اگر به تازگی وارد دنیای اینترنت شده اید، بهتر است مروری بر مفاهیمی چون اینترنت ، وب جهان پهنا (World Wide Web) و دیگر خدمات تسهیلاتی که از طریق این شبکه جهانی فراهم می شود داشته باشید، لذا از این شماره سعی می شود مفاهیم مرتبط با اینترنت و کاربرد های آن آورده شود.
اینترنت چیست؟
اینترنت شبکه ای گسترده ای مشتمل بر مجموعه ای از شبکه ها می باشد. در این شبکه، کامپیوتر ها با هم مرتبط می باشند و برای ارتباط خودشان سلسله پروتکل های TCP/IP استفاده می کنند. هر یک از این کامپیوتر ها از نرم افزار برای تامین اطلاعات یا خدمات اطلاع رسانی بهره می گیرند و دسترسی و دیدن اطلاعات را فراهم می سازند.
اینترنت ازار قابل انتقال برای اطلاعاتی است که آن اطلاعات به صورت پرونده ها (Files) یا مستندات (Documents) بر روی کامپیوتر ها ذخیره می شوند. اینترنت به تنهایی حاوی اطلاعات نیست. بیشتر اوقات می شنویم که می گویند: «فایل یا مستند از روی اینترنت یافت می شود»، درست تر این است که بگوییم «آن از طریق اینترنت یا با استفاده از آن یافت می شود».
آنچه را که شما به آن دست می یابید از روی یکی از بی نهایت کامپیوتری حاصل می شود که به شبکه اینترنت متصل می باشد. این شبکه کامپیوتری از هزاران شبکه در سطح جهان تشکیل شده است. هیچکس بطور دقیق نمی داند که تعداد کامپیوتر های متصل به اینترنت چند تا می باشد ولی قدر مسلم این است که تعدادشان به میلیونها کامپیوتر برسد و تعدادشان رشد فزاینده اینترنت خواهد داشت. سازمان هایی وجود دارد که وضعیت تکنیکی این شبکه را توسعه می دهند و برای ایجاد و تولید نرم افزارها برروی اینترنت، استانداردهایی را ایجاد می کنند.
پیوند دهنده (Backbone) اینترنت تحت اختیار و مالکیت شرکت های خصوصی است. کامپیوتر های روی شبکه اینترنت از معماری خدمات دهنده/خدمات گیرنده (Client/Server) استفاده می کنند، این به آن معناست که یک ماشین خدمات دهنده راه دور، فایلها و خدمات لازم را برای ماشین خدمات گیرنده فراهم می سازد. نرم افزار بر روی یک کامپیوتر خدمات گیرنده، جهت استفاده و دسترسی به آخرین فن آوری ها نصب می شود. یک استفاده کننده اینترنت به خدمات متنوع و زیادی دسترسی دارد، از جمله این خدمات عبارتند از: گوفر (Gopher) پست الکترونیکی (E-Mail)، انتقال فایل منابع گسترده اطلاعاتی، نمایش چند رسانه ای، خرید و خدمات فراوان دیگر.
مثلا گوفر یک روش متنی برای دسترسی به مستندات موجود بر روی اینترنت است. این سرویس تقریبا بطور کامل در وب جهان پهنا جای داده شده است و شما می توانید مستنداتی ا گوفر را بیابید که به صفحات وب (web page) مرتبط باشند. اینترنت عمدتا دسترسی به پرتکل های متنوع را شامل می شود. بسیاری از این پروتکل ها برنامه هایی را ظاهر می کنند که این برنامه ها اجازه می دهند تا استفاده کننده ها برای خواسته های خودشان، مواد و موضوعات مختلف را جستجو نمایند.
اجزاء اینترنت
وب جهان پهنا (World Wide Web)
وب جهان پهنا (بطور خلاصه www یا web می گویند)، سیستمی از سرویس دهنده های اینترنتی است که فرامتن (hypertext) را جهت دسترسی به چندین پروتکل اینترنتی پشتیبانی می کند.
تقریبا هر نوع پروتکلی که بر روی اینترنت است از روی وب قابل دسترسی است. وب شامل خدمات فراوانی است. از جمله این خدمات عبارتند از: پست الکترونیک (E-Mail)، پروتکل انتقال فایلها (FTP)، تل نت (Telnet) و گروههای خبری یوزنت. علاوه بر این خدمات، خود وب جهان پهنا دارای پروتکل انتقال فرامتن یا HTTP است.
وب جهان پهنا یک رابطی برای دسترسی به تمام این پروتکل ها، فراهم می کند؛ این رابط یک محیط کاربر پسند و راحتی را ایجاد می کند. وب این پروتکل ها را با یکدیگر در یک سیستم منفردی جمع می سازد. به خاطر این ویژگی و نیز به خاطر توانایی وب برای کار با چند رسانه اینترنت و زبانهای برنامه سازی پیشرفته، وب جهان پهنا به عنوان یکی از اجزایی است که با سرعت بر روی اینترنت در حال رشد می باشد. عملکرد وب عمدتا متکی بر فرامتن است. به این معنی که بتوان اطلاعات موردنیاز را از روی آن دریافت نمود.
فارمتن های مستندات و صفحات، شامل لغات و عباراتی است که این لغات و عبارات به مستندات دیگر مرتبط می شوند؛ این لغات پیوندها (Links) نامیده می شوند و توسط استفاده کننده انتخاب شدنی است. یک مستند دارای فرامتن به مستندات دیگر تصاویر، ویدیو و یا صدا مرتبط می شود.
پیوندها ممکن است یک مسیر منطقی یا غیر منطقی را دنبال کنند، چون هر ارتباطی توسط سازنده اصلی مستند برنامه ریزی می شود. روی هم رفته WWW یک وب پیچیده مجازی میان تعداد بیشماری از مستندات، گرافیک ویدیو و صداست. ایجاد فرامتن برای وب با تولید مستندات، با زبانی ایجاد می گردد که «زبان ایجاد فرامتن» یا HTML نامیده می شود.
با این زبان عبارات و دستورالعمل های فرامتنی در متن نوشته می شوند تا فرمت بندی مستندات و ویژگی هایی که به چشم می آیند نظیر قلم (Font)، حروف کج و برجسته (Italic , Bold) و ایجاد پیوندهای فرامتنی را یجاد نمایند. گرافیک نیز ممکن است داخل یک مستند HTML باشد.
زبان HTML ساختار WWW را تعریف کرده و ساختار وب بر اساس آن زبان موجودیت پیدا می کند. همانطوری که توضیح داده شد این زبان و برنامه های دیگری که شبیه این زبان هستند، امکان ایجاد فرامتنی را فراهم می آورندکه شامل پیوند هایی است که این پیوند ها بعنوان مثال نواحی یا محل در یک صفحه اینترنت دیگر هستند یا شامل نمادها (Icons) یا اشکال گرافیکی هستند که شما می توانید با کلیک بر روی دکمه ماوس، به مستندات دیگری دست یابید.
این «قابلیت کلیک کردنی» با استفاده از پیوندهای فرامتنی، مشخصه ای به عنوان یک انقلاب و تحول شگرف در وب است. زبانهای برنامه سازی نظیر جاوا، جاوا اسکریپ، و ویژال بیسیک قابلیت های وب را توسعه می دهند. مقادیر اطلاعاتی که روز به روز به حجم آنها بر روی وب اضافه می شود در پایگاههای داده (Data Base) ذخیره و نگهداری می شود؛ بنابر این وب یک موجودیت ثابت و لایتغیری به حساب نمی آید بلکه با رشد چشمگیری در حال تغییر و دگرگونی است.
بنابر این وب جهان پهنا تمام خدمات اینترنتی و خدمات عمده دیگر را یکپارچه می کند، شما به راحتی قدرید مستندات را از روی وب بدست آورده، تصاویر عادی، تصاویر متحرک و تصاویر ویدیویی را ببینید، به فایل های صوتی گوش کنید و نیز بر روی وب صحبت کنید.
برای انجام و اجرای این خدمات، استفاده از مرورگرها (Browser) ضرورت دارد. هنگامی که شما به اینترنت وصل می شوید و از مرورگر (Browser) هایی چون نت اسکیپ (Netscape) یا مرورگر اینترنت اکسپلورر (IE) شرکت مایکروسافت یا دیگر مرورگر ها استفاده می کنید، می توانید مستندات موجود بر روی وب را ببینید.
پیوندهای فرامتنی چگونه کار می کنند؟
هر مستند، فایل متنی، فایل صوتی، سایت یا هر چیز دیگری که شما بر روی وب می یابید یک URL واحدی دارد که مشخص می کند چه کامپیوتر ی روشن است، محل آن کامپیوتر کجاست و نام فایل مورد نظر چیست؟ هر پیوند فرامتنی بر روی صفحات وب در جهان، شامل یک URL می باشد.
وقتی که شما بر روی یک پیوند از هر نوع از صفحه وب کلیک می کنید شما یک درخواست برای بدست آوردن یک مستند واحد و مشخصی از روی کامپیوتر ی از جهان می فرستید که این درخواست بطور واحد توسط آن URL مشخص می گردد. URL ها شبیه آدرس های صفحات وب می باشند.
یک مرورگر (Browser) چیست؛ نت اسکیپ و اینترنت اکسپلورر چیست؟
یک مرورگر یک برنامه کامپیوتری است که بر روی کامپیوتر نصب شده و به شما این امکان را می دهد که مستندات موجود بر روی وب را ببینید و به اینترنت دست پیدا کنید و از امکانات موجود در مرورگر نظیر فرمت های متن، پیوندهای فرامتنی، صدا تصویر و از ویژگی های دیگر آن استفاده کنید.
مرورگر در واقع خلاصه مرورگر وب می باشد، نرم افزاری که پس از نصب بر روی کامپیوتر برای تعیین محل و نشان دادن صفحات وب مورداستفاده قرار می گیرد. مرورگرها به شما اجازه این کار را می دهند که بر روی پیونهای فرامتن (Hypertext) کلیک کنید تا اطلاعات را از طریق وب بدست آورید و ویژگی های اضافی را جهت گشتن و مدیریت بر روی وب، به شما پیشنهاد می کند.
مرورگرهای نت اسکیپ و اینترنت اکسپلورر از اولین «مرور گرهای گرافیکی» و در عین حال از پرکاربردترین آنها در بین استفاده کنندگان سراسر دنیا هستند (یعنی آنها دیدن اطلاعات گرافیکی نظیر تصاویر، اطلاعات ویدیویی و غیره را امکان پذیر می سازند).
غیر از این مرورگرها، مرورگرهای دیگری نظیر Opera , Macweb نیز وجود دارند. این مرورگرها ویژگی های مشابهی دارند و می توانند برای دستیابی به مستندات مورد استفاده قرار گیرند.
و در انواع برنامه های متنوع دیگر فعال بوده و سازگاری داشته باشند. تمام مرورگرها شامل «برنامه های قابل اتصال» یا «plug-ins» هستند که شما از روی وب به آنها دست می یابید. برنامه های قابلاتصال جزء برنامه های فرعی هستند که در یک مرورگر یا در مکان دیگری از کامپیوترتان ذخیره می شود که این برنامه ها بو ویژه برای پشتیبانی کردن نوع ویژه از فایلهایی که شما ممکن است کلیک کنید می باشند. اگر شما بر روی پیوندی کلیک کنید و کامپیوتر شما در آن هنگام نیازی به برنامه قابل اتصال شما در مورد فایلی که شما بر روی آن کلیک می کنید، نداشته باشد برای شما معمولا فرصتی فراهم می شود که به سمت برنامه قابل اتصال هدایت شوید و به آن دسترسی یابید. بیشتر این برنامه ها رایگان هستند و برای نصب روی کامپیوترتان هم آسان و هم قابل اطمینان هستند و باید از دستورالعمل های آنها که در هنگام نصب توصیه می شود، پیروی نمود.
مرورگرهای وب برای جستجو و گشتن اطلاعات و مستندات و داده های متنوع و مختلف و نیز مدیریت بر روی وب و تمام URL هایی که شما در رد یابی و دنبال کردن آنها هستید به کار روند.
نت اسکیپ و اینترنت اکسپلورر هر دوی اینها قابلیت فراوانی دارند، از جمله فرستادن مستندات با پست الکترونیکی (E-Mail)، بارگذاری و دریافت اطلاعات از روی شبکه (Download)، به مرحله چاپ رساندن (Print) و مسیر یابی داشتن رد استفاده کننده و سایت هایی که قصد دارید نشانه ارجاع (Bookmark) داشته باشد. «مرورگر نت اسکیپ» برای سادگی در بیان به «نت اسکیپ» معروف شده است. به نت اسکیپ نویگیتور نیز می گویند و اینترنت اکسپلورر شرکت مایکروسافت به «IE» معروف می باشد.
این دو مرورگر متداول وب برای استفاده کننده این امکان را فراهم می سازند علاوه بر اینکه نظاره گر متنی اطلاعات باشد، اطلاعات را بصورت گرافیکی هم ببیند. از این جهت است که به این دو مرورگر ، مرورگرهای گرافیکی گویند.
آنها نیز علاوه بر همایش اطلاعات، در ارتباط به قالب های مختلف دیگر نیز مورد استفاده قرار می گیرند، از جمله این قالب ها صدا، ویدیو و برنامه های کاربردی دیگر است. چنانچه اشاره شد اغلب یک برنامه قابل اتصال برای این گونه قالب ها مورد نیاز خواهد بود.
اگر کامپیوتری که شما از آن استفاده می کنید به تجهیزات مورد نیاز برای اجرای چند رسانه ای ها مجهز باشد شما نه تنها قادر به شندین هستید بلکه قادرید صحبت نیز بکنید.
آیا یک مرورگر کافی نیست؟
برای نیازمندهی های بیشتر مردم، یک مرورگر کافی است. IE و نت اسکیپ هر دو از بهترین ها هستند برای مدت ها نت اسکیپ نسبت به IE طرفداران بیشتری داشت. در چند سال اخیر هر دوی آنها طرفداران زیادی داشته اند. نت اسکیپ برای آدرس های مورد علاقه اینترنتی Bookmark و اینترنت اکسپلورر Faroriteرا در نرم افزار دارد و بیشتر ویژگی های دیگر نرم افزار در هر دو مرورگر به طور مشترک وجود دارد.
جستجو بر روی وب با استفاده از مرورگرهای IE و نت اسکیپ:
بر روی پیوند (Link) ها یا دکمه هایی که داخل مستندات موجود است، کلیک کنید. پیوند ها بعنوان نقاط و نواحی برجسته مشخص شده ای از فرامتن در مستندات می باشند.
این پیوندها مستندات دیگر را می خوانند. به نظر می آید حرکت ماوس بر روی نواحی برجسته اینترنت که به عنوان فرامتن می باشند کار بسیار ساده اینترنت باشد ولی ممکن است با کلیک بر روی پیوندی، تا مدت ها بر روی پیوندهای پی در پی کلیک کنید و صفحات مختلفی را پش سر گذاشته، به مقصد برسید. بعضی اوقات این پیوندها شما را به نا کجا آباد هدایت می کند!.
دکمه Back اولین دکمه از دکمه های نوار ابزار (Toolbar) شما را به مستندات قبلی بر می گرداند. پس از اینکه شما به مستند قبلی مراجعه کردید می توانید Forward را انتخاب نمایید. این انتخاب شما را به موقعیتی بر می گرداند (به مستندی مراجعه می کنید) که شما از قبل می دیدید. در نت اسکیپ “GO” و در اینتر نت اکسپلورر “History” برای شما فهرست سایت هایی را که از آنها بازدید کرده اید، نمایش می دهند.
به جای استفاده از دکمه Back به دفعات زیاد، می توانید از این نمادهای موجود در بخش دکمه های نوار ابزار از نرم افزارهای مرور گر استفاده نمایید.
اگر URL مربوط به یک مستند ویژه اینترنت که مد نظر شما باشد و بخواهید آن را ببینید، آن را داخل محل آدرس که به شکل یک مستطیل سفید رنگ است، تایپ کنید و کلید Enter را فشار دهید. شما نیاز دارید قبل از تایپ URL جدید در محل آدرس URL قبلی که بصورت متنی داخل محل آدرس تایپ شده، حذف نمایید.