حوادث ناشی از اینکه شبکهها از دو نظر قابل بحث میباشد
1 خسارت سنگین که به تأسیسات بر اثر حوادث وارد میشود
2 خسارات نیروی انسانی مثل فوت، نقص عضو، معلولیت و سوختگی فصل مشترک بین این دو دسته خسارات خطای اپراتور میباشد.اگر بخواهیم انسانها را در برابر برق دستهبندی کنیم به دو دسته برخورد میکنیم: الف) عامه مردم که نسبت به برق آگاهی ندارند. ب) پرسنل شرکت برق و برقکاران صنایع که جانشان در گرو آگاهی و اطلاعات فنی و تمرکز حواسشان است. چون سال به سال شبکه ها گستردهتر میشود به همین نسبت خطرات آن نیز بیشتر میشود چون مردم باید مصداق کلمه برق خادم خوب و قاتل بیرحم را بشناسند و آموزش، سنگ بنای تکنولوژی و صنعت پیشرفته دنیای امروز است البته در مرحله اول تشکیل کلاسهای آموزشی و دانش شغلی که مطابق استانداردهای بینالمللی باشد باید اجرا شود و در مرحله بعد نوبت به اجرای قاطعانه قوانین و انظباتات میرسد که نباید از هیچ خطایی هرچند کوچک چشمپوشی کرد. در تحلیل اتفاقات ناشی از برق بیشترین حوادث که در سالهای اخیر به طرز تأسفباری زیاد شده است مربوط به سیستم 20کیلوولت میباشد که بیشتر این حوادث در ساعات غیر اداری و روزهای تعطیل بوقوع پیوسته که این موضوع را ثابت میکندکه اصول وقوانین و اجرای دستورالعملها در این اوقات رعایت نمیشود . پیاده کردن سیستمهای لاتین نیز ضایعات پرسنلی را بمراتب کمتر می کند چرا که اپراتور مجبور است برای حفظ جان خود هم که شده از مرغوبترین نوع وسایل ایمنی فردی و گروهی تستشده بنحو احسن استفاده کند و خود را در بهترین شرایط روحی و بدنی قرار دهد . نکته دیگر در این زمینه اجرای شبکههای زمینی و کابلهای خودنگهدار و شبکه الیآرم به طریق اضافهکردن کراس آرم کمکی در زیراکس آرم اصلی در کوچههای همعرض میباشد که فرد برقکار براحتی میتواند روی آن مستقر شود و طناب کمربند ایمنی خود را بر کراس آرم بالایی ببندد و به آسانی مشغول به کار شود و نیز نصب پایههای ترانسفورماتور بصورت دروازهای و رفع خطرکردن از کراس آرم و سکوی کت اوت 20 کیلوولت از روی فضای پشتبامهای مجاور ترانسفورماتورها میباشد و داخل دیگر مربوط به عبور خطوط 20 کیلووات از پیچ و خم کوچه های هم عرض است که میتوان بجای کراس آرم دِدِاند و مقره بشقابی از مقرههای آویزی بدون کراس آرم با آرایش عمودی که به تیر بسته میشوند استفاده نموده جهت دستیابی به یک شبکه خوب باید در طراحی و انتخاب تجهیزات و سپس اجرای طرح ها از متدهای کاملاً فنی و اقتصادی بهره گیری کرد و با یک برنامهریزی دقیق و مشخص و همراه با سرویس و نگهداری صحیح از حوادث و اتفاقاتی که منجر به خاموشی ناخواسته میگردد حتیالامکان جلوگیری شود. لذا جهت کاهش میزان خاموشی های قابل پیشگیری که خسارات جانی و مالی زیادی را در بر دارد موارد زیر توصیه میشود:
1 مطالعه وطراحی صحیح وبهینه روی شبکه توزیع
2 استفاده از تجهیزات مناسب واستاندارد شده بر اساس وضعیت هر منطقه
3 نوسازی بر روی شبکه ها بر اساس روشهای استاندارد شده از قبیل استفاده از جدول نصب وایستایی شبکه و پایه
4 بهینه نمودن روش تهیه نقشه های مسیر ها ونقاط مانوری توسط کامپیوتر و تشکیل بانکهای اطلاعاتی و آموزش دادن پرسنل مربوطه .
5 جمع آوری ومطالعه مداوم روی سیستمهای حفاظتی موجود روی شبکهها و پستهای توزیع برق
6 بکارگیری امکانات وابزار آلات مناسب بمنظور ایمنی پرسنل وتجهیزات
7 استفاده از فیوز و المنتهای مناسب واستاندارد شده با در نظر گرفتن کردینه شبکه و انشعابات مربوطه
8 برنامه ریزی در جهت سرویس و آزمایش سالیانه روی تجهیزات و رله های عمل کننده
9 مطالعه وبکار گیری روشهای علمی جهت جلوگیری از فرسودگی تجهیزات شبکه
10 ارائه آموزشهای فنی و ایمنی تخصصی به پرسنل مربوطه و تامین جانی و مالی آنها
11 پاسخگو بودن مسئولین زیربط در کلیه موارد
12 بکارگیری دستورالعملهای لازم و اجباری ایمنی و فنی و تخصصی
13 استفاده از مجوز انجام کار مناسب قبل از شروع بکار گروههای تعمیراتی و نوسازی
14 وجود واحد کنترلکننده کار مطابق مجوز انجام کار
میزان امپدانس بدن در ولتاژهای فشار ضعیف
خطرهایی که در اثر برق گرفتگی پیشمیآید به عواملی چون مقدار جریان، مدت عبور جریان امپدانس بدن، سطح تماس، ولتاژ و فرکانس بستگی دارد.
برقگرفتگی عمدتاً در دو مورد ممکن است پیشآید. 1 تماس شخص با سیم برقدار 2 تماس با جسم رسانایی که برقدار شدهباشد که به دو صورت بوجود میآید یکی در مدار باز ولتاژ 220 ولت که معمولاً در محل کار و خانه وجود دارد و دیگر یک شیء فلزی که خوب زمین نشده باشد و در معرض میدان مغناطیسی ناشی از خطوط هوایی انتقال نیرو قرار گیرد.
امپدانس بدن:طی بررسیهای بعملآمده وقتی مسیر جریان، موازی محور تقارن بدن باشد خطرناکترین حالت میباشد که بصورت ورود از کف دست و خروج از کف پا می باشد و شدت جریان، مدت دوام فرکانس آن بر میزان این آسیبها تأثیر می گذارد. مقاومت کلی بدن تشکیلشده از مقاومت پوست و مقاومت داخلی بدن که عوامل بسیاری از جمله میزان رطوبت سلامت پوست، وضع جسمانی و مساحت سطح تماس در مقدار مقاومت کلی بدن تأثیر قابل ملاحظهای دارد. مقاومت متوسط بدن در رطوبت کاهش می یابد و نیز در افراد عضلانی مقاومت نسبت به افراد چاق و افراد با پوست سالم کمتر است. در مدار فشار ضعیف و فرکانس معمولی مقاومت اصلی بدن همان مقاومت سطح تماس بدن و سیم برق است . حال آنکه در مدار فشار قوی چون ولتاژ فوراً باعث شکافتن پوست میشود تنها مقاومت داخلی بدن جریان را محدود میکند . با افزایش فرکانس پوست بصورت شنت خازنی درآمده و بیشتر جریان از سطح بدن عبور میکند و خطر مرگ ناشی از آسیب اعضاء داخلی بدن کاهش مییابد، بنابراین در ولتاژ DC مقاومت بدن بیشتر از ولتاژ AC است .
آستانه های جریان :
چون عامل تعیین کننده شدت برقگرفتگی میزان جریان است نه ولتاژ به همین خاطر به چهار آستانه جریان اشاره میشود که شامل :