امام زاده عبدالله آمل یا مروّج قرآن وشیعه اثنی عشری در شمال ایران
امامزاده حسن ابن احمد ابن عمر الاشرف ابن امام زین العابدین علی ابن الحسین علیه السّلام که در تواریخ به ناصرکبیر وناصر اطروش معروف است همان امامزاده ای است که مردم شمال ایران ، بخصوص مردم آمل وبابل وچالوس و... آن حضرت را امامزاده عبدالله می نامند .
در کتاب سادات گیلان نوشته میر ظهیر الدین مرعشی حدیثی از امام علی علیه السّلام در کرامت این امامزاده بزرگوار است به این مضمون که :
« فرزندی از فرزندانم که همنام حسن (امام حسن علیه السلام ) است در ایران نام ما را زنده نگاه می دارد ...»
در شرح وحال این امامزاده بزرگوار آورده اند که بسیار قرآن می خواند وبسیار در عبادت خاشع بود . او شاعری توانا ، مفسری ادیب وارجمند ، محدثی کامل وبزرگ که مورد قبول همه ائمه اهل سنت وشیعه نیز است . بالغ بر صدو بیست اثر حدیثی وتفسیری را از ایشان می دانند که تعدادی از این آثار اکنون نیز موجود است .
کار بزرگ این امامزاده ارجمند ، در شمال ایران ، ایجاد اولین حکومت شیعی علوی بود. ایشان به تنهایی کار بزرگی را انجام داده اند که تاریخ تکرار آن را به یاد ندارد . تواریخ نوشته اند که در یک روز با ایراد چند خطبه در شهرهای چالوس واطراف ، چهار هزار نفر به دین اسلام ومذهب تشیع گرویدند . همچنین عین این سخنرانی را در آمل وبابل ودر هوسم ( منطقه ای که اکنون شامل شهرستانهای رودسر ولنگرود تا چابکسر است) هم ذکر کرده اند . ایشان علاوه بر استقرار حکومت علوی در شمال ایران ، بسیار زود حکومت را به خاندان خویش سپردند وخود به ترویج دین اسلام وآموزش قرائت وعلوم قرآنی پرداختند . میراث حکومت ناصر کبیر بعد از وفات ایشان نیز ادامه پیدا کرد وتا زمان صفویه ادامه داشت . سادات کیائیان در شمال ایران که از نوادگان امام موسی کاظم علیه السلام بودند حکومت ایشان را ادامه دادند. با توجه به همه لطفی که به صفویان در استقرار حکومت شان داشتند ولی انان به دلیل عوام فریبی که نسبت به امام زمان وسادات وسیادت انجام می دادند واز طرفی دیگر این امامزادگان که خود حاکم شمال ایران بودند واز پدر به امام معصوم ختم می شدند همه وهمه این عوامل سبب می شد تا امامزاده بودن آنان سبب قتل آنان شود . آن هم از کسانی که مقام ومنزلت خود را از ایشان داشتند وتمام شعارهای شان را به امامان معصوم ختم می کردند وبرای اینکه از قافله عقب نمانند خود را سید نامیدند .
شایان ذکر است که زیدیان ایشان را امام خود می دانند ولی طبق اسناد معتبر واشعار وآثار ایشان ، شیعه امامی بودن شان ثابت است .
کتیبه های قرآنی مزار خواهر امام (ره)
گل نوشته ها وکاشی نوشته های قرآنی دیوار های ضلع شرقی وغربی خواهر امام در رشت که قدمت شان بالغ بر هفتصد سال است ، اکنون در معرض خطر جدی قرار دارد . چندی پیش شهرداری رشت هم برای توسعه حرم قسمتی از این دودیواره ها را تخریب نمود . کاشی نوشته های قرآنی که قسمتی از هنر معماری و اسلامی ایران است . در بسیاری از مساجد وابنیه های تاریخی ومذهبی در حال خطر فرسایش فیزیکی وشیمیایی است . سازمانهای متولی فرهنگی بهتر است به جای هتل چندستاره ساختن مخصوص فقط برای کارمندان خود در شهرهای شمالی ومذهبی ایران ، کمی هم به فکر میراث باارزش در حال خطر فرسایش ونابودی ایرانی واسلامی باشند . مزار خواهر امام که متعلق به فاطمه اخری بنت امام موسی کاظم علیه السلام است در رشت واقع در منطقه ای به نام ساقری سازان جنب یکی از دورودخانه اصلی شهر رشت ، به نام رودخانه زرجوب واقع است . تاریخ نگاران بخصوص رابینو و میر ظهیر الدین مرعشی و ... این مزار را متعلق به فاطمه اخری بنت امام موسی کاظم می دانند . تواریخ قدیمی بر این استناد استوار هستند .
امامزاده شهید ابوجعفر ( امامزاده ابیض ) چابکسر شارح قرآن و حدیث
امامزاده ابو جعفر احمد ابن محمد ابن احمد ابن عمر الاسرف ابن الامام سجاد علیه السلام که برادرزاده امامزاده ناصر کبیر ویا اطروش می باشد . پس از قاسم ابن حسن به مدت یک دهه رهبر انقلاب ها ی سبزپوشان علوی در شمال ایران بخصوص در غرب مازنداران وشرق گیلان بود . ایشان 13 بار برای مبارزه با سران خلفای عباسی که تا آمل وبابل پیشروی کرده بودند رهبری لشکریان علوی را بر عهده داشتند وپس از آن برای همیشه از لشکر کشی ورهبری کناره گرفتند و بیشتر به رهبری دلهای مردم شمال ایران بسنده کردند . ایشان به مدت چهل سال به ترویج دانش در منطقه هوسم ورامسر پرداختند وبه دلیل پرورش شاگردان زیاد آخوند محله های مختلف در سطح شهر های استانهای گیلان ومازندران شکل گرفت که اکنون هم این مناطق را آخوند محله می نامند مثلا آخوند محله رامسر .
علاوه بر این ایشان اولین حوزه علمیه ومدرسه علمیه را در شهر هوسم قدیم که شامل شهرستانهای لنگرود ورودسر وقسمتی از رامسر است را ایجاد کردند که در آن به مبانی حدیث وشرح وتفسیر حدیث وقرآن همت گماشتند . سرانجام به دلیل زخم هایی که در زمان جنگ برداشته بودند در سال 342 هجری قمری در منطقه ای به نام میانده شهر چابکسر از توابع شهرستان رودسر به شهادت رسیدند . جسد مطهر آن حضرت را در همان منطقه دفن کردند که امروز زیارتگاه عاشقان است .
آستانه اشرفیه شهر قرآن وشیعه سبز علوی
شهرستان آستانه اشرفیه از توابع استان گیلان که از دیر باز مبدا ومنشا بسیاری از تحولات تاریخی استان گیلان وایران بود اکنون نیز سرشار از حافظان وقاریان برتر قرانی استان گیلان است . این شهرستان که در دل خود میزبان تربت عزیزان فاطمه زهرا سلام الله علیها است . در میان شهرستانهای دیگر گیلان دارای سبک وسیاق مذهبی خاص است . بطوری که در این شهرستان سینمایی وجود ندارد . آن هم به این دلیل که مردم شهر با آن مخالفند . ونمی خواهند قداست این شهر را بشکنند . مردمی باوفاتر از این شهر در هیچ جای ایران یافت نمی شود . این شهرستان میزبان تربت دهها امامزاده علوی است که معروف ترین شان حضرت حسن ابن امام موسی کاظم علیه السلام معروف به جلال الدین اشرف است.