دغدغه معلم همیشه این است که حیات بشر، بر مدار ارزش ها و کرامت انسانی بچرخد و شناخت خدا و مکتب و دین، همت اساسی آدمی باشد و هیچ بیگانه ای را مجال تجاوز به فرهنگ ارزشی دین و میهن فراهم نیاید.
در این مسیر خطیر، بزرگانی گام نهاده اند که نامشان بر تارک زمان می درخشد. علامه شهید استاد مرتضی مطهری (رحمه الله) از همین طایفه مقدس است که در سنگر تعلیم و تعلم، به قله های رفیعی دست یافت تا آنجا که معمار انقلاب اسلامی که خود معلمی بزرگ است همه آثارش را مفید می داند و بهره برداری از آنها را سفارش می کند ...
مفهوم علم
امروزه در زبان پارسی و عربی کلمه «علم» به دو معنای متفاوت بکار برده می شود.
1- معنای اصلی و نخستین علم، دانستن در برابر ندانستن است. قرآن کریم به این معنا اشاره دارد که « هل یستوی الذین یعلمون و الذین لا یعلمون» «آیا یکسانند آنان که می دانند و آنان که نمی دانند.» (زمر/ 9)از این منظر به همه دانستنیها صرف نظر از نوع آنها علم گفته می شود مطابق این معنا، اخلاق، ریاضیات، فقه، دستور زبان، مذهب، زیست شناسی و نجوم همه علم اند... کلمه Knowledge در انگلیسی و Connaissance در فرانسه معادل این معنا علم اند.
2-کلمه علم در معنای دوم منحصراً به دانستنی هایی اطلاق می شود که بر تجربه مستقیم حسی مبتنی باشند... علم در این جا در برابر همه دانستنیهایی قرار می گیرد که آزمون پذیر نیستند. اخلاق (دانش خوبی ها و بدیها) متافیزیک (دانش احکام و عوارض مطلق هستی) عرفان (تجارب درونی و شخصی) منطق (ابزار هدایت فکر) فقه، اصول، بلاغت، و ... همه بیرون از علم به معنای دوم آن قرار می گیرند و همه به این معنا غیر علمی اند کلمه SCIENCE در انگلیسی و فرانسه معادل این معنا علم اند.
دیده می شود که علم در این معنا بخشی ازعلم به معنای اول را تشکیل می دهد و به سخن دیگر علم تجربی نوعی از انواع دانستنیهای بسیاری است که در اختیار بشر می تواند قرار گیرد. رشد علم به معنای دوم عمدتا از آغاز دوره رنسانس به بعد است در حالیکه علم به معنای مطلق آگاهی (معنای اول) تولدش با تولد بشریت هم آغاز است. آیه قرآنی «خلق الانسان علمه البیان» (خداوند رحمن انسان را آفرید و بیان را به وی تعلیم داد/ رحمن/4و3) بهترین موید این معناست.
معنای عالم با توجه به دو تعریف از علم
در نگاه اول به علم که نگاه ترکیبی به معرفت است خداوند معلم اول و پیامبر معلم ثانی است چرا که پس از تعلیم آدم توسط خداوند دستور «قال یا آدم اننبئهم باسمائهم» (ای آدم ملائکه را به این اسماء آگاه ساز/ بقره 33) آدم علیه السلام داده شده این بدان جهت است که اساساً هدف آفرینش انسان با علم و معرفت پیوند ناگستنی دارد در بیان رسا و جامع سید شهیدان امام حسین (ع) این معنا به خوبی روشن است که: «ما خلق العباد الا لیعرفوه، فاذا عرفوه عبدوه» (بندگان را نیافرید مگر برای آن که او را بشناسند پس چون او را شناختن عبادتش خواهند کرد.
بیان اینکه معلم مشاور نیست و نباید باشد ، ایم معنی را نمی دهد که معلم عضو راهنمایی نیست . پاره ای از اشتباهات موجود درباره ی نقش معلم در راهنمایی نتیجه ی اصطلاحات و مفاهیم لغات است . هنگامی که ما از مفهوم مشاوره فقط مشاوران روانشناس را منظور نداشته باشیم مشاوره مفاهیم زیاد دارد ، که مشاوران بسیار دیگری نظیر مشاوران امور استخدامی ، مشاوران سرمایه گذاری ، مشاوران مسافرت ، مشاوران وام های کوچک . و مشاوران زیبایی از آن جمله خواهند بود . هر کس که با مردم به بحث و گفتگو می نشیند انتظار دارد که او را مشاور بنامند . جای تعجبی نیست که معلمان ، همانند مربیان و برخی از متخصصان راهنمایی ، تحت تأثیر شعار « هر معلم مشاور است » قرار داشته باشند . اگر مشاوره ، فعالیتی تخصصی است پس به نظر می رسد که بنابر دلایل پیشین ، کار معلم نخواهد بود . معلم مانند هر عضو اداری ، تا حدی وظایف و مسئولیت های استخدامی معینی دارد . آربوکل می نویسد که : « بین معلمان و اعضای متخصص امور استخدامی توافقی هست که نه تنها معلمان می توانند در کلاس درس امور مربوط به کارهای استخدامی را انجام دهند ، بلکه اگر آنها از تعلیم شغل مثبت و مؤثری را عهده دار هستند باید به عنوان اعضای امور استخدامی عمل کنند . » بنابراین ، این مطلب متفاوت از آن است که بگوییم معلم باید مشاور باشد .
یکی دانستن راهنمایی با تعلیم به اشتباه کاری انجامیده است . در حالی که شباهت هایی مخصوصاً در هدف ها هست ، اختلافاتی نیز بویژه در قبول آنها وجود دارد ماتیوسان خاطر نشان می کند که « شکست در تشخیص بین کار راهنمایی و کار آموزشی به تردید و تعارض میان متخصصان راهنمایی ، معلمان و مدیران منجر شده است . »
معلم مقاصد راهنمایی را با تدریس منطبق می سازد . این انطباق چگونه صورت می گیرد ؟ ظاهراً همگی برآنند که معلم به عنوان معلم کلاس درس یا نظام کلی مدرسه ، مسئول امور راهنمایی و استخدامی ذیل است :
او فردی سست و ترسو نیست . در دوران جنگ قسمت بیشتر مدال های جنگی از ان کسانی بود که از پای در آمد بودند نه از آن کسانی که سالم رسته بودند .