داده های رایانه ای به صورت رقمی ( دیجیتال ) ( Digital ) بوده که با ارقام 0 تا 1 نشان داده می شوند. این نوع داده ها در خطوط تلفن قابل انتقال نیستند. بنابراین برای انتقال داده های رایانه ای نیاز به یک مبدل میباشد که داده های رقمی را به امواج قیاسی ( آنالوگ ) ( Analog ) تبدیل کند. مبدل داده های رقمی به امواج قیاسی مودم ( Modem ) نام دارد که داده ها را از رایانه دریافت کرده و به امواج صوتی که شبیه صدای انسان است تبدیل می کند. این امواج صوتی در خط های تلفن ، قابل انتقال بوده و می توان به مودم و رایانه دیگری که درذ نقطه ای دورتر قرار دارد ارسال کرد. در رایانه گیرنده ، مودم عمل عکس را انجام داده ،و امواج صوتی را که حاوی اطلاعات هستند را به شکل داده های رقمی تبدیل کرده و به راسیانه انتقال می دهد. بنابراین می توان گفت برای رایانه ، مودم مثل دستگاه تلفن برای انسان است. برای همین هم کلمه مودم از ترکیب واژهای زیر ساخته شده است:
Modulator
Demodulator
یک مودم دارای قسمت های زیر است:
منبع تغذیه ،که ولتاژ متناوب برق شهر را به ولتاژ مستقیم ( دی سی ) (DC ) مورد نیاز مدارهای مودم تبدیل می کند.
تراشه مودم ( Modem chip ) ،که تبدیل دو طرفه ، یسگنال های صوتی رقمی و سیگنال های پیوسته قیاسی را به عهده دارد. بدون این تراشه ،مودم نیازمند هزاران ترانزیستور و قطعه الکترونیکی دیگر برای انجام این وظیفه پیچیده است.
پردازنده مودم ، که قلب مودم را تشکیل می دهد و تقریباً کلیه قسمت های مودم را کنترل می کند. عملیات تراکم داده ها و آشکار سازی خطا را مطابق پیمان
( Protocol ) وضع شده از سوی « کمیته بین المللی مشاوره تلفن و تلگراف »
( CCITT [ Consulative Committee for International Telephone and Telegraph] ) اجرا می نماید.
بخش رقمی مودم از واسط خط مشترک ( Subscriber line interface ) که به شبکه تلفن وصل می شود ،شروع می شود. مدار محافظ این بخش مودم را در مقابل جرقه های الکتریکی و اضافه بار محافظت می کند.
واسط « آراس – 232 سی » ( RS – 232C ) مودم را به ترمینال یا رایانه میزبان صل می کند.
به هر حال می توان طرز کار مودم را به صورت زیر خلاصه کرد:
نرم افزار ارتباطی سیگنالی به نام سگینال « آمادگی ترمینال داده » یا « دی تی آر » ( DTR [ Data Terminal Ready ] ) به مودم ارسال می کند و روشن بودن رایانه و در واقع آمادگی رایانه برای انتقال داده ها را اعلام می کند. در همین موقع نیز رایانه سیگنالی به نام سیگنال « آمادگی داده ها » یا « دی اس آر » ( DSR [Data Set Teady ] ) دریافت می کند که نشان دهنده آمادگی مودم برای دریافت داده ها یا دستورالعمل ها است.
نرم افزار ارتباطی از طریق خط انتقال ( Transmit Data [TD] )، فرمانی به مدم ارسال میک ند. با این فرمان مودم رایانه دوم را از دریافت داده ها آگاه می کند. مودم دوم نیز با استفاده از خط دریافت داده ها ( Receive Data [RD] ) ، وصول فرمان را به رایانه اعلام می کند.
وقتی ارتباط بین دو مودم برقرار شد. مودم ارسال کننده داده ها ،سیگنالی به نام سیگنال آشکار ساز حامل ( Carrier Detect [CD] ) به رایانه ارسال کننده داده ها می فرستند. این سیگنال نرم افزار را از دریافت یک سیگنال حام داده ( Carrier ) توسط مودم آگاه می کند.
دو مودم برای چگونگی انتقال داده ها ،اطلاعاتی را رد و بدل می کنند که به آن توافق و تأیید دو مودم از هم ( دست داد یا اعلان موافقت ) ( Handshake ) می گویند. هر مودم دارای یک جفت خط برای « اعلان موافقت » به نام های « آر تی اس » ( RTS [Request To Send] ) و « سی تی اس ( CTS [Clear To Send] ) است. دو مودم باید در موارد زیر با هم توافق داشته باشند:
تعداد بیت های سازنده هر بسته داده ؛
تعداد بیت های مشخص کننده ابتدا و انتهای هر بسته داده ؛
استفاده از بیت توازن ( Parity bit ) برای بررسی بروز خطا؛
عمل کردن به انتقال داده ها به صورت دو طرفه هم زمان ( دو سویه ) ( Full duplex ) یا دو طرفه غیر همزمان ( یک سویه ) ( Half duplex ).
وقتی نرم افزار ارتباطی می خواهد داده ای را ارسال کند با یک سیگنال به نام سیگنال « درخواست ارسال » ( آر تی اس ) آمادگی مودم را جویا می شود. مودم در پاسخ به این سیگنال ،سیگنال دیگری به نام سیگنال « مجوز ارسال » ( سی تی اس ) را باز می گرداند ،تا آمادگی خود را اعلام نماید.
از طرف دیگر ،مودم دیگر داده ها را به صورت یک سری صدا با فرکانس های مختلف می شنود و آن ها را به سیگنال های رقمی ( دیجیتالی ) تبدیل کرده ، و در اختیار رایانه گیرنده قرار می دهد.
راهنمای خرید
برای خرید مودم بهتر است موارد زیر را مورد توجه قرار دهید:
نوع مودم: وقتی می خواهید مودم خریداری کنید ، انواع مختلفی از مودم ها روبه رو می شوید که برخی از آنها مخصوص رایانه های کیفی و برخی دیگر مخصوص رایانه های شخصی هستند. مودم های رایانه های شخصی در دو نوع کلی عرضه می شوند که عبارتند از:
مودم های داخلی ( Internal ): کارت هایی هستند که در شکاف توسعه روی مادربرد نصب می شوند. اکثر کاربران رایانه ها در ایران ، در حال حاضر از این نوع مودم استفاده می کنند.
مودم های خارجی ( External ): این نوع مودم ها درون جعبه هایی مجزا از جعبه رایانه قرار می گیرند. این جعبه ها معمولاً کوچک تر از تلفن هستند و می توان آن ها را با رایانه های شخصی و کیفی به کار برد.