تجارت الکترونیکی در زمینه های مختلف و فعالیت های بازرگانی گونان از معادلات الکترونیکی میان خریداران خرد، بازرگانان و مشتریان، بنگاه های بازرگانی، مراکز اطلاع رسانی، مبادلات مشاوره ای، مجاورات جوامع و انجمن های مجازی گرفته تا مبادلات میان دولت ها و ملت ها گسترش یافته است. همه این موارد باعث شده تا این مبحث به عنوان مهمترین مساله و دانش روز مطرح شود و دغدغه بنیادین کشورهای توسعه نیافته و یا در حال توسعه باشد، زیرا اینگونه کشورها می دانند که با کوچکترین کوتاهی در این زمینه، به زودی به طور کامل از میدان تجارت جهانی کنار رفته، همین بهره اندک خود را نیز به کشورهای توسعه یافته صنعتی که همگام با این تجارت نوین گام برداشته اند خواهند سپرد.
پژوهش های انجام شده توسط Giga Group Information نشان می دهد که حرکت به سوی بازرگانی روی خط (On-line) برای شرکت های سراسر جهان دست کم 25/1 تریلیون دلار حفظ سرمایه تا سال 2002 به همراه داشته است.
گزارش دیگری که توسط شرکت Cisco System ارائه شده، نشان می دهد که سالیانه بیش از 800 میلیون دلار با استفاده از نرم افزارهای بازرگانی روی خط در هزینه ها صرفه جویی می شود.
تجارت الکترونیکی چیست؟
تجارت الکترونیکی انقلاب صنعتی سده بیست و یکم نامیده می شود که با پیدایش اینترنت در سده بیستم به سرعت رو به پیشرفت و گسترش نهاده است. در تجارت الکترونیکی، اطلاعات، فرآورده ها و خدمات به کمک شبکه های کامپیوتری خرید و فروش می شوند و در این خرید و فروش می تواند عمده یا خرده، کالاهای فیزیکی و غیر فیزیکی، مانند کتاب یا نرم افزار، ارائه سرویس های گوناگون به خریداران مانند مشاورت های پزشکی یا حقوقی و دیگر موارد بازرگانی مانند مناقصه ها و مزایده ها و یا خرید و فروش اطلاعات باشد.
به طور کلی می توان تراکنش های مالی، بازرگانی و اطلاعاتی و خدماتی میان موسسات، خریداران و جوامع مجازی را در قالب تجارت الکترونیکی گنجاند. با توجه به گستره بزرگ تجارت الکترونیکی تعابیر و تعاریف پر شماری از آن مطرح شده است که در زیر به چند مورد اشاره می گردد :
تجارت الکترونیکی عبارت از یافتن منابع، انجام ارزیابی، مذاکره، دادن سفارش، تحویل، پرداخت و ارائه خدمات پشتیبانی است که به صورت الکترونیکی انجام می پذیرد.
تجارت الکترونیکی مجموعه ای است از ارتباطات، مدیریت داده ها و سرویس های امنیتی در بزرگراه اطلاعات.
تعریفی که کنسرسیوم صنعت Commerce net از تجارت الکترونیکی دارد، عبارت است از:
تجارت الکترونیکی یعنی استفاده از کامپیوتر های یک یا چند شبکه برای ایجاد و انتقال اطلاعات بازرگانی، که بیشتر با خرید و فروش اطلاعات، کالاها و خدمات از طزیق اینترنت مرتبط هستند. رسالت تجارت الکترونیکی تنها یک ارتباط نیست، بلکه پی ریزی و تقویت روابط و بازرگانی است.
تجارت الکترونیکی به کارگیری مجموعه کاملی از نرم افزارها، سخت افزارها، خطوط مخابراتی . استانداردهای تبادل اطلاعات است که مجموعه اینها امکان بازرگانی به صورت الکترونیکی در شبکه های رایانه ای را فراهم می نماید.
تجارت الکترونیکی که با استفاده از شبکه های ارزش افزوده یا VAN انجام می گرفت، امروزه به کمک اینترنت انجام پذیر است.
تجارت الکترونیکی اینترنتی نیز عبارت است از ارسال پرداخت های الکترونیکی بر روی یک شبکه عمومی برای بدست آوردن کالاهای الکترونیکی یا گرفتن تعهد برای تحویل کالاهای فیزیکی. در سالهای گذشته بازرگانی اینترنتی رشد چشمگیری داشته است. این گونه تجارت اینترنتی چند خوبی بزرگ دارد :
نخست جایگزین شدن شبکه ای ارزان به جای شبکه های ارزش افزوده که در مبادله الکترونیکی داده ها، EDI به کارمی رود. و دیگر ایجاد وب جهانی برای عرضه کالاها، خدمات و اطلاعات به گونه ای که خریداران و فروشندگان بتوانند با استفاده از مرورگرهای خود از این بازار جهانی بهره برده، به خرید و فروش بپردازند. حتی شرکتهای کوچک و متوسط نیز اکنون می توانند به آسانی به همه خریداران در سراسر جهان دسترسی داشته باشند.