بر اساس یک پژوهش با عنوان نقش استفاده از اینترنت در افسردگی و انزوای اجتماعی نوجوانان پرسش نامه‌ای در اختیار 89 دانش‌آموز سال آخر دبیرستان قرار گرفت و درباره موارد زیر تحقیق شد:
- میزان استفاده از اینترنت: کم (کمتر از یک ساعت در روز)، متوسط (بین یک تا دو ساعت در روز)، زیاد (بیش از دو ساعت در روز)
- ارتباط با مادر، پدر و همسالان
- افسردگی
با توجه به نتایج حاصله، کسانی که نسبت به دیگران کمتر از اینترنت استفاده می‌کردند، ارتباط بیشتری با مادر و دوستان خود داشتند.
تأثیر استفاده و سوء‌استفاده از اینترنت، هر روز بیشتر مورد تحقیق قرار می‌گیرد و دانشمندان علوم اجتماعی به دنبال بررسی موضوعات مرتبط هستند. طی یک تحقیق در سال 1998 میزان اعتیاد به اینترنت از طریق نمرات پرسشنامه افسردگی یک(1) (BDI) مورد بررسی قرار گرفت. (یونگ و راجرز) میانگین نمرات پاسخ گویانی که بر اساس این پرسشنامه، معتاد به اینترنت تشخیص داده شدند، بر روی یک طیف خفیف تا متوسط قرار داشت .
در یک پژوهش درازمدت 2 ساله (کرات و همکاران، سال 1998)، به خانواده‌هایی که به طور تصادفی انتخاب شده بودند کامپیوتر و آموزش استفاده از آن ارائه شد، بعد از یک تا دو سال، استفاده فزاینده از اینترنت با کاهش ارتباط خانوادگی و محافل اجتماعی محلی همراه بود، علاوه بر این شرکت‌کنندگان در این تحقیق، به تنهایی و افسردگی روزافزون دچار شده بودند. افزایش تنهایی و کاهش حضور اجتماعی به ویژه در نوجوانان دیده شد. این یافته‌ها، اهمیت تحقیق در زمینه استفاده از اینترنت توسط نوجوانان را روشن می‌سازد، به ویژه این که استفاده از آن در بین این گروه سنی رو به افزایش است.
در سال 1996 تقریباً 12% از نوجوانان 13 تا 17 ساله (که به اینترنت دسترسی داشتند)، از خدمات اینترنت استفاده کردند. گروه سنی 12 تا 17 ساله کاربران اینترنت که در سال 1996، 5/6% بود، در سال 2002 به 4/31% و در مورد گروه سنی 13 تا 17 ساله به بیش از 50% رسید. هدف از تحقیق حاضر، بررسی تأثیرات احتمالی استفاده از اینترنت بر نوجوانان است. انتظار می‌رود سطح بالای استفاده از اینترنت با میزان نامطلوب ارتباط و همچنین درجات افسردگی مرتبط باشد.
روش تحقیق شرکت‌کنندگان:
89 دانش‌آموز (37 پسر و 52 دختر) از یکی از دبیرستان‌های فلوریدا انتخاب شدند. از این تعداد 76% قفقازی، 11% اسپانیش، 5% آسیایی، 3% افریقایی - آمریکایی و 5% از نژادهای دیگر بودند. شرکت‌کنندگان از نظر جایگاه اجتماعی - اقتصادی از طبقه متوسط به بالا بودند. (9/3 = M بر اساس شاخص دو عاملی هالینگ هد)
مقیاس‌های اندازه‌گیری
به دانش‌آموزان یک پرسشنامه 181 سؤالی از نوع لیکرت داده شد که ابعاد چندگانه روانی و رفتاری زندگی نوجوانان را بررسی می‌کرد. آنها در یک سالن بزرگ و در مدت 45 دقیقه بدون ذکر نام، پرسشنامه را تکمیل کردند.
- استفاده از اینترنت: میزان استفاده از اینترنت با یک سؤال واحد مورد ارزیابی قرار گرفت، روزانه چند ساعت از وقت خود را با اینترنت صرف می‌کنید؟ گزینه‌های پاسخ عبارت بودند از: کمتر از یک (استفاده کم)، یک تا دو (استفاده متوسط) و بیش از دو ساعت (استفاده زیاد).
- کیفیت ارتباط با والدین و دوستان: برای ارزیابی کیفیت ارتباط از مقیاس صمیمیت (بلایت و فاستر - کلارک، سال 1987) که حاوی 24 پرسش است، استفاده شد.
به عنوان مثال: تا چه اندازه برای نصیحت یا حمایت به مادر خود مراجعه می‌کنید؟ و تا چه اندازه بهترین دوستتان در مورد آنچه که شما انجام می‌دهید، با شما همراه است؟ پاسخ‌ها بر اساس مقیاس لیکرت دارای 5 حالت از به هیچ وجه تا بسیار زیاد بود. نوع سؤالات در مورد بهترین دوست و والدین مشابه بودند. (هر کدام 8 سؤال) که در برگیرنده نمراتی در زمینه ارتباط با مادر، ارتباط با پدر و ارتباط با همسالان بود.
- افسردگی: این موضوع توسط مقیاس افسردگی مرکز مطالعات اپیدمالوژیک (CES - D رادلوف 1977) و با نمره حداقل 16 که نشان‌دهندهس افسردگی است، بررسی شد. مقیاس CES - D برای جمعیت دبیرستانی، استاندارد شده است (رادلوف 1991).
این مقیاس از پایایی بازآمایی(2)، همسانی درونی(3) و اعتبار همزمان(4) مفاهیمی برخوردار است.
نتایج
در این تحقیق تنها گروه‌های کاربران زیاد و کم اینترنت مورد مقایسه قرار گرفتند. تحلیل مجذور خیر نشان می‌دهد که این گروه از نظر برخی عوامل دموگرافیک مانند جنس، نژاد و جایگاه اقتصادی - اجتماعی با یکدیگر تفاوتی ندارند. هر یک از دو گروه کاربران زیاد و کم اینترنت با استفاده از آزمون‌های مستقل t از نظر درجات ارتباط و افسردگی مقایسه شدند. کابران کم‌مصرف اینترنت در مقایسه با کاربران زیاد آن به طور چشمگیری رابطه‌ای بهتر با مادران و دوستانشان داشتند، اما هیچ تفاوت قابل ملاحظه‌ای بین کاربران کم و کاربران زیاد اینترنت از نظر ارتباط با پدر میزان افسردگی وجود نداشت.
جمع‌بندی
نتایج نشان می‌دهد که استفاده زیاد از اینترنت با پیوند ضعیف اجتماعی مرتبط است. بر عکس کاربرانی که از اینترنت کمتر استفاده می‌کنند، به طور قابل ملاحظه‌ای با مادر و دوستانشان ارتباط بیشتری دارند. این نتایج جهت‌گیری خاصی را نشان نمی‌دهند. مثلاً نمی‌توان گفت که آیا نوجوانان دارای ارتباطات ضعیف اجتماعی به طرف فعالیت اینترنتی ارتباطات اجتماعی را کاهش می‌دهد.
میزان استفاده از اینترنت با افسردگی ارتباطی ندارد. شاید نمرات نسبتاً بالاری CES - D در این نمونه (14=M) در مقایسه با نمونه رادلوف (18=M)، احتمال ظهور تفاوت معنی‌دار آماری را کاهش داده است، در تحقیقات آینده، طیف گسترده‌ای از عوامل روانی و اجتماعی در میزان استفاده از اینترنت باید مورد ارزیابی قرار گیرد.
1- Beck Depression Inventory:
پرسشنامه افسردگی یک مقیاس است برای سنجش افسردگی که توسط آئورن بک مشهور به پدر شناخت‌درمانی استفاده شد.
اساس آن یک سری واکنش‌های کلیدی افراد به طبقات خاصی از موقعیت‌های بالقوه افسرده کننده و برانگیزاننده اضطراب است.
2- test - retest reliability
3- internal consistency
4- concurrent validity
5- chi - square analysis
نویسنده: کریستوفر ساندرز