امروزه با شناخت بیشتر علم آمار و جایگاه آن در جامعه، آمار در سطح وسیعی توسط محققین رشتههای اقتصادی، تجاری، کشاورزی و ..... بکار گرفته میشود.در این راستا کامپیوتر در جهت تسریع محاسبات آماری با حجم وسیعی از اطلاعات در خدمت آمار قرار میگیرد. لذا تحلیلگران با فراگیری نرمافزارهای آماری، محاسبات و روشهای پیچیده آماری را توسط کامپیوتر انجام میدهند. و بدین ترتیب، فرصت بیشتری را صرف تجزیه و تحلیل نهایی اطلاعات مینمایند.
تاکنون نرمافزارهای آماری QUATTRO PRO, SPSS , STATGRAPHICS و .... و اکنون SAS با قابلیتهای بیشتر و مطلوبتر سهم عمدهای درجهت تسریع عملیات آماری دارد.
به جهت کاملتر بودن نرمافزار آماری (Statistical Analysis system) SAS نسبت به سایر نرمافزارهایی که تاکنون عرضه شدهاند، کتبی تحت عنوان آشنایی با نرمافزار آماری SAS تهیه و چاپ شده است.
(آشنایی با سامانه SAS تحت ویندوز )
(پنجره AWS (Application Work Space) )
هنگامی که روی نشانه SAS دوبار کلیک کنید، بر روی صفحه ظاهر میشود. پنجره AWS ( یا فضای کار کاربردی) پنجره اصلی SAS میباشد که پنجرههای دیگر SAS از طریق آن قابل دسترسی است. بخشهای اصلی پنجره AWS به شرح زیر است.
(نوار منو )
منوهای موجود در پنجره فعال SAS را نشان میدهد. زمانی که پنجره فعال را عوض میکنید. نوار منو نیز تغییر میکند. بعلاوه زمانی که کلید سمت راست ماوس را در داخل پنجره فعال فشار میدهید، منوهای Pop-Up ظاهر میشوند. محتوای این منوها مشابه منوهای قبلی و وابسته به پنجره فعال است.
(نوار دستور )
این امکان را به کاربر میدهد تا دستورهای مدیریت نمایش را وارد کند. نوار دستور، فهرستی از دستورهای وارد شده را نگهداری میکند. برای اجرای مجدد دستوری که قبلاً وارد کردهاید، دستور مورد نظر را از فهرست انتخاب کرده سپس روی کلید «ü» کلیک کنید.
برای رفتن به نوار دستور علاوه بر استفاده از ماوس، از کلید F11 نیز میتوانید استفاده کنید.
(میله ابزار )
امکان دسترسی و اجرای دستورهایی را که زیاد با آنها سروکار دارید فراهم میکند. هر یک از این دستورها دارای نشانهای خاص روی میله ابزار بوده و برای اجرای آنها کافی است اشارهگر ماوس را روی نشانه مورد نظر برده سپس کلید سمت چپ ماوس را فشار دهید.
(خط وضعیت )
شامل یک ناحیه پیغام و شاخه جاری سامانه SAS میباشد. ناحیه پیغام متن راهنمایی منوها و ابزار را نمایش میدهد. برای تغیر شاخه جاری، روی ناحیه دوم دو بار کلیک کرده و شاخه مورد نظر را از صفحه باز شده انتخاب نمایید.
(پنجرههای اصلی SAS)
زمانی که SAS را فراخوانی میکنید، پنج پنجره LOG، PGM،OUTPUT، EXPLORER، RESULTS را مشاهده میکنید. اینها پنجرههای اصلی مدیریت نمایش هستند.
به سه روش میتوانید دستورها را اجرا کنید.
- از منوها استفاده کنید.
- دستور را در خط دستور یا نوار دستور وارد کنید.
- از کلیدهای عملگر استفاده کنید.
(پنجره (PGM) PROGM EDITOR)
ویرایشگری است که میتوانید برنامههای SAS را درآن وارد کرده، ویرایش و اجرا کنید.
(پنجره LOG)
پیغامهایی را درباره SAS و برنامهای که درحال اجرا شدن است، نمایش میدهد. احتمالاً متوجه شدهاید که در هر زمان تنها چند خط در پنجره LOG قابل مشاهده میباشد. شما میتوانید پنجره فعال را آن قدر بزرگ کنید تا تمام صفحه را دربر گیرد.
(پنجره OUTPUT)
زمانی که برنامهای را اجرا میکنید که خروجی تولید میکند، به طور خودکار به پنجره OUTPUT منتقل میشوید. این پنجره شما را قادر میسازد تا خروجی دستورالعملهای برنامه خود را ببینید.
(پنجره EXPLORER)
در این پنجره میتوانید فایلهای SAS را مشاهده و مدیریت کنید و نیز میانبرهایی برای فایلهای غیر SAS ایجاد نمایید. از این پنجره برای ایجاد فایلها و کتابخانههای جدید SAS، باز کردن فایلهای SAS، و انجام بیشتر کارهای مدیریت پرونده، از قبیل انتقال، کپی، و حذف فایلها استفاده کنید. میتوانید نمایش یا عدم نمایش ساختار درختی را برای این پنجره انتخاب کنید.
(پنجره RESULTS)
این پنجره شما را در هدایت و مدیریت خروجیهای حاصل از برنامههایی که اجرا کردهاید، کمک میکند. شما میتوانید تک تک اقلام خروجی را ببینید، ذخیره کنید، و چاپ نمایید. به طور پیش فرض این پنجره در پشت پنجره EXPLORER قرار گرفته است.
(پنجره (MANAGER MGR ) OUTPUT MANAGER )
برای دیدن لیستی از مندرجات پنجره OUTPUT میتوانید به آخرین پنجره اصلی SAS یعنی Output Manager بروید. از طریق پنجره MGR، میتوانید خروجی را ببینید و آن را ویرایش، حذف، ذخیره و یا چاپ کنید.
برنامه SAS
عبارتها در یک برنامه SAS در دو گام بکار میروند: گام DATA و گام PROC معمولاً گام DATA، مجموعه دادههای SAS ایجاد میکند و گام PROC، مجموعه داده های SAS، که فایل ویژه SAS برای ساماندهی و ذخیره دادهها است، را پردازش مینماید.
(گام DATA)
قبل از اینکه بتوانیم نرمافزار SAS را بمنظور مهیا ساختن دادهها برای تحلیل با بکارگیری روشهای SAS بکار بریم، نخست باید دادهها را وارد یک مجموعه دادههای SAS کنیم.
وقتی که دادهها دریک مجموعه دادههای SAS است، میتوان مجموعه دادهها را با سایر مجموعه دادههای SAS ترکیب کرده و هر روش آماری موجود در سامانه SAS را درباره آنها بکار گرفت.
(عبارتهایی که در گام DATA به کار میروند: )
(عبارت DO)
عبارت DO عبارتهای بعد از DO را اجرا میکند تا اینکه عبارت END ظاهر شود.
عبارتهای بین DO و END را گروه DO مینامند.
(- عبارت DO ی ساده )
عبارت DO ی ساده غالباً با عبارتهای IF-THEN/ELSE برای اجرای گروهی از عبارتها بسته به اینکه شرط IF درست باشد یا غلط، بکار میرود.
(- عبارت DO ی مکرر )
اجرای مکرر گروه DO را میتوان با متغیر شاخص در عبارت DO ی مشخص کرد. عبارت DO مکرر بر اساس مقدار متغیر شاخص موجب تکرار اجرای عبارتهای بین DO و END میشود.
(عبارت OUTPUT)
عبارت OUTPUT از SAS میخواهد مشاهده جاری را در مجموعه دادههایی که در حال ایجاد شدن است، بنویسد. شکل عمومی عبارت OUTPUT به صورت زیر است
.... [نام مجموعه دادهها] OUTPUT
(عبارت SET)
عبارت SET از سامانه SAS میخواهد که مشاهدات را از یک یا چند مجموعه دادههای SAS بخواند. عبارت SET برای خواندن زیر مجموعه یا در آمیختن مشاهدات از چند مجموعه دادههای موجود SAS در یک مجموعه دادههای جدید بکار میرود.
(گام PROC)
گام PROC از SAS میخواهد یک روش را از مخزن برنامههای پیش نوشته صدا کرده و آنرا روی مجموعه دادههای ورودی SAS اجرا کند. گام PROC با عبارت شروع میشود. سایر عبارتهای گام PROC اطلاعات بیشتری درباره نتیجه تحلیل دادهها ارائه میکنند. عبارتهای موجود در هر گام PROC بسته به روشی است که صدا زده میشود.
(عبارتهایی که در گام PROC بکار میروند)
عبارتهایی که در گام PROC ظاهر شوند ویژگیهای متغیرها و اطلاعاتی درباره روشهای تحلیل را ارائه میکنند.
(عبارت BY)
عبارت BY در گام PROC برای تحلیل دادههای مربوط به گروهها بکار میرود. عبارت By همواره با Proc Sort برای تعریف ترتیبی که مجموعه دادهها باید مرتب شوند استفاده میشود.
شکل عمومی عبارت BY به صورت زیر است.
; متغیرها BY [DESCENDING]
که:
متغیرها، نام متغیر و یا متغیرهایی است که گروهها را تعریف میکند. روشهای SAS دادهها را در گروههایی که تعریف شدهاند. به طور جداگانه پردازش میکند.