دید کلی
املاح در همه جا خاک ، آب ، گیاه و بدن انسان وجود دارند. در بدن ما نیز انواع مختلفی از آنها موجود است که به اسخوانهایمان استحکام می‌بخشند و حیات سلولهای بدنمان را تأمین می‌کنند.
املاح مورد نیاز بدن انسان
املاح مود نیاز بدن ما به دو دسته عمده تقسیم می‌شوند:
املاح کلی (ماکرو(
املاح جزئی (میکرو(
تفاوت این دو از اسمشان معلوم است. املاح کلی به میزان بیشتری در بدن موجود هستند، از این‌رو ما به میزان بیشتری از آنها نیازمندیم و املاح جزئی به میزان کم در بدن ما وجود دارند، پس روزانه میزان کمی از آنها مورد نیاز است. ولی این دلیل بر این نیست که از درجه اهمیت کمتری برخوردار هستند.
ورود املاح به بدن
در بدن ما بطور متوسط 2 تا 3 کیلو املاح مختلف وجود دارد که نصف بیشتر آن کلسیم است. املاح از طریق غذا به بدن ما وارد شده ، در اثر هضم غذا آزاد می‌شوند و به‌صورت یون ، جذب دیواره روده می‌شوند و از طریق خون به کبد و دیگر اندامها هدایت می‌شوند. مقداری از آن ، همان لحظه استفاده شده ، باقیمانده ذخیره می‌شود و اضافی آن از بدن دفع می‌گردد.
شرایط مختلفی بر جذب املاح مؤثر است، مثلاً املاح موجود در بعضی غذاها بهتر ( منابع حیوانی) و در بعضی غذاها کمتر جذب می‌شوند. خوردن بعضی غذاها با هم موجب می‌شود مواد غذایی موجود در یکی جذب املاح دیگری را کند کند و یا سرعت ببخشد. مثلاً خوردن سبزیجات با غذاهای گوشتی جذب آهن موجود را افزایش می‌دهد.
گاهی املاح مختلف برای ورود به دیواره روده رقابت می‌کنند، مثلاً کلسیم موجود در لبنیات با آهن غذاهای گوشتی در ورود به خون رقابت می‌کند، پس بهتر است با هم مصرف نشوند.
کسانی که مکمل مصرف می‌کنند، باید مراقب باشند که مصرف بیش از حد یک عنصر جذب عناصر دیگر را کاهش می‌دهد.
فعالیت املاح در بدن
املاح در بدن ما فعالیتهای متفاوتی دارند که از آن جمله تنظیم فعالیت آنزیم‌ها ، کمک به انتقال مواد در دیواره سلول ، حفظ تعادل اسیدی و بازی بدن ، استحکام استخوان ، حرکت عضلات ، انتقال پیامهای عصبی و صدها فعالیت دیگر است. بدن انسان به مواد معدنی نیازمند است، زیرا املاح و عناصر معدنی قسمتی از ساختمان یاخته‌ها و مایعات بدن را تشکیل می‌دهند.
نقش املاح معدنی در بدن
املاح معدنی، در فعل و انفعالات شیمیایی بدن نقش مهمی ایفا می‌کنند و در تحریک عضله و انعقاد خون مؤثر می‌باشند.
این املاح ، اسیدهای متشکله در بدن را خنثی و بدون اثر می‌سازند.
بین فشار مایعات و یاخته های بدن تعادلبرقرار می‌کنند.
انواع مواد معدنی :
1-مواد معدنی و کانسار ها 2 -پگماتیت‌ها 3-کانی های لیتیم‌دارو....
رده‌بندی مواد معدنی و کانسارها :
الف) به صورت عنصر
ب) کانی
ج) بلورها
د) سنگ
الف عناصر :
مواد معدنی اکثرا به خاطر وجود عنصر یا عناصر خاصی که همراه دارند بهره‌برداری می‌شوند این مواد ، پایه و اساس صنایع را تشکیل می‌دهند. عناصر مهم به شرح ذیل می‌باشند:
1- عناصر فلزی ... , Fe , Ti , Cr , Mn
2- عناصر سبک Al , Li , Be , Mg
3- عناصر بنیادی Cu , Zn , Pb , Sb , Ni
4- عناصر جزئ W , Mo , Sn , Co , Mg , Bi , Zr , Cs
5- عناصر گرانبها Au , Ag , Pt , Ds , Ir
6- عناصر رادیواکتیو U , Ra , Th
7- عناصر کمیاب ..., La , Ce , Pr , Nd , Sn , Eu , Gd
ب کانی‌ها :
بعضی از کانی‌ها به دلیل خواص فیزیکو شیمیایی ویژه‌ای که دارند در صنایع مختلف به مصرف میرسند.
1- دیر گدازها ............. گرافیت - کرومیت - منیزیت - بوکسیت ....
2- عایق حرارتی .......... آسبست - ورمیکولیت
3- کمک ذوب‌ها ........... فلوریت - آبیت - بوراکس - کربنات سدیم
4- کودهای شیمیایی .. آپاتیت - نیترات‌ها - نمک‌هاس سدیم و پتاسیم - گلاکونیت
5- پرکننده‌ها ............. کائولین - تالک - میکاها - باریت - فلوسپات‌ها
6- سرامیک : کائولین - کانیهای رسی - فلوسپات سریک
7- تصفیه ، بیرنگ کننده‌ها و جذب کننده‌ها : مونتموریونیت - زئولیت - کائولین
8- مصارف شیمیایی : نمک‌ها - گوگرد - پیریت - ارسینوپیریت - زرنیخ‌ها
9- مواد رنگی : گوتیت - لیمونیت - هماتیت - مگنیتیت - گرانیت
10- کانیهای قیمتی : فیروزه - عقیق - ژادیت ( پشم ) دوپال
ج بلورها :
برخی ار کانی‌ها هنگامی که تشکیل بلور درشت دهند ارزش اقتصادی خواهد داشت.
1- سابو پولیش : الماس - کروندم - توپاز - گارنت - کوارتز - فلوسپات
2- دی الکتریک : موسکویت - فلوگوپیت
3- پیزو کریستال‌ها : کوارتز - توربالین - زینکیت - تلوریت
4- ساخت عدسی و قطعات نوری : فلوریت شفاف - کوارتز شفاف - کلیسیت شفاف - ژیپس
شفاف
5- بلورهای زینتی و قیمتی : الماس - زمرد ( بریل ) - لعل ( اسپینل ) - یاقوت ( کرندوم ) - قوپاز
د مصارف سنگ‌ها و خاک‌ها:
1- سیمان : آهک - مارن - بوکسیت - گچ
2-مواد سبک وزن عایق‌های حرارتی و صوتی : پامیس - پرلیت - شیل - اسلیت
3- سرامیک‌ها : پگمانت - نفلین سیانیت - گرانیت - کوارتزیت - خاک‌های رسی
4- سنگ‌های تزئینی : مرمرها - گرانیت - دیوریت - سرپانتین
5- مصالح ساختمانی : شن و ماسه - گچ - خاک‌های رسی
6- تصفیه و بیرنگ کننده‌ها : پنتونیت - دیا تمیت - پرلیت
7- دیر گدارها : بوکسیت - خاک رس آتشخوار - کوارتزیت - منیزیت - دولومیت
8- ساینده‌ها : کوارتزیت - گرانیت - ماسه سنگ - پردیت - بازالت - چرت
9- کمک ذوب‌ها : سنگ آهک - دولومیت
10- کودهای شیمیایی : فسفریت - گچ - ماسه‌سنگ - گلاکونیت‌دار
11- پرکننده‌ها : سنگ آهک - پامیس - پرلیت - گچ - بنتونیت - دیاتمیت - نفلین سینیت -اسلیت
۲-پگماتیت ها :
توده‌های نفوذی گرانیتی معمولاً بین 1 تا 4 درصد آب دارند که همراه با سایر مواد فرار از مراحل آغازین و اصلی تبلور ماگما رانده شده و در فازهای پایانی تبلور تجمع می‌یابند. بخش رقیق باقیمانده ماگما که سرشار از مواد فرار است، انباشته از عناصری است که به دلیل داشتن شعاع یونی بسیار بزرگ و یا خیلی کوچک از شبکه تبلور کانیهای اصلی ماگما به فازهای پایانی تبلور رانده شده‌اند. این ماگمای داغ و رقیق به بخش‌های فوقانی توده نفوذی رانده شده و به درون شکاف‌ها و فضاهای خالی توده نفوذی و حتی سنگ‌های در برگیرنده توده نفوذ می‌کند. در این فضاهای خالی به دلیل کاهش فشار و کاهش دما مذاب در دماهای بین 650 تا 550 درجه سانتیگراد شروع به تبلور می‌نماید. به دلیل رقیق بودن مذاب و در نتیجه کاهش هسته‌ای تبلور کانیهای متبلور شده غالباً بسیار بزرگ هستند و می‌توانند با سرعت زیادی آزادانه و بدون برخورد با بلورهای مجاور رشد نمایند. محصول نهایی این فرآیند، سنگی است درشت بلور با کانیهای بسیار درشت و حاوی عناصر کمیاب، بعضاً سرعت رشد برخی از بلورها تا 30 سانتیمتر در روز برآورد شده است. مواد معدنی مهمی که از پگماتیت‌ها بدست می‌آیند عبارتند از : کانیهای لیتیم‌دار، کانیهای بریلیوم‌دار، میکاها، کانیهای حاوی عناصر کمیاب، کانیهای قیمتی، کانیهای تنگستن، فلدسپات‌ها، کانیهای حاوی قلع، اورانیوم و نیوبیوم. از طرفی برخی از این مواد معدنی نظیر کانیهای بریلیوم‌دار منحصراً از کانسارهای پگماتیتی بدست می‌آیند و منبع دیگری برای استحصال آنها در طبیعت وجود ندارد و از طرف دیگر پگماتیت‌ها بهشت کانی‌شناسان و علاقمندان جمع‌آوری بلورهای طبیعی زینتی و بلورهای جواهری است.
پگماتیت‌ها را بر اساس عمق تشکیل آنها به چهار گروه تقسیم می‌کنند پگماتیتهای کم‌عمق، با عمق متوسط، عمیق و بسیار عمیق.
پگماتیتهای کم‌عمق یا پگماتیتهای حفره‌دار :
این نوع پگماتیت‌ها در عمق 1/5 الی 3/5 کیلومتری از سطح زمین تشکیل شده‌اند و به دلیل فشار کم محیط تشکیل دارای فضاهای خالی در بین بلورها می‌باشند. این گروه گاهی حاوی کانیهای قیمتی بریل و توپاز و بندرت کانیهای Li ، Sn و عناصر کمیاب است.