورت غیر قابل اجتناب تبدیل شده اند. برای مثال شبکه های WAN برای انتقال و دریافت اطلاعات مابین کارکنان، مشتریان، شرکای تجاری و دیگر سازمانها در شهرهای مختلف، مناطق مختلف، کشورهای مختلف و جهان توسط شرکتهای چند ملیتی مورداستفاده قرار می گیرد. شکل زیر مثالی از یک شبکه WAN جهانی یک شرکت چند ملیتی (Chevron) است.
(تصاویر در فایل اصلی موجود است )