تحقیق مقاله سرزمین زلزله خیز ایران

سرزمین زلزله خیز ایران

شاید شما بارها این جمله را شنیده باشید که « ایران در مسیر کمربند زلزله خیز آلپ – هیمالیا قرار دارد.» در مورد زلزله خیزی کمربند آلپ – هیمالیا همین بس که 90% از مجموع 150000 زلزله و پس لرزه هایی که در مناطق زلزله خیز جهان روی می دهد، در این ناحیه اتفاق می افتد؛ بنابراین طبیعی است که نام کشور ما در فهرست ده کشور برتر زلزله خیز دنیا قرار بگیرد. منشا داخلی زلزله های ایران فعل و انفعالاتی است که بین صفحات « اوراسیا » و صفحه « عربستان » رخ می دهد. صفحه ایران از جانب این دو صفحه تحت فشار است. دانشمندان دریافته اند که پوسته عربستان همه ساله به میزان 5 سانتی متر به طرف فلات ایران حرکت می کند و از شمال نیز فلات ایران تحت فشار صفحه اوراسیاست. در نتیجه حرکات این صفحات، مقدار زیادی انرژی در پوسته زمین انباشته می شود که هرچند گاه یک بار به صورت زمین لرزه های خفیف، متوسط و شدید آزاد می شود. سرزمین پهناور ایران را از لحاظ زلزله خیزی به چهار منطقه بزرگ تقسیم کرده اند:

1- کمربند چین خورده زاگرس: منطقه سلسله جبال زاگرس شامل نواحی غرب و جنوب غربی کشور زلزله خیزترین منطقه ایران محسوب می شود. با توجه به نوع زمین این منطقه، بیشتر زلزله های آن خفیف و متوسط است. با این وجود، مردم این منطقه زلزله های شدیدی را نیز تجربه کرده اند.

2- ناحیه البرز: این ناحیه از قفقاز شروع می شود و مرز جنوبی حوزه دریای خزر و شمال خراسان را دربرمی گیرد. زمین لرزه های ناحیه رشته کوه البرز، برخلاف رشته کوه زاگرس، بزرگ و مخرب ولی تعداد آنها کمتر و دوره آرامش آنها نسبتاً طولانی تر است.

3- نواحی مرکزی و شرق ایران: این نواحی توان ایجاد زلزله های بزرگ را دارد. شدیدترین زلزله های دهه های گذشته ایران در این مناطق روی داده است. زلزله های این منطقه از قاعده مشخصی پیروی نمی کنند و به صورت پراکنده اتفاق می افتد.

4- ناحیه آذربایجان: این ناحیه در بخش میانی کمربند زلزله خیز آلپ – هیمالیا قرار دارد و خطر بالقوه زلزله در آنجا بسیار زیاد است. وجود کوههای آتشفشان سبلان و سهند گسل های فراوان و فعالی در این منطقه ایجاد کرده است 

دستور العمل های مربوط به آمادگی برای مقابله با خطر های زلزله

الف) آمادگی قبل از زلزله

برای این که در لحظه وقوع زلزله از خطرهای ناشی از زلزله در امان بمانیم، یقیناً از قبل به آمادگی هایی نیاز داریم که مهمترین آنها ایمن بودن ساختمان است. در مرحله بعد، محیط زندگی باید طوری باشد که حداکثر ایمنی را به همراه آورد:

1- در محل های عبور مانند راهروها  و پله ها چیزی نگذارید و راه های فرار به فضاهای باز اطراف خانه و محل کار را شناسایی کنید.

2- محل های نسبتاً امن خانه خود را شناسایی کنید.

3- محل های خطرناک را هم بشناسید.

4- وسایل سنگین و افتادنی را چفت و بست بزنید و محکم کنید.

5- چیزهایی را که ممکن است بیفتد، در جای مناسب بگذارید.

6- محل خواب را دور از پنجره ها و چیزهای افتادنی انتخاب کنید.

7- موادی که آتش می گیرند مانند رنگ و حشره کش را دور از اجاق و آبگرمکن بگذارید.

8- وسایل بیرون ساختمان مانند کولرها و سنگ های بنا و ... را کاملاً محکم کنید.

9- وسایلی را که پس از زلزله به آنها نیاز فوری دارید؛ تهیه کنید و در دسترس بگذارید.

10- نکات ایمنی زیر را همیشه به خاطر داشته باشید:

·        از سالم بودن سیم های برق و لوله های آب و گاز منزل و محل کار خود مطمئن شوید.

·        نکات ایمنی را به همه افراد خانواده یاد دهید.

·        کمک های اولیه را یاد بگیرید.

·        وظایف افراد خانواده را برای مواقع خطر مشخص کنید.

·        از نوع توانایی های همسایه ها باخبر شوید.

·        مراکز درمان و کمک رسانی محل خود را شناسایی کنید و شماره تلفن آنها را همیشه در دسترس داشته باشید.

·        گاه به گاه به طور دسته جمعی موارد ایمنی را تمرین کنید.

ب) عکس العمل مناسب در هنگام زلزله

 داخل ساختمان:

 از زمانی که متوجه اتفاق افتادن زلزله می شوید، تا لحظه خطر، 10 تا 15 ثانیه فرصت برای انجام یکی از دو کار زیر وجود دارد:

1-    فرار به بیرون

2-    پناه گرفتن در ساختمان

نوع انتخاب شما به محکم بودن ساختمان و زمان رسیدن به محل امن بستگی دارد.

* توجه داشته باشید که هنگام زلزله زمان زیادی برای تصمیم گیری وجود ندارد؛ بنابراین، باید مکان های گوناگون را در خانه، محل کار یا تحصیل پیشاپیش بررسی کنید و تصمیم مناسب را برای لحظه وقوع زلزله بگیرید تا در هنگام زلزله دچار شک و تردید نشوید.

در شرایط زیر از محلی که در آن هستید، فرار کنید:

1.      از مقاوم بودن ساختمان مطمئن نیستید.

2.      در بیرون ساختمان، محل مناسب بی خطری وجود دارد.

3.      بتوانید حداکثر ظرف 10 ثانیه خود را به محل مناسب برسانید.

اگر شرایط فرار را ندارید، باید در ساختمان بمانید؛ پس:

1-    آرامش خود را حفظ کنید.

2-    در جای مناسب پناه بگیرید.

3-    به کودکان و افراد پیر و سالخورده کمک کنید.

4-    از آسانسور استفاده نکنید.

5-    از آشپزخانه دور شوید.

6-     برای برداشتن اشیاء گران قیمت و مهم جان خود و دیگران را به خطر نیندازید.

7-    در محل های شلوغ مانند فروشگاه و بانک، اگر به در خروجی نزدیک نیستید، در جایی دور از کمدها و قفسه ها پناه بگیرید.

8-    در ورزشگاه و سینما در محل خود بمانید و سر را با دو دست حفظ کنید.

بیرون ساختمان:

1- اگر در داخل اتومبیل هستید، در سمت راست خیابان توقف کنید و همانجا بمانید.

2- در کوچه و خیابان از زیر ساختمان های بلند دور شوید.

3- از تیربرق و سیم های آن دوری کنید.

4- در کنار ماشین های پارک شده یا دیوارهای کوتاه پناه بگیرید.

5- اگر روی پل عابر پیاده یا در زیر آن هستید، به سرعت پایین بیایید و از پل فاصله بگیرید. در محیطی امن دست های خود را روی سر بگذارید و تا پایان لرزه ها همانجا بمانید.