ادبیات به مفهوم دانش‌های متعلق به ادب، علوم ادبی و آثار ادبی است. رشته‌ی ادبیات فارسی جزء اولین رشته‌هایی بود که همزمان با تأسیس دانشگاه تهران وارد عرصه‌ی علم شد ولی قبل از آن این رشته به نوعی در «دارالمعلمین» که مادر تربیت معلم امروزی است تدریس می‌شد، که اکثر رشته‌های دانشگاه تهران از آن‌جا منشأ گرفته است. سرزمین فارسی‌زبانان سرزمینی است که ادیبان و شاعرانی همچون حافظ، سعدی و دیگر بزرگان را در خود جای داده؛ سرزمینی که ادبیات آن در جهان مشهور و نامدار است.
ادبیّات فارسی به عنوان یکی از شاخه‌های علوم انسانی دارای جایگاهی خاص در آموزش و پرورش عالی است. شرط اول موفقیت در این رشته داشتن شوق و علاقه است و کسی که می‌خواهد وارد این رشته شود اگر این موارد را در وجود خود نیابد نمی‌تواند در این رشته موفقیت کسب کند. فارغ‌التحصیلان این رشته در مقطع کارشناسی ارشد، می‌توانند برای تدریس در دانشگاه وارد شوند و یا به عنوان مدیریت مدارس، دارای اختیاراتی باشند.
داوطلبان برای ورود به دوره‌های کارشناسی ارشد باید آگاه باشند که با توجه به شمار بسیار داوطلبان، آزمون ورودی جنبه‌ی رقابتی شدیدی دارد و پاسخ درست یا نادرست به هر پرسش می‌تواند رتبه‌ی داوطلب را به نحو قابل ملاحظه و تعیین کننده‌ای تغییر دهد.
در رشته‌ی زبان و ادبیات فارسی که از یک سو گستردگی منابع وجود دارد و از سوی دیگر مباحث گوناگون و متعددی دارد؛ برای طراحان آزمون ورودی این امکان فراهم است که پرسش‌های بسیار متفاوتی را درآزمون خویش داشته باشند و البته به همین نسبت کار داوطلبان نیز سخت‌تر می‌گردد، بنابراین داوطلبان ورود به دوره‌های کارشناسی ارشد این رشته باید با برنامه‌ای منظم و سنجیده و تلاش و کوششی سخت و پی گیر، خود را طوری آماده سازند که در این مصافِ رقابتی، به بالاترین رتبه‌ها دست پیدا کنند. تمامی فراگیران این رشته در مقاطع بالا دارای حس و استعدادی خاص هستند که آنها را در موفقیت در این رشته یاری خواهد کرد.
منابع مطالعاتی
الف) متون نظم:
شاهنامه فردوسی: «غم‌نامه‌ی رستم و سهراب» و «رزم‌نامه‌ی رستم و اسفندیار» حسن انوری و جعفر شعار (نامه‌ی باستان جلد اول و دوم دکتر کزازی. شرح جلد اول شاهنامه، دکتر جوینی، توضیحات مربوط به داستان‌ها و همچنین سایر گزیده‌ها).
بوستان سعدی: شرح و توضیح دکتر یوسفی (شرح دکتر خطیب رهبر و...).
غزلیات و قصاید سعدی: کلیات سعدی، چاپ فروغی. گزیده‌ی غزلیات و قصاید خطیب رهبر
مخزن‌الاسرار: تألیف وحید دستگردی (شرح مخزن‌الاسرار دکتر برات زنجانی، شرح مخزن‌الاسرار دکتر بهروز ثروتیان،پرده‌ی سحر سحری انزاوی‌نژاد)
لیلی و مجنون، خسرو و شیرین: چاپ دکتر حمیدیان. شرح برات زنجانی.
قصاید خاقانی: گزیده‌ی دکتر سجادی هر دو گزیده‌ی ایشان، یکی چاپ امیرکبیر و دیگری چاپ نشر سخن. (شرح دشواری‌ها و رخسار صبح دکتر کزازی، شاعر صبح دکتر سجادی، بزم دیرینه عروس معصومه معدن‌کن و ...).
مثنوی: شرح استاد فروزان‌فر(شرح مثنوی دکتر استعلامی ،کریم زمانی و ...). (دفتر اول مثنوی اهمیت بیشتری دارد)
حدیقه الحقیقه: تصحیح مدرس رضوی و تعلیقات آن. آب آتش افروز، دکتر اشرف‌زاده.
منطق‌الطیر: تصحیح دکتر صادق گوهرین (گزیده‌ی منطق‌الطیر دکتر شمیسا و ...).
حافظ : شرح دکتر خطیب رهبر (حافظ نامه‌ی بهاء‌الدین خرمشاهی، مکتب حافظ منوچهر مرتضوی و ...).
ب) متون نثر:
تاریخ بیهقی: به کوشش دکتر خطیب رهبر (گزیده‌ها و سایر منابع).(جلد اول و نیمه‌ی اول جلد دوم مهم‌تر است.)
چهار مقاله: به تصحیح دکتر معین (تعلیقات دکتر معین و تعلیقات علامه قزوینی بر چهار مقاله).
قابوس‌نامه: شرح دکتر یوسفی (گزیده‌ی قابوس‌نامه‌ی دکتر یوسفی و ...).
گلستان سعدی: شرح دکتر خطیب رهبر (شرح دکتر یوسفی و...).
کلیله و دمنه: شرح مرحوم مجتبی مینوی (تصحیح محمد روشن و...)
مرصاد العباد: به اهتمام دکتر محمد امین ریاحی.
کشف‌الاسرار: گزیده‌ی انزاوی نژاد.
تاریخ جهان گشا : جلد اول و گزیده‌ی دکتر جعفر شعار (شرح مشکلات،دکتر احمد خاتمی و .....).
مرزبان‌نامه: تصحیح خطیب رهبر (تصحیح محمد روشن و...). (جلد اول باب اول تا چهارم مهم‌تر است.)
ج) کلیات مسائل ادبی:
دستور زبان: احمد گیوی و حسن انوری جلد 1 و 2 (دستور زبان خیام‌پور. دستور زبان پنج استاد).
عروض و قافیه : شناخت شعر دکتر شاه حسینی، عروض و قافیه‌ی دکتر شمیسا (عروض فارسی، دکتر ماهیار).
معانی و بیان : معانی و بیان دکتر تجلیل، معانی و بیان دکتر شمیسا (بیان دکتر کزازی).
بدیع: فنون بلاغت و صناعات ادبی استاد همایی، بدیع دکتر شمیسا (بدیع دکتر کزازی).
تاریخ ادبیات: تاریخ ادبیات در ایران صفا. از صبا تا نیما (2 جلد)، از نیما تا روزگار ما، یحیی آرین‌پور. ادوار شعر فارسی، شفیعی کدکنی (ادبیات معاصر، محمد حقوقی – ادبیات معاصر نثر هرمز رحیمیان، تاریخ ادبیات تألیف ذبیح‌ا... صفا 3 جلد).
سبک شناسی: سبک شناسی بهار (جلد 2 و 3)، سبک شناسی نظم و نثر (دکتر شمیسا).
(کلیات مسائل ادبی: تألیف دکتر فرهاد طهماسبی و دکتر یدالله بهمنی).
د) عربی:
زبان قرآن، حمید محمدی، جلد 1 و 2 دوره‌ی متوسطه.
مبادی العربیه جلد 2و3.