شاید یکی از مشکلات در این جا تعریف فن آوری اطلاعات باشد. هر کس با نگرش متفاوت تعریف متفاوتی از فنآوری اطلاعات ارائه می کند. بهترین روش برای تعریف چنین موضوع گستردهای ارائه مفاهیم و ایدههای مرتبط با آن است. توضیح مطالب و بسترهایی که به فنآوری اطلاعات مربوط می شود نیز میتوان به شناخت فن آوری اطلاعات کمک بکند. نتیجه این به گونهای باید درباره فنآوری اطلاعات سخن گفت که به شناخت آن کمک میکند.
تعریف فن آوری اطلاعات به دلیل ماهیت تغییر پذیری آن بایستی همراه با یک نگرش دینامیک باشد تا استاتیک فن آوری اطلاعات بیشتر یک استراتژی ، اندیشه، فکر و ابزار در حوزه انسانها همراه با نوآوری است. تعریف فن آوری اطلاعات را میتوان به یکی از این جنبههای مهم مرتبط است.
فن آوری اطلاعات فرصتها و امکاناتی از طریق فنآوری اطلاعات ایجاد شده آن را به یک استراتژی شبیه کرده است تا یک فرمول و نسخه عملی، استراتژی جدید برای دسترسی متفاوت به آنچه آرمان یک سازمان تعریف میکند. بدون فن آوری اطلاعات نیز میتوان به آرمانهای ترسیم شده در یک سازمان رسید. اما آنچه با فنآوری اطلاعات انجام میگیرد بسیار متفاوت از چیزی است که در ذهن جای میگیرد. فنآوری اطلاعات یک شناخت هیجانانگیز از محیط اطراف را در ذهنها ایجاد نموده و هر کس را در هر سطح و ایده به سوی خود جلب میکند. افراد بشر به فن آوری اطلاعات برای رشد خود و فراگیری علم و دسترسی به ابزار راحتتر و در دسترستر در ارتباط فکر میکنند. سازمانها به این پدیده برای دسترسی به بازار، بزرگتر، ارائه خدمات بیشتر و بهتر، جمعآوری و نگاه دقیقتر و زنده به نظریهها و سلیقهها انجام راحتتر کارها، ارزانتر کردن هزینه خدمات و عملیات ، کنترل دقیقتر و دسترسی به سریعتر به منابع داخل و بیرون سازمان و ارتباطات سریعتر و ارزانتر نگاه میکنند. حال آنچه در تعریف فن آوری اطلاعات به چشم میخورد که در سایر فنآوریها تا این حد سازمان و خدمات ارتباطات است. شناخت هر چه دقیقتر و کاملتر از فنآور اطلاعات برای مدیران و کارشناسان سازمانها، آنان را در تنظیم و طراحی یک استراتژی عملیتر با نگرش فنآوری اطلاعات کمک شایانی می کند.
فنآوری اطلاعات یک سری مفاهیم و فکر است
صرف نظر از بعد استراتژیک در فنآوری اطلاعات و ابزار و اسباب کار از سوی دیگر فنآوری اطلاعات شبیه یک فکر و اندیشه برای انجام بهینه و موثرتر کارهاست. از آنجا که فنآوری اطلاعات تنها در قالب بسته نرم افزاری یا سختافزاری و یا ترکیب آنها قابل تعریف و کاربری نیست، لزوم ایجاد فکر و اندیشه قوی و جامع برای ترکیب ابزارهای برای اجراهای اهداف و عملیات و ارتباطات نیز یکی دیگر از ابعاد گسترده و شگفتانگیز فنآوری اطلاعات است و با این تعبیر ابزار و اسباب نرمافزاری و سختافزاری در فنآوری اطلاعات بیشتر شبیه مواد خامی میمانند که مطابق نیاز با هم ترکیب شده و کار خاصی را انجام میدهند.
در سازمانها بایستی یک استراتژی برای استفاده از فنآوری اطلاعات وجود داشته باشد و پس از آن فکر و اندیشه جهت ترکیب و به کار گیری ابزار فنآوری اطلاعات به کار گرفته شود. در انتها به مرحله اجرایی و استفاده از فنآوری اطلاعات رسید. با این توضیحات ابزار مشابه در سازمانهای حتی مشابه می تواند کاربرد متفاوتی داشته باشد.
فنآوری اطلاعات یک سری ابزار است.
به هر آن چه موجب جمعآوری، گردش، پردازش و انتقال اطلاعات و پیامها بدون محدودیتهای مکانی و زمانی باشد فنآوری اطلاعات گفته میشود. برخی این تعریف از فنآوری اطلاعات را صنعت فنآوری اطلاعات و پیامها بدون محدویتهای مکانی و زمانی باشد فنآوری اطلاعات گفته میشود. برهی این تعریف فنآوری اطلاعات را صنعت فنآوری اطلاعات میگویند. رایانهها، شبکههای رایانهای، نرمافزارهای کاربردی و تخصصی یا عمومی ، تجهیزات مخابراتی و ارتباطات، تجهیزات چند رسانه و فراگیر، ارتباطات بدون سیم و امثال اینها همه در حوزه صنعت فنآوری اطلاعات جای میگیرند. با این تعابیر میتوان حدس زد که تقریبا تمامی افراد به نوعی از فنآوری اطلاعات استفاده می کنند. سازمانها نیز استفاده از فنآوری اطلاعات را سالها تجربه کردهاند، اما از آنچه تاکنون در سازمانها مطرح بوده طبق تعاریف جدید از فنآوری اطلاعات، نمی توانست کاربرد موثر و شایست این پدیده عظیم بشری را پاسخگو باشد. شاید موفق ترین سازمانها در استفاده از سختافزار و نرمافزارهای رایانهای و ارتباطات، بدون ترسیم استراتژی و اندیشه استفاده از فنآوری اطلاعات، کمترین بهره را از آن بردهاند.
طبیعی است که ترکیب استراتژی، فکر و اندیشه، تجهیزات و ابزار، همگی میتوانند بر اساس یک طرح اجرایی کامل و گویا، مزایا و فرصتهای جدید و قابل توجهی را برای سازمانها ایجاد کنند.
فنآوری اطلاعات نوآوری است
چنانچه حلقه های مفاهیم و گامهای فنآوری اطلاعات را منهای نوآوری به کار گیرند، به طور یقین پس از مدتی کوتاه با شکست رو به رو شده و از صحنه مقایسه یا رقابت خارج می شوند. برای زنده و پویا نگه داشتن کاربرد فنآوری اطلاعات، نواوری، شاه کلید توسعه و تحول آن محسوب می شود در نتیجه موجب رشد سازمانها و بشر میگردد.
نوآوری نقش بسزایی در رشد و شکوفایی فنآوری اطلاعات تا این تاریخ داشته است. قطعا این نقش در آینده هم باقی خواهند ماند. نوآوری موجب ابداع کارها و انتظارات جدید فنآوری اطلاعات میگردد. نوآوری بیشتر در حوزه کارگزاران که طراحی ، پیادهسازی، مسئولیت فکر و اندیشه در فنآوری اطلاعات را به عهده دارند، کاربرد داشته و مورد توجه قرار میگیرد، گرچه کاربران هم با نوآوری و اندیشههای نو میتوانند در این حرکت عظیم و پویا به سوی رشد و پیشرفت موثر واقع شوند.
فنآوری اطلاعات همراه با انسان است.
انسانها دارای دو نقش طراحی و پروژههای فنآوری اطلاعات و جذب و به کارگیری روشها و ابزار جدید برای انجام کارها دارند. مهارت، دانش و تجربه هر کدام در جای خود تاثیر تعیین کننده در موفقیت استفاده از فنآوری اطلاعات دارد. نقش کاربران بیش از کارگزاران است و تاثیر بیشتری در موفقیت یا عدم موفقیت دارند. این حوزه تحت عنوان مدیریت منابع انسانی و تغییر، یا آموزش یا مدیریت تغییر و امثال اینها در موفقیت کاربردهای فنآوری اطلاعات مورد نظر صاحبان فن نقش داشته و به عنوان یکی از مهمترین جنبهها در پیاده سازی فنآوریهای اطلاعات مطرح و راهحلهایی برای آن پیشنهاد میشود.
دکتر داود زارعیان
ICT چیست؟
برای مطالعه آسانتر میتوان مقوله (2) ICT را به دو عبارت فنآوری اطلاعات (3) (IT) و فن آوری ارتباطات( ICT) تفکیک و بررسی کرد.
فنآوری اطلاعات : دانش و فنآوری مطالعه و استفاده از دستگاهها و نرمافزارهای رایانهای، دستیابی، بازیافت، ذخیره سازی، سازماندهی و پردازش اطلاعات است که صنعت رایانه و تجهیزات جنبی آن مثل اسکنر و چاپگر و نیز دستگاه های دیجیتال مخابراتی، شبکه های رایانه ای مخابراتی ، پایگاه های اطلاعاتی و برنامههای چند رسانهای (4) را در بر میگیرد.
در واقع، فنآوری اطلاعات مجموعهای است از دانشهای فیزیک، الکترونیک، برق، ریاضی، آمار و صنایع.
فنآوری ارتباطات: مجموعه دانش و فنآوریهای مربوط به دستگاههای مخابراتی (اعم از مراکز تلفن سوئیچینگ، شبکهها و محیطهای انتقال و مودم) انواع دستگاههای مسیریابی و انمتقال صدا، تصویر و داده است.