تحقیق مقاله روش های سوال کردن از  معلم

روش های سوال کردن از  معلم :

در مثال هایی که در بخشهای قبل مطالعه شد روش سوال کردن معلم به صورت عملی اجرا شد اما سوال کردن معلم نیز مانند هر کار دیگری اصولی دارد که در این قسمت به بیان آن می پردازیم.

سوالات معلم معمولاً از یک پرسش یا پیشنهاد کلی از فهرست آغاز می شود و در صورت نیاز رفته رفته پرسش ها و پیشنهادها خصوصی و جزئی می شود تا زمانی که به پرسش یا پیشنهادی برسد که سبب برانگیختن واکنش یا پاسخی از سوی دانش آموز شود. اگر خواستار این باشیم که دانش آموز از فکر و اندیشه خود بیشتر استفاده کند باید این روش را در کلاس تکرار کنیم.

فهرستی که در ابتدای این کتاب آمده است اولین فهرست از این گونه فهرست ها است و به نظر می رسد برای اکثر حالات ساده کافی می باشد، آنچه که مهم است این است که پرسش ها و پیشنهادهایی که از آنها شروع می کنیم باید ساده و طبیعی و کلی و فهرست آنها کوتاه باشد.

پیشنهادها باید ساده و طبیعی باشد تا باعث سردرگمی و گیج شدن دانش آموز نشود و برای او قابل درک باشد.

پرسش ها باید کلی باشد تا فقط شکل یک راه حل برای مساله مطرح شده نباشد بلکه در حل مسائل دیگر نیز مورد استفاده قرار گیرد.

فهرست باید کوتاه باشد تا پرسش ها در موارد گوناگون تکرار شود تا به تدریج در ذهن دانش آموز باقی بماند و از این طریق شهمی در پرورش عادتهای ذهنی دانش آموز در حل مسائل گوناگون داشته باشد.

رفتن تدریجی از پرسش های کلی به پرسش های جزئی برای آن است که دانش آموز هرچه بیشتر در حل مساله سهیم باشد.

این روش پرسش روشی سخت و تغییر ناپذیر نیست  بلکه روشی است که پذیرای مقداری تغییر و کشسانی است و می توان برداشت های گوناگونی از آن داشت و باید به روشی به کار برده شود که سوالات پرسیده شده توسط استاد به ذهن خود دانش آموز نیز برسد.

اگر معلمی بخواهد این روش را در کلاس درس خود به اجرا بگذارد باید به دقت مثالهای این کتاب را مورد مطالعه و بررسی قرار دهد و مثالهایی را که می خواهد در مورد آنها بحث کند به دقت برگزیند و برداشت های مختلف را در نظر بگیرد. کار خود را با چند آزمایش آغاز کند تا به تدریج معلوم شود که چگونه باید این روش را عملی سازد و دانشجویان چه اندازه آن را می پسندند و این روش تا چه حد وقت می گیرد.

17- پرسش های خوب و پرسش های بد :

اگر روش سوال کردن معلم را که در بخش پیش مطرح شد خوب فهمیده باشیم می توانیم در مورد کیفیت یک پرسش داوری و قضاوت کنیم که این پرسش تا چه اندازه خوب است.

بر می گردیم به ابتدای مثال مطرح شده در بخش 10، در آنجا این سوال پرسیده شد که آیا از مساله وابسته آگاهی دارید؟ حال شخص دیگری برای کمک به دانش آموزان این سوال را مطرح می کند: آیا می توانید از قضیه فیثاغورس استفاده کنید؟ ممکن است نیت سوال کننده بهتر باشد اما سوال بدتر شده است باید ببینیم این سئال در کجا و در چه وضعی مطرح شده است آنوقت می بینیم که اعتراضاتی برضد این گونه کمک وجود دارد.

اگر دانشجو به حل مساله نزدیک شده باشد ممکن است اشاره ای را که در این پرسش وجود دارد متوجه شود ومساله را حل کند اما این گونه نیست و این سوال در ابتدا مطرح شده و امکان این وجود دارد که اصلاً به اشاره ای که در این پرسش وجود دارد توجه نکند به این ترتیب این پرسش در این وضعیت هیچ کمکی به دانشجو نمی کند.

اگر اشاره فهمیده شود همه راز مساله برملا می شود و کاری برای انجام دادن دانشجو باقی نمی ماند.

اشاره و کمک طبیعت و ماهیت خاص خود را دارد و حتی اگر دانش آموز نکته موجود در سوال را فهمیده و مساله را حل کند چیزی برای حل مسائل آینده یاد نمی گیرد یعنی سوال آموزنده نیست.

حتی اگر دانش آموز اشاره موجود در سوال را بفهمد به ندرت می تواند بفهمد که معلم چگونه چنین پرسشی به ذهنش رسید و خود دانش آموز چگونه می تواند چنین پرسشی را طرح کند تا در حل مسائل دیگر از آن استفاده کند.

حال دیدیم که با تغییر یک سوال چه اعتراضاتی مطرح شد اما هیچ یک از این اعتراضات نمی تواند برضد روشی که در مثالهای بخش 10 و 15 مطرح شده است اقامه شود.

18- مساله ای از ساختمان هندسی.

مربعی را در یک مثلث داده شده محاط کنید. دو راس مربع باید بر روی قاعده مثلث باشد و دو راس دیگر بر روی دو ضلع دیگر آن، یک راس بر روی هر ضلع.

مجهول چیست ؟ «یک مربع»

داده ها چیست ؟ «یک مثلث»

شرط چیست؟ « چهار راس مربع باید بر روی اضلاع مثلث باشد»

آیا تامین این شرط ها ممکن است؟ «گمان می کنم ممکن باشد»

اگر نمی توانید مساله طرح شده را حل کنید ببینید آیا می توانید مساله ای وابسته به آن را حل کنید. آیا می توانید جزئی از شرط را تامین کنید؟ «مقصود از جزئی از شرط چیست؟»

توجه کنید که شرط مربوط به تمام رئوس مربع است. مربع چند راس دارد؟ «چهار»

جزئی از شرط می شود کمتر از چهار راس مثلاً ترسیم مربعی با دو یا سه راس بر محیط مثلث. حالا یک شکل بکشید.

شکل 2

هنوز مساله حل نشده است زیرا ما تنها جزئی از شرط را برآورده کرده ایم. مربع رسم شده چگونه می تواند تغییر کند؟

بنا به معلومات مساله مربع ما نامعلوم است و می تواند تغییر کند حال چگونه تغییر کند تا راس چهارم بر روی ضلع سوم قرار گیرد؟

مربعهای کوچکتر و بزرگتر از مربع رسم شده بکشید که دارای سه راس بر روی اضلاع مثلث باشد. به نظر شما مکان هندسی راس چهارم کجاست؟

شکل 3

وقتی مربع ها بزرگتر می شود به نظر می رسد راس چهارم مربع به ضلع سوم مثلث نزدیکتر می شود آیا این فکر درست است؟

معلم با این پرسش ها دانش آموز را به حل مساله نزدیک کرده است و اگر دانش آموز شایسته آن باشد که مکان هندسی راس چهارم را تشخیص دهد مساله حل می شود در غیر این صورت لازم است معلم  راهنمایی های دیگری انجام دهد تا مساله حل شود.

19- مساله ای ثابت کردنی.

دو زاویه بر روی دو سطح متفاوت قرار دارند، به صورتی که هر ضلع از یکی موازی با ضلع نظیر از دیگری است و جهتی همانند آن دارد. ثابت کنید که این دو زاویه با یکدیگر برابرند.

فرض چیست؟ « دو زاویه بر روی دو سطح متفاوت قرار دارند، به صورتی که هر ضلع از یکی موازی با ضلع نظیر از دیگری است و جهتی همانند آن دارد»

نتیجه چیست؟ «دو زاویه با یکدیگر برابرند»

یک شکل مناسب برای این مساله رسم کنید.(معلم به دانش آموزان در ترسیم شکل و نامگذاری مناسب آن کمک می کند)

شکل 4

فرض را دوباره بیان کنید اما این بار با کمک حروف و علامات ریاضی.« A,B,C در سطح A',B',C' قرار ندارند. و AB||A'B' و AC||A'C' ونیزAB همان جهتA'B' را دارد و AC همان جهت A'C' .»

نتیجه با حروف و علامات ریاضی چیست؟

B'A'C'> BAC = >

آیا تا به حال به قضیه ای برخورده اید که همین نتیجه یا نتیجه ای مشابه این داشته باشد؟« اگر دو مثلث متشابه یا متساوی باشند زوایای نظیر باهم برابرند.»

بسیار خوب قضیه گفته شده در مورد مثلث است آیا شما در اینجا مثلث دارید؟

آیا می توانید جزء کمکی به مساله وارد کرده و استفاده از قضیه را آسانتر کنید؟

«بله، می تولن از B بهC و از B' به C' وصل کرد پس دو مثلث ABC و A'B'C' را خواهیم داشت.»

شکل 5

کار درستی است اما برای اثبات برابری زوایا به چه نوع مثلثهایی نیاز داریم؟« مثلثهای متشابه و یا متساوی»

خیلی خوب هدف ما عوض شد و کافی است نشان دهیم دو مثلث متساوی هستند اندازه زوایای مثلث های ساخته شده را نداریم پس برای اثبات تساوی مثلث ها نمی توانیم از حالاتی که در آنها از زاویه استفاده می شودکمک بگیریم پس چکار کنیم؟

چه حالت دیگری برای تساوی مثلث ها وجود دارد؟ « اگر اضلاع متناظر دو مثلث دو به دو باهم برابر باشند آن دو مثلث باهم برابرند. »

مگر انتخاب B و B' و C وC' به اختیار ما نیست ؟ مثلث ها را ما می سازیم چه شرطی برای ساخت آنها در نظر بگیریم؟ « B و B' و C وC' را چنان انتخاب کنیم که داشته باشیم AC=A'C' و AB=A'B' »

اگر می دانستیم که BC=B'C' است می توانستیم از قضیه استفاده کنیم پس حالا هدف ما چیست؟ «اثبات این که BC =B'C' »

چگونه می توان ارتباطی بین BC و B'C' پیدا کرد؟

آیا می توانید جزء کمکی به مساله وارد کنید که استفاده از قضیه ها را آسان کند؟

فرض چه بود؟« AB||A'B' و AC||A'C' »

آیا از تمام فرض استفاده کرده اید؟

آیا تمام آنچه که راجع به خط ها می دانید همین است؟ «نه همینطور داریم AC=A'C' و AB=A'B' »