تحقیق مقاله رایگان تفکر

روش های ایجاد تفکر خلاق

معلم می تواند با به کارگیری شیوه های مناسب زمینه رشد خلاقیت را در دانش آموزان فراهم کند ذیل از آن جمله اند :

1-  استفاده از مغایرت ها : ارایه مطالبی که خلاف باورها مرسوم و عمومی علمی باشد ، مثلاً معلم در درس علوم از دانش آموزان بخواهد که نظریات قدیمی را رد کنند و بدین ترتیب دانش آموزان را بر انگیزاند تا چیزها را ارزیابی کنند و راه های جالبی برای آزمون و اثبات کردن مسائل بیابند .

2-  استفاده از تمثیل : معلم به دانش آموزان کمک کند تا با استفاده از چیزهایی که قبلاً می دانستند در موقعیتی مشابه به اطلاعات ، حقایق و اصول تازه یی دستیابند . به آنها نشان داده شود چگونه محصولات علمی بر اساس موقعیت های مشابه شکل گرفته اند .

3-   توجه دادن به کمبودها و خلأ موجود در دانش : از دانش آموزان خواسته شود بجای آنکه به دانستنی های انسان بپردازند آنچه را که برای انسان مجهول مانده است بررسی کنند . مهارتهای دانش آموزان را برای جستجوی شکافهای ، ناشناخته ها و مجهولات توسعه دهند . معلم باید از دانش آموزان بخواهد تا تمام تعاریف ممکن یک مساله و همچنین موارد نقض آن را جست و جو کنند .

4-  تقویت تفکر درباره امکانات و احتمالات : فرصتهایی ایجاد شود تا به سوالهایی مانند چطور ، اگر ، یا از چه راههایی پاسخ داده شود و حتی خود وادار به پاسخ دادن به آنها بشود . دانش آموزان باید بفهمند چگونه یک چیز به چیزدیگر منجر می شود . هنگام گفتن مساله به دانش آموزان فرصت اندیشیدن به راههای مختلف حل مساله داده شود .

5-  استفاده از سوالهای محرک : معلم باید بیشتر به گزاره های پرسشی که نیاز به درک عمیق دارد ، توجه کند و سوالهایی که نیاز به ترجمه ، تفسیر ، تعریف ، اکتشاف و تجزیه و تحلیل دارد استفاده کند .

6-    ایجاد فرصتهایی برای دانش آموزان تا رازهایی هر چیز را جستجو کنند .

7-    تشویق به مطالب زندگی افراد خلاق .

8-  تقویت تعامل دانش آموزان با اطلاعات قبلی : ایجاد فرصتهایی برای دانش آموزان تا با اطلاعاتی که دارند بازی کنند و به آنها کمک کنند و فرصت دهند تا بتوانند با استفاده از حقایق و اطلاعات که قبلا آموخته اند کارهایی را تجربه کنند .

9-   تقویت مهارت های مطالعه خلاق : از دانش آموزان خواسته شود به جای آنکه بگویند چه خوانده اند ، عقایدی را که در نتیجه خوانده اند به دست آورده اند بیان کنند .

10-  ایجاد ابهام و تقویت آن : همه می دانند دانش آموزان زمانی یاد می گیرند که با موفقیتهای حل مساله مواجه باشند . بنابراین معلم باید موقعیت یادگیری را بیان نکته یی آغاز کند و سپس دست نگهدارد و اجازه دهد دانش آموزان خود با اطلاعات بازی کنند و درگیر شوند ، این روش خوبی است که منجر به یادگیری خود هدایتی می شود .

11-  استفاده از روش اکتشافی : در روش اکتشافی ، دانش آموز خود به جستجوی راه حل می رود و معلم نقش راهنما را ایفا می کند . در این روش بیش از جواب مساله چگونگی یافتن جواب مهم است . دانش آموز خود را به اطلاعاتی که پیرامون مساله توجه کرده و حتی ممکن است تغییراتی در آن ایجاد کند . بدین ترتیب امکان تجربه شخصی توسط دانش آموزان ، موقعیت یادگیری را برای آنها جذاب و مطبوع می نمایید و انگیزه های درونی آنها را تقویت میکند . همه این جنبه ها در کشف و شکوفایی استعداد خلاق دانش آموزان تأثیر مستقیم دارد .

برای تفکر درست باید تمرین فکری کردک اندیشه و تفکر و تعمق در مسایل، ضرورت اساسی حقیقت یابی و معرفت نفس راهی برای رسیدن به جلوه ها و جرقه ایده ها و نظریات تازه است.

علامه حسن زاده آملی که درس های ایشان در کتاب معرفت نفس روشهای اندیشه و تفکر را معرفی می فرمایند و سایر علمای بزرگ اسلام و دانشمندان تخصص های مختلف علوم که شهره خاص و عام می باشند سالهای سال با رنج و مشقت این مسیر را طی کرده اند تا به قله های رفیع علم، معرفت، عرفات، حکمت، فلسفه و علوم و فنون مختلف دست یافته اند .

نابرده رنج گنج میسر نمی شود ، آری رسیدن به سر چشمه های زلال دانش کاویدن می طلبد ، راحت طلب را در این مسیر نصیبی نیست، بی خوابی ها باید کشید، رنج و مرارت  دانستن، یافتن، فهمیدن، سئوال کردن و تلاش در یافتن پاسخ از خود، با تفکر تدبر و تحقیق و نلاش ذهنی میسر است  نه اینکه بدون نلاش فکری در اولین گام  جواب سئوال را از داننده ای پرسید، این آفت فکر است، راحت طلبی، زحمت نکشیدن و از راه های ساده و بدون اندیشه به جواب رسیدن .

انچه امروز متاسفانه در آموزش کشور  از دبستان تا دانشگاه شاهد آن هستیم حضور کتاب های کمک آموزشی که خیر، آفت آموختن، تفکر و اندیشه است و جوانان ما را به جای آموختن تفکر و اندیشه به راه حل های ضد تفکر، روش موفقیت و فوت و فن های پرش از آزمون های تستی و همه روش هایی که مانع تفکر و اندیشه و تعمیق موضوع و به کار گرفتن ذهن و شعور جهت رشد فکری و خلاقیت و نوآوری است توسعه داده است. و حتی در رسانه ها شاهد آموزش این شیوه ها به دانش آموزان و جوانان که بستر اولید دانشمندان آینده هستند می باشیم که کارشناساتی که شایذ هیجکدامشان اثری علمی، فنی و ابداع و اختراع و نظریه پردازی  نکرده باشند فوت و فن های عبور از سد کنکور ها و آزمون ها را به جوانان می آموزند و همه در بازار تجارت پر سود و ضد اندیشه و تفکر را می توانید در هر کوچه و بازاری مشاهده کنیم. رشد قارج مانند آموزشگاه های رنگارنگ کنکور و مدارس غیر اننفاعی با شهریه های کلان که شعار ها و تضمین ها و آمار های گاه غیر واقعی قبولی در آزمون ها، فرایندی ضد تعمیق دانش و تفکر  است و متاسقانه مسئولین آموزش جواانان کشور نیز چنان درگیر مشکلات خویش هستند که این موضوع مهم هر روز شیوع بیشتری می یابد و خانواده ها نیز در عرصه رقابت در ورود جوانان به دانشگاه ها با امید موفقیت در کسب تخصص، کار و زندگی چاره ای در هزیته های سنگین در این مسیر نیستند.

اما به موضوع اصلی  بر می گردیم

هدف ما از درج این مقاله توجه و دقت به روش های تولید علم، نظریه، خلاقیت، ایده های جدید و اندیشه های خلاق و تازه است . تربیت ذهن هایی خلاق و متفکر و اندبشمند و در این راه از تجارب و اندوخته های علامه ای متفکر که زندگی خود را جهت آموزش و تربیت معرفت و اندیشه وقف کرده است استفاده می کنیم که ما را راهنمایی می کند تا چگونه راه قران و تربیت پیامبران و ائمه و اولیا خدا در رسیدن به آنچه انسان برای ان خلق شده است را فراگیریم تا لذا فهمیدن را که زیبا ترین آن معرفت نفس است را درک کنیم.

شرایط تفکر و اندیشه

برای اینکه بتوانید خوب فکر کنید  علاوه بر مطالب مورد تیاز مقدماتی اشاره شده به شرایط مناسب زیر نیز احتیاج دارید،

آرامش : برای اندیشه و افکر عمیق به آرامش فکزی نیاز دارید، خشم، عصیاتیت، تنش، اظطراب و پراکندگی ذهنی از موانع و  دشمنان تفکر و تعقل هستند. اشاره کردیم که احساس های نامطلوب در تفکر تاثیر دارند ، کینه، حسادت و همه اتچه ذکر شد ذهن را بخود مشغول می کند و احساس های خوب آرام بخش و امداد گر تفکر هستند. به همین علت است که متفکرین بزرگ  برای جلای درون به خود سازی و پاک کردن آینه ذات از غبار ها و تاریکی ها بسیار تلاش می کنند، کسب فضایل اخلاقی نقش بسیار مهمی در  تفکر و اندیشه دارد.  برای رسیدن به این خصلت  باید به مسایل معتوی، عبادی و خود سازی توجه جدی کرد.

بنابر این برای اینکه بتوانید عمیق فکر کنید نیازی به امکانات و وسایل خاصی نیست، بلکه این شما هستید که باید آرامش را در خود ایجاد کنید، در زمان و محیط مناسب و آرامی که مناسب شماست قرار بگیرید، مقداری تمرکز، چند عمیق،  تخلیه تنش و فشار از عضات بدن،  خواندن آیاتی از قران، دعا و ذکر و یاد خداوند سبب  آرامش قلب و زمین ساز تفکر و اندیشه خواهد بود.

زمان نیز برای اقکر و اندیشه عمیق ببسیار موثر است، ابتدای روز بخصوص پس از نماز صبح که همه چیز در آرامش و سکوت است و شما با ذکر و دعا آناده شده اید  و یا  اواخر شب قبل از خواب  می توانید به افکار و اندیشه های خود  عمق دهید.

اگر در جلسات کاری و علمی می خواهید اندیشمندانه سخن بگویید اولا قبل از جلسه در مورد مقدمات و موضوع جلسه مطالعه کتید و در طول جلسه نیز  با آرامش و دقت به مطالب دیگران گوش دهید، عجله ای در اظهار نظر نکتید،  بیاندیشید، و بهترین زمان را برای ارائه نظری که به روی آن فکر کرده اید بیان کنید.

علاوه بر علم حصولی که از طریق روش های ذکر شده کسب می کنیم انسان علومی در درون خود دارد ، ذهن خلاق انسان اگر از ان خوب استفاه کتید بسیار کمک کننده است، به شرط انکه از سطح  به عمق بروید به درون خود و به معرفت نفس خود برسید پرورش دهید و سپس شاهد محصول آن باشید.

مطلب را با فرازی از درس های استاد علامه به پایان می بریم که عصاره عمری رنج و مرارت، تعمق و اندیشه در درک حقایق هستی است .

امید است این نصایح ارزشمند را با جدیت و تمرین و ممارست بکارگیریم، در رسیدن به معرفتی که چشمه های علم از درون  ما بجوشد تا بیابیم لذتی را که نمی توان مشابهی برای آن در این جهان یافت.