در سال های 91 و 92 رکود تورمی داشتیم، با وجود وفور منابع در سال های پیش از آن، بودجه به نفت و اقتصاد کشور به واردات وابسته و در نتیجه موجب رشد منفی اقتصادی شد. بودجه عمرانی ما در سال91 ، 47 درصد نسبت به بودجه سال 90 کاهش داشت. تحریم،کاهش درآمدهای نفتی، وابستگی اقتصاد به نفت و افت سرمایه گذاری موجب افزایش رکود وکاهش رشد اقتصادی شد. در نتیجه زمستان سال90 تا پایان سال 92 یعنی 9 فصل متوالی اقتصاد کشور دچار رکود شد که آثار آن تا چندین سال باقی خواهد ماند. رکود، افت تولید و در نتیجه افت درآمد بر روی اقتصاد مردم تاثیر گذاشته است . با توجه به اینکه اکنون در شرایط تحریم هستیم باید با فرض تداوم وضع موجود سیاستگذاری اقتصادی را انجام دهیم و برای خروج از رکود برنامه ریزی کنیم و از آن خارج شویم . وجود تحریم ،کمبود منابع مالی، افت جدی سرمایه گذاری و کاهش درآمد در سطح جامعه و درنتیجه افت تقاضا را از علل ایجاد رکود اقتصادی در کشور است برای خروج از این رکود باید روی تجهیز منابع مالی و برگرداندن مطالبات معوق و اقتصاد مقاومتی کار کنیم. باید بدانیم چه عواملی سبب به وجود آمدن این شرایط شده است و یا این که محدودیت‌ها چه مسائلی هستند؟ چه پیش‌فرض‌هایی را می‌توان برای خروج از این شرایط در نظر گرفت؟ بنابراین در این راستا جهت‌گیری‌های اصلی را مبنا برای خروج از رکود در نظر گرفته‌ایم.
سال‌های 91 و 92 بی‌نظیرترین سال‌ها در تاریخ اقتصاد کشور
سال‌های 91 و 92 از نظر جمع دو صفت رکود و تورم بی‌نظیرترین سال‌ها در تاریخ اقتصاد کشور به حساب می‌آید. دوره وفور زیاد منابع را پشت سر گذاشته‌ایم و طبیعتا سوال برانگیز است چرا اقتصادی که این همه منابع در اختیار دارد با چنین مشکلات و دشواری‌های زیادی دست و پنجه نرم می‌کند.
در دوره‌ای که وفور منابع در کشور داشتیم بودجه دولت به نفت وابسته بود و اقتصاد کشور به واردات متکی شده بود.
تحریم عامل محدود کننده عمده‌ای برای اقتصاد کشور به حساب می‌آید اگر بودجه تا به این حد به نفت وابسته نبود یا اقتصاد کشور به واردات متکی نمی‌شد و یا این که بنگاه‌های اقتصادی به انرژی وابسته نمی‌شدند نباید شاهد رشد نزدیک منهای 8 درصد و یا کاهش 20 درصدی در طی دو سال در سطح درآمد اقتصاد کشور می‌شدیم. نرخ تورم هم چنان بالا است و متاسفانه هنوز از تورم عبور نکرده‌ایم. معمولا در دوره‌ای که با وفور منابع روبه رو هستیم امتحان خوبی را پس نمی‌دهیم در دو دوره شاهد وفور منابع بودیم که یکی فاصله سال‌های 52 تا 56 و دیگری 84 تا 90 بود.
ضرورت داشتن بودجه پایا و باثبات
در سال 91، 47 درصد بودجه نسبت به سال 90 کاهش یافته بود چرا وقتی درآمد نفت تا بدین حد کاهش می‌یابد باید شاهد کاهش بودجه باشیم؛ باید بودجه پایا و باثباتی داشته باشیم.
در این راستا 4 عامل هم نیز برای ورود به تورم توصیف شده است.
عامل دوم مثل بیماری است که واگیر دار است و از یکی به دیگری منتقل می‌شود.
تحریم بر روی نفت اثر می‌گذارد، تحریم سبب کاهش مقدار تولید نفت شده است.
اقتصاد کشور به نفت وابسته بود و تحریم در حوزه نفتی سبب شد تا به حوزه‌های دیگر هم چون صنعت، بازار و ارز جهش پیدا کند افت زیادی را در سرمایه‌گذاری شاهد هستیم.
از زمستان سال 90 تا پایان سال 92 ، 9 فصل متوالی رکود را در عمق زیادی تجربه کرده‌ایم.
برخی از تحولات اقتصادی از پایان خرداد سال 92 و برخی دیگر پس از شهریور 92 رخ داده است.
از تیر 92 بازار به سمت آرامش حرکت کرد
از تیر ماه سال 92 بازار به سمت آرامش حرکت کرده است البته از مهر بازار ارز آرام شده است.
منحنی نرخ ارز از تیر 92 در سطح معقولی قرار گرفت و نرخ تورم در خرداد 92، 3.4 درصد به صورت ماهانه بود این در حالی است که متوسط نرخ تورم از تیر 92 تا پایان خرداد 93 به صورت ماهانه 1 درصد بوده است.
علل ایجاد رکود اقتصادی تحریم، کمبود منابع مالی، افت سرمایه‌گذاری و کاهش درآمد
وجود تحریم، کمبود منابع مالی، افت جدی سرمایه‌گذاری و کاهش درآمد در سطح جامعه را از علل ایجاد رکود اقتصادی در کشور است و باید از ظرفیت پیمانکاری و صادرات کشور استفاده کنیم، به گونه‌ای که بانک و بازار سرمایه نیز باید در زمینه اعطای تسهیلات همکاری کند. باید عوامل دخیل در این امر را مورد شناسایی قرار دهیم.
بخشی از محدودیت‌های واحدهای تولیدی که قابل کنترل است، بخشی دیگر را باید به عنوان محدودیت بپذیریم.
سرمایه‌گذاری ما در سال 91 منهای 20 درصد افت داشت، به گونه‌ای که افت سرمایه‌گذاری اثرات قابل توجهی به همراه دارد.
سطح درآمد جامعه به گونه قابل توجهی کاهش یافته است، وقتی درآمد مردم کم می‌شود پس‌انداز آنها نیز کاهش می‌یابد به طوری که تقاضای مصرف هم کم می‌شود.
خروج از رکود باید پایدار باشد
خروج از رکود باید به گونه‌ای باشد که موجب تورم نشود، به همین علت باید تلاش کنیم خروج از رکود پایدار باشد و موقتی نباشد.
ضرورت پرداختن بیشتر به مطالبات معوق باید به بررسی این مسئله بپردازیم که چرا مطالبات معوق به وجود آمده است. در سال‌های 91 و 92 شوک بزرگی به اقتصاد کشور وارد شده است.
بنگاه های اقتصادی کوچک و متوسط کم شده‌اند
یکی از آسیب‌های اقتصادی این است که بنگاه های کوچک و متوسط کم شده‌اند، بنابراین باید تلاش کنیم که این بنگاه‌ها را حمایت و تقویت کنیم تا سبب اشتغال‌زایی شود. دولت با بسیاری از فعالان اقتصادی بدحساب شده است، بدهی‌های دولت رقم‌های بسیار بالایی است، به طوری که وقتی دولت با پیمانکاران بدحساب می‌شوند آنها نیز با بانک بدحساب می‌شوند. لذا تسهیلات بانکی به سمت فعالیتهای دیگر روانه شده است.