مهم‌ترین عامل موفقیت شرکت‌های نرم‌افزاری، ایجاد حس خودباوری و صرف کردن فعل خواستن و تحمل مشکلات طاقت فرسای تولید دانش به ویژه در سالیان ابتدایی شروع به کار با انتظار حداقل یاری از سوی دیگران می‌باشد.
مهم‌ترین عامل موفقیت شرکت‌های نرم‌افزاری، ایجاد حس خودباوری و صرف کردن فعل خواستن و تحمل مشکلات طاقت فرسای تولید دانش به ویژه در سالیان ابتدایی شروع به کار با انتظار حداقل یاری از سوی دیگران می‌باشد.
● شرکت‌های نرم‌افزاری و حلقه گمشده R&D
طی هفته‌های گذشته شاهد برگزاری هفته پژوهش در کشور بودیم. هم‌چنین قبل از آن نیز و در نخستین روزهای آذرماه اعطای جوایز و تقدیرنامه‌های مربوط به بهترین محصولات R&D (تحقیق و توسعه) و بهترین واحدهای R&D سال کشور در سال اجلاس سران توسط دولت صورت پذیرفت.
خوشبختانه شرکت‌های نرم‌افزاری همچون سال‌های گذشته دارای نمایندگانی در میان برگزیدگان بودند و البته نکته قابل توجه تکراری بودن اسامی ایشان طی چند سال گذشته می باشد که نشان از کم تحرکی سایر شرکت های نرم افزاری در این مقوله دارد.
صنعت نرم‌افزار با توجه به ماهیت وجودی خویش متکی بر علم و دانش و از صنایع دانش محور می‌باشد. در کشورهای توسعه یافته تا حدود ۳% از تولید ناخالص ملی هر کشور صرف تحقیق و پژوهش می‌گردد که در این بین قسمت عمده‌ای از آن صرف صنایع دانش محور نظیر نرم‌افزار می‌گردد. با نگاه اجمالی به جهان امروزی به ارزش افزوده صنایع دانایی محور و نرم‌افزاری در مقایسه با صنایع سخت‌افزاری پی‌می‌بریم و اینکه کشورهای پیشرفته چگونه در این زمینه سرمایه‌گذاری کرده و در تولید علم می‌کوشند.
حال باید دید که جایگاه R&D در ایران به صورت عام و در صنعت نرم‌افزار به صورت خاص کجاست؟
با نگاهی سطحی به لیست محصولاتی که در شورای عالی انفورماتیک ثبت گردیده‌اند، به عنوان جامعه آماری تولیدات نرم‌افزاری کشور، ملاحظه میشود که حجم عمده‌ای از محصولات نرم‌افزاری در کشور در خوشه‌های مشخص و به ویژه نرم‌افزارهای مالی، و اتوماسیون اداری بوده و البته نرم‌افزارهای آموزشی و فرهنگی نیز در این بین تعداد زیادی به خود اختصاص داده‌اند.
این امر بر موارد زیر دلالت دارد:
۱) شرکت‌های ایرانی اغلب به تولید محصولاتی می‌پردازند که در بازار وجود داشته باشد و تولید ایده‌های نو انگشت‌شمار هستند. از مشکلات این امر می‌توان محدودیت بازار و در نتیجه اشباع آن و پایین آمدن قیمت محصولات و ضرر شرکت‌های نرم‌افزاری اشاره نمود. از سوی دیگر با توجه به بومی بودن اغلب این محصولات، وجود هزاران مشابه خارجی با کیفیت بالاتر و قیمت پایین‌تر این محصولات از امکان حضور در بازارهای بین‌المللی نیز برخوردار نیستند و البته به نظر نگارنده مهم‌ترین ضرر این جریان، درگیر کردن عمر و استعداد جوان‌های تازه به این عرصه آمده دراین بازار محدود و در نهایت هدر رفتن عمر ایشان و عدم نفع مالی و در نهایت سرخوردگی ایشان می‌باشد.
۲) بسیاری از شرکت‌ها درانتظار تعریف پروژه از سوی کارفرمایان می باشند. تولید نرم‌افزارهای سفارش مشتری همواره مورد توجه شرکت‌های نرم‌افزاری قرار داشته و البته از مهم‌ترین محورهای بازار این صنعت محسوب می‌گردد ولیکن به ویژه در ایران موارد زیر تهدید کننده شرکت‌های فعال در این شاخه خواهند بود:
- بازار ایران، بازاری به شدت دولتی می‌باشد و به عبارتی شرکت‌ها باید منتظر دولت باشند تا پروژه‌های خود را تعریف و اعتبار لازم را اختصاص دهد که همانگونه که همه ما ایرانیان نیک می‌دانیم سیاست‌های دولت معمولا وابسته به فرد و مدیریت افراد بوده و از پایداری و ثبات لازم برخوردار نیست و از سوی دیگر عدم پرداخت به موقع اعتبار پروژه ها تاکنون بسیاری از شرکت‌های ما را نابود کرده است.
به عقیده نگارنده، تنها راه غلبه بر وضعیت موجود و حتی پیشرفت و گسترش بازار و در پی آن حضور موثر دربازارهای جهانی، تقویت واحدهای تحقیق و توسعه (R&D) در کنار فعالیت‌های موجود می باشد. مطالعه بازار، بررسی روند رشد صنعت نرم‌افزار جهان، پرورش ایده‌ها و در کنار آن افزایش بنیه علمی، شرکت‌های نرم‌افزاری را مسلح به داشتن قدرت انعطاف پذیری و چابکی در مقابله با مشکلات و حرکت به سوی هدف سازمان و پیشرفت می نماید.
محصولات جدید، بازارهای جدید داخلی و خارجی را به روی شرکت‌های نرم‌افزاری خواهند گشود و وابستگی ایشان به پروژه‌های دولتی و دنباله‌روی از سایر محصولات و اشباع بازار موجود را به حداقل خواهند رساند.
دراین بین نقش دولت به عنوان بسترساز بسیار موثر می باشد. به عقیده نویسنده دولت با فراهم آوردن بستر لازم برای شرکت‌های نرم‌افزاری و پوشش منطقی برخی ریسک‌های شرکت‌های جوان و یا در حال رشد در واقع فرصت رشد بیشتری را در اختیارایشان قرار خواهد داد. از محورهای اصلی حمایت دولت در این زمینه می‌توان به موارد زیر اشاره نمود:
- حمایت (البته با ضمانت‌های اجرایی لازم) ازحق مالکیت معنوی و Copy Right جهت حفظ ارزش حقوق مادی و معنوی و پس از آن دانش تولید شده
- معافیت کامل فعالیت‌های R&D از هر گونه عوارض و مالیات ، بیمه و هر گونه هزینه‌های سربار دیگر
- دراختیار قرار دادن مکان فعالیت، آزمایشگاه، تجهیزات، اینترنت پرسرعت، کتابخانه ها و... در اختیار شرکت‌ها
- فراهم آوردن امکان عرضه و ارائه محصولات R&D شرکت‌های نرم‌افزاری در نمایشگاه معتبر تخصصی داخلی و بین‌المللی
- پوشش بخشی از هزینه‌های R&D در قالب کمک‌های بلاعوض و وام‌های بسیار کم بهره و طولانی مدت
- حمایت از تشکیل صندوق‌های سرمایه‌گذار خطر پذیر (Venture Capitalist)
- ایجاد امکان ارتباط بیشتر صنعت و دانشگاه
- تقویت و توجه بیشتر به پارک‌های فناوری اطلاعات کشور
- توجه بیشتر به رشته‌های فاوا در دانشگاه‌ها و تعریف پروژه‌های تحقیقی/کاربردی در دانشکده‌های نرم‌افزار کشور
هر چند در بسیاری ازموارد فوق درقانون و بودجه دولت مواردی پیش‌بینی شده، و لیکن تقاضای این صنعت اجرای عملی قانون و حمایت واقعی و ملموس در این زمینه می‌باشد و البته در این میان، مهم‌ترین عامل موفقیت شرکت‌های نرم‌افزاری ایجاد حس خودباوری و صرف کردن فعل خواستن و تحمل مشکلات طاقت فرسای تولید دانش به ویژه در سالیان ابتدایی شروع به کار با انتظار حداقل یاری از سوی دیگران می‌باشد.