پروردگارت به زنبور الهام کرد که در کوهها و درختان و در آنچه سقف دارد لانه کن. آنگاه از هر میوه ای بخور و راه هموار پرواردگارت را بپوی و از شکم آنها نوشابه ای به رنگهای مختلف بیرون می آید که باعث درمان مردم است.به راستی که دراین کار نشانه ای برای اندیشمندان است. (سوره ی نحل)
مقدمه:
زنبور عسل یکی از حشرات مفید برای انسان است. این حشره متعلق به رده دو بالان، راسته نازک بالان می باشد. زنبور عسل حدود 150میلیون سال پیش (خیلی پیش از انسان) روی زمین زندگی می کرده است با این تفاوت که فاقد زندگی اجتماعی بوده است.
ساختار بدن زنبور عسل:
بدن زنبور عسل از سه قسمت سر، سینه و شکم تشکیل شده است که ذیلا به بیان نکاتی در مورد هر کدام می پردازیم:
1- سر: در جلوترین قسمت بدن قرار دارد و شامل اعضای زیر است:
1) دو عدد چشم مرکب
2) سه عدد چشم ساده
3) دو عدد آنتن
4) دهان به همراه خرطوم
بزرگی چشم ها ابزار شناخت زنبور نر از کارگر است زیرا چشم های زنبور نر بزرگتر است و از عقب سر به هم می رسد ولی در زنبور کارگر و ملکه به هم نمی رسند.
کار آنتنها لمس کردن و بوییدن است زنبور به کمک خرطوم شهد را از روی گیاه جمع و از راه دهان به کیسه عسل می فرستد.
2- سینه: از سه حلقه کیتینی درستی شده و شامل :
الف- چهار عدد بال که دو عدد جلویی و 2 عدد عقبی هستند.
ب- شش عدد پا که جفت عقبی دارای حفره هایی می باشد و این سبدها در کارگران بزرگتر از نرها است.
3- شکم: در قسمت انتهایی بدن قرار دارد از 6 حلقه کتینی پشتی و 6 قطعه شکمی تشکیل شده است. در انتهای شکم مخرج برای دفع مدفوعات دیده می شود از راه همین مخرج زنبور قادر است خاری که در بدنش است را خارج کرده و نیش بزند. زنبور نر نیش ندارد.
غدد مهم بدن زنبور عسل:
1- در داخل از دو طرف سر زنبور کارگر یک جفت غده شیری وجود دارد که از خود ماده ای به نامه شیر یا ژله شاهانه ترشح می کند و با آن ملکه جوان تغذیه می شود.
2- غدد بزاقی همراه با یک جفت غده سینه ای بوسیله یک کانال مشترک ترشحاتشان را به داخل دهان زنبور می ریزند و ترشحات این غدد در موقع لارو بودن صرف تنیدن به دور خود شده و پس از رشد و تبدیل به زنبور کامل نقش بزاق دهان را در زندگیشان بازی می کند.
3- غدد زیر آرواره ای که در کارگران بسیار کوچک و غیر فعال بوده و در ملکه بسیار بزرگ و فعال است ماده ای که بوسیله این غده ترشح می شود با بوی خاصش باعث تمییز ملکه از سایر زنبورها می شود.
4- در زیر شکم زنبورها 4 جفت غده مومی وجود دارد که در سه جفتش فعال هستند و موم ترشح می کنند کاربرد این ترشحات در ساخت موم و شان است.
5- غدد بویایی: در پشت زنبورها است که کارش تشخیص بو است.
6- غدد مخزنی: سه عدد غده و مخزن است که کارش ضدعفونی مدفوعات است.