کلیات طرح تفصیلی
مقدمه
در طرح جامع شهر گرگان، این شهر به سه ناحیه، 24 واحد شهری و به همین مساحت به اجزاء کوچکتری تقسیم گردید. در طرح تفصیلی با رعایت کلیات این تقسیم‌بندی، با توجه به وضع شهر و تغییرات ناشی از چند سال اخیر این نواحی و زیرنواحی از نظر جمعیتی و مساحت کاربری‌های لازم مورد محاسبه و طراحی مجدد قرار گرفته است. مساله مهمی که مدنظر بوده، استفاده از اراضی بایر داخل شهری، عدم تخریب در اثر ایجاد یا تعویض معابر، حداکثر استفاده از معابر و کاربری‌های موجود (غیرمسکونی) است. تفاوت در تراکم‌ها و کابری‌ها و وجود شبکه‌های زیربنایی موجود، تفاوت‌هایی در مساحت واحدهای شهری گردیده است. این امر تا آنجا که به توزیع خدمات در حد قابل قبول و دسترسی شهروندان به این خدمات صدمه چندانی وارد نساخته باشد، در طرح پیش‌بینی شده است.
ویژگی های نواحی و واحد ها شهری در طرح تفصیلی
همانطوری که قبلاً اشاره شد، در طرح تفصیلی گرگان سعی بر آن بوده که شبکه معابر در وضع موجود کمتر دچار تغییرات گردد و هرچه ممکن است تخریب کمتری در بافت مسکونی به وجود آید. برای بررسی دقیق‌تر این تغییرات، نواحی سه‌گانه و واحدهای شهری که تعداد آن 24 واحد است، مورد طراحی و بررسی تفصیلی قرار گرفته است. ناحیه 1 در غرب شهر و شامل 7 واحد شهری است. ناحیه شرقی شامل 9 واحد شهری است و بخش جنوبی که به صورت دنباله‌ای از شهر است، دارای 8 واحد می‌باشد.
در طرح تفصیلی نواحی سه‌گانه هر کدام به واحد های شهری که تقسیمات کوچکتری است و حدود14000 نفر جمعیت را پوشش می‌دهد، تقسیم شده‌اند. ناحیه 1 به 7 واحد شهری، ناحیه 2 به 9 و ناحیه 3 به 8 واحد شهری تقسیم گردیده و تراکم خالص 270نفر در هکتار درنظر گرفته شده است. این نواحی دارای مراکز ناحیه‌ای خاص به خود بوده و واحدهای شهری نیز دارای مراکز شهری رده پایین‌تر می‌باشند.
چکیده مطالعات جغرافیایی و اقلیمی
شهر گرگان با مساحت 2600 هکتار، درارتفاع متوسط 155 متر از سطح دریا و در 54 درجه طول شرقی و 36 درجه عرض شمالی و در دامنه شمالی البرز واقع شده است.
شهر گرگان دارای یک ایستگاه هواشناسی سینوپتیک می‌باشد. مطابق آمار 12 سال متوالی این ایستگاه، خصوصیات اقلیمی این شهر به شرح زیر است:
درجه حرارت:
متوسط حداکثر 1/33 درجه سانتیگراد
متوسط حداقل 1/4 درجه سانتیگراد
متوسط روزانه 9/17 درجه سانتیگراد
حداکثر مطلق 44 درجه سانتیگراد
حداقل مطلق 2/9- درجه سانتیگراد
بارندگی
کل بارش سالانه 725 میلیمتر است که در تمام فصول اتفاق می‌افتد.
تعداد روزهای بارانی، 105 روز در سال
باد
چهار نوع باد در منطقه تشخیص داده شده است. باد غالب که در واقع باد مطلوب شهر هم است و به نام باد سیاه خوانده می‌شود. جهت وزش این باد نیز از انواع بادهای منطقه به شمار می‌آید. دو نوع باد دیگر با نام‌های سرد و خشک هستند که اولی از طرف شمال و شمال شرقی و از استپ‌های روسیه می‌وزد و دومی از جانب شرق.
کنترل باد یا جریان هوا
جریان های باد تاثیر مستقیم بر میزان تحمل درجه حرارت و رطوبت محیط زیست انسان دارد. نسیمی ملایم در روزهای گرم و مرطوب تابستانی لذت‌بخش است، ولی بادهای شدید و دائمی محیط نامطلوب ایجاد می‌کند. قرن‌هاست که از گیاهان برای کاستن شدت (بادشکن) باد استفاده می‌شود. میزان کاهش و تغییر جهت باد، بستگی به ارتفاع و تراکم و فرم و پهنای گیاهان کشت شده دارد، ولی ارتفاع گیاه مهمترین عامل تعیین کننده میزان حفاظت است.
تابش آفتاب و تاثیر آن بر ساختمان و محیط اطراف
نور خورشید همیشه برای ایجاد روشنایی طبیعی در یک ساختمان مورد نیاز است، اما از آنجا که این نور سرانجام به حرارت تبدیل می‌شود، باید میزان تابش مورد نیاز برای هر ساختمان با توجه به نوع آن ساختمان و شرایط اقلیمی محل آن تعیین گردد.
انرژی خورشیدی جذب شده در دیوارها
مقدار انرژی خورشیدی جذب شده در دیوار های خارجی ساختمان، به رنگ خارجی آن دیوارها بستگی دارد. سطوح سفید و براق تنها حدود 15 درصد انرژی خورشید را جذب دریافت شده را جذب می‌نمایند. رنگ‌های معمول روشن، مانند کرم یا خاکستری روشن حدود 50-40درصد، رنگ‌های تیره مانند خاکستری تیره، سبز و قرمز حدود 70-60درصد و رنگ‌های سیاه 90-80درصد انرژی خورشیدی را دریافت شده را جذب می‌نمایند.
جلوگیری از تابش نور مزاحم به وسیله کاشت درخت:
نور خورشید بر سطح آب تابیده و به ساختمان مجاور منعکس می‌شود.