سی دی درایو لوح فشرده- حافظه فقط خواندنی
CD-ROM که مخفف "Compact Disc Read-Only Memory" است وسیله‌ای برای ذخیره سازی اطلاعات نوری غیر فراراستفاده می‌‌شود که در قالب بندی فیزیکی یکسان، توسط گرداننده لوح فشرده کامپیوترقابل خواندن است مانند لوح های فشرده صوتی. لوح فشرده یک صفحه پلاستیکی مسطح به همراه اطلاعات دیجیتالی رمزی شده بر روی آن می‌‌باشد که به صورت مارپیچ از مرکز تا لبه خارجی آن قرار گرفته اند. استاندارد کتاب زرد لوح فشرده در سال 1985 توسط سونی و فیلیپس پایه گذاری شد. به زودی مایکروسافت و کامپیوتر اپل علاقه مند وترویج دهنده لوح فشرده شدند. John Sculley مدیر عامل آن موقع شرکت اپل گفت لوح فشرده به زودی تا سال 1987 انقلابی در استفاده کامپیوتر های شخصی به وجود خواهد آورد.
ابزار های خواندن لوح فشرده از اجزای معمول بیشتر کامپیوتر های شخصی پیشرفته می‌‌باشند. به طور کلی لوح های فشرده صوتی جدا از لوح های فشرده می‌‌باشند و دستگاه‌های خواننده‌ای که برای لوح های فشرده صوتی درنظر گرفته شده‌اند قادر به تشخیص اطلاعات بر روی لوح های فشرده (حافظه فقط خواندنی) نمی‌باشند ولی معمولا کامپیوتر های شخصی می‌‌توانند لوح های فشرده صوتی را اجرا کنند. تهیه لوح های فشرده مرکب که شامل هر دو اطلاعات معمولی و اطلاعات صوتی که توانایی خوانده شدن را توسط دستگاه خواننده لوح فشرده دارند امکانپذیر است در حالی که اطلاعات یا شاید فایل های ویدیویی بر روی یک کامپیوتر می‌‌توانند نمایش داده شوند.
چگونگی کار آن
اطلاعات دیجیتالی تقریبا در اندازه میکروسکوپی به صورت کد در می‌‌آیند که این امکان را می‌‌دهد تا مقدار زیادی از اطلاعات در آن ذخیره شود. لوح های فشرده اطلاعات دودویی را به صورتی ثبت می‌کنند که این اطلاعات به اندازه گودال های بسیار ریز فشرده شده بر روی سطح زیرین دیسک پلاستیکی قرار می‌‌گیرند؛ که یک پرتو اشعه نیمه رسانا در دستگاه خواننده این اطلاعات را بازخوانی میکند. اکثر لوح های فشرده توانایی نوشه شدن توسط اشعه لیزر را ندارند، ولی دیسک های CD-R که دارای رنگ به خصوصی هستند می‌‌توانند برای یک بار سوزانده شوند (نوشته شوند)، و دیسک های CD-RW دارای جنس انعطاف پذیری هستند که قابلیت برای چندین بار نوشته شدن را دارند. بیشتر گرداننده‌های CD-ROM دیسک های CD-R را می‌‌توانند بخوانند ؛ گرداننده‌های پیشرفته علامت MultiRead (چند خوانی) را با خود دارند که این گرداننده ها می‌‌توانند دیسک های CD-RW را بخوانند.
تولید
CD-ROM ها همواره به طور انبوه تولید می‌‌شوند. CD-R ها یکی یکی ثبت شده اند. محتویات یک CD-R ممکن است در قالب بندی یک CD-ROM باشد (استاندارد کتاب زرد) ولی خود دیسک از نظر فیزیکی یک CD-R باشد (استاندارد کتاب نارنجی).
ظرفیت
یک CD-ROM اساندارد تقریبا میتواند 650 تا 700 مگابایت از اطلاعات را نگه داری کند. CD-ROM وسیله‌ای رایج برای توزیع پایگاه‌های اطلاعاتی حجیم، نرم افزار و مخصوصا کاربرد های چند رسانه‌ای می‌‌باشد. وزن یک لوح فسرده زیر یک توصیف است. برای به کار بردن گنجایش ذخیره سازی CD-ROM برای متن، یک کتاب داستان متوسط که شامل 60000 کلمه می‌‌باشد کافی است. فرض کنید که که متوسط طول هر لغت 10 حرف است – در حقیقت کمتر از 10 حرف- و اینکه هر حرف یک بایت را اشغال میکند. بنابراین یک کتاب داستان میتواند 600000 بایت را اشغال کند. در این صورت یک لوح فشرده میتواند بیشتر از 1000 کتاب داستان را شامل شود. اگر هر کتاب داستان نیم اینچ از قفسه کتاب را اشغال کند، آن وقت یک لوح فشرده می‌‌توانند فضایی تقریبا معادل 15 یارد از قفسه کتاب را در خود جای دهد. اطلاعات متنی می‌‌توانند با استفاده از روش فشرده سازی کامپیوتری بیشتر از 10 برابر فشرده تر شوند (اغلب به عنوان عمل زیپ کردن شناخته می‌‌شود)، از اینرو یک CD-ROM دست کم میتواند 100 یارد از فضای قفسه کتاب را در خود جای دهد. برای نمونه یک DVD حاوی بیش از 4 گیگابایت از اطلاعات می‌‌باشد.
Data max size, MiB Data max size, bytes CD-DA max size, MiB CD-DA max size, bytesSectors Time Type 184.6 MiB 193 536 000 212.0 MiB 222 264 000 94 500 21 minutes
خواندن از CD-ROM و نوشتن بر روی آن
CD-ROM ها با استفاده از گرداننده‌های CD-ROM دستگاه جانبی کامپیوتر های رایج کنونی خوانده می‌‌شوند، و در مورد سوزاندن آن باید گفت که آنها توسط دستگاه‌های ضبط لوح فشرده که معمولا منسوب به سوزاننده لوح فشرده هستند سوزانده می‌‌شوند. گرداننده‌های CD-ROM امکان وصل شدن به یک واسط IDE (ATA)، یک واسط SCSI یا یک واسط اختصاصی را دارند، از قبیل Panasonic CD interface. بیشتر گرداننده‌های CD-ROM اغلب توانایی پخش لوح های فشرده صوتی را دارند
گرداننده‌های CD-ROM توسط عامل سرعت مربوط به لوح های فشرده موسیقی ارزیابی شده اند. (1x یا یک سرعته که میزان انتقال داده ها را از 150 کیلوبایت بر ثانیه در اکثر قالب داده‌های رایج ارایه می‌‌دهد). برای مثال، میزان انتقال داده‌های یک CD-ROM 8 سرعته 1.2 مگابایت بر ثانیه خواهد بود. بالای 12 سرعته مشکلاتی مثل لرزش و حرارت وجود دارد. سرعت زاویه‌ای ثابت گرداننده ها(CAV) سرعت را تا 20 بالا می‌‌برد ولی به علت نوع CAV افزایش عملکرد واقعی بالای 12x کمتر از 20/12 می‌‌باشد. تا فبریه سال 1998 گمان می‌‌رفت که 20x حداکثر سرعت باشد، وقتی که سامسونگ الکترونیک SCR-3230، یک گرداننده 32 سرعته CD-ROM را معرفی کرد که از سیستم کاسه ساچمه برای متعادل کردن دیسک در حال چرخش در گرداننده برای کاهش لرزش و سر و صدا بهره می‌‌برد. از سال 2004، سریع‌ترین سرعت انتقال داده‌های رایج د ردسترس پیرامون 52 سرعته یا 7.8 مگابایت بر ثانیه می‌‌باشد، با این وجود این تنها هنگام خواندن اطلاعات از بخش بیرونی یک دیسک سودمند است. افزایش های آینده سرعت حقیقتا مبتنی بر چرخش سریعتر دیسک به ویژه مشروط به استحکام پلاستیک پلیکربنات استفاده شده در تولید لوح فشرده می‌‌باشد. به هر حال پیشرفت سرعت هنوز هم قابل کسب با استفاده از شتابهای مضاعف اشعه لیزر توسط Kenwood TrueX 72 سرعته که از هفت پرتوی لیزر و چرخش دیسک به صورت تقریبا 10x بهره می‌‌گیرد می‌‌باشد.
گرداننده‌های CD-ROM اغلب با سه رتبه بندی متفاوت فروخته می‌‌شوند، یکی برای عملیات یکبار نوشتن، یکی برای عملیات دوباره نوشتن، و یکی برای عملیات فقط خواندن. سرعت هایی که به طور رمز که به ترتیب کار ثبت شده‌اند، که به طور نمونه یک گرداننده لوح فشرده 12x/10x/32x میتواند باشد، به CPU و واسطه امکان نوشتن روی دیسک های CD-R با سرعت 12x ( 1.8 مگابایت بر ثانیه )، نوشتن بر روی دیسک های CD-RW با سرعت 10x ( 1.5 مگابایت بر ثانیه ) و خواندن دیسک های لوح فشرده با سرعت 32x (4.8 مگابایت بر ثانیه ) را می‌‌دهد.
توان سرعت 1x برای لوح های فشرده (150 کیلوبایت بر ثانیه) با توان سرعت 1x برای دی وی دی ها (1.32 مگابایت بر ثانیه یکی نیست
مسئله حق نشر یک حرکت فریبنده برای مانع شدن از کپی موسیقی توسط صنعت ضبط برای غیر قابل پخش کردن آن بر روی گرداننده‌های CD-ROM کامپیوتر وجود دارد. این کار به واسطه داخل کردن اشتباهاتی به طور عمد بر روی دیسک انجام شده که دستگاه‌های پخش کننده صوتی توانایی اصلاح این اشتباهات را به طور خودکار دارند